jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
Noten
1 De biografische gegevens uit deze bijdrage zijn vooral ontleend aan de laudatio ter gelegenheid
van de opname van A. de Vos in de Groot-Orde van de Vos Reynaert op zondag
29 mei 1982
2 Over welke opiniepeilingen het hier zou kunnen gaan, hebben wij niet kunnen achterhalen.
Het citaat is afkomstig uit De Cirkel, wellicht van 5 oktober 1972.
3 Pseudoniem voor Marcel Oger (1916-1975). Over dit Reynaertspel en de volgende edities
in 1985 en 1992, zie het artikel van Yvan de Maesschalk in ditzelfde jaarboek.
4 Deze vereniging werd gesticht op 7 maart 1976, in de drive na het Reynaertspel van 1973.
Vriendschappen die daarbij werden gesmeed, mondden uit in het besluit een Reynaertorde
te stichten. Toondichter Fernand van Durme, die de muzikale omlijsting op zich had genomen
werd voorzitter, Jaak van der Helst de drijvende kracht. Wie zich op een of andere wijze
verdienstelijk had gemaakt op ‘reynaerdelijk vlak’ (in de breedste zin van het woord) werd
opgenomen in de ‘Groot-orde’ (onder anderen Anton Van Wilderode, Broeder Aloïs, André
Stoop, Maurits Nonneman, Jozef de Wilde en schrijver dezes, die tijdens de zitting van 29 mei
1982 in de stadsbibliotheek van Sint-Niklaas een lezing hield over ‘De clerus in de Reynaert’).
5 In de ‘Voordracht over het leven en het werk van Albrecht Rodenbach’ komt De Vos’
flamingantisme sterk naar voren. De ‘Blauwvoeterie’ ontstond in het Klein Seminarie te Roeselare.
Rodenbach, een leerling van Hugo Verriest (sedert 1867 leraar; en oud-leerling van
Guido Gezelle) werd ‘stichter en ziel’ van deze Vlaamse ‘protestbeweging’. Amand De Vos:
‘En dan kwam de beruchte dag van 24 juli 1875. Op het feest van superior Delbar kwam
het bevel: men zingt Franse liederen of men zingt niet.’ Onder leiding van Rodenbach werd
besloten niet te zingen. ‘Maar tijdens een gezellig avondpartijtje werd het de jonge mannen
te machtig en galmde tot buiten de muren van het Klein Seminarie het strijdlied van Berten
Rodenbach, de aanvoerder van de ‘Blauwvoeterie’ […] Binnen de muren van het Klein Seminarie
klonk voor de eerste maal het wachtwoord uit het boek De Kerels van Vlaanderen van
Hendrik Conscience: Vliegt de Blauwvoet? Storm op zee! […] De Blauwvoeterie groeide over
heel Vlaanderen uit tot de Vlaamse Studentenbeweging.’ Op een muur van de speelplaats van
het huidig Klein Seminarie herinnert een reuze-blauwvoet aan die heuglijke tijd.
6 Het wetenschappelijke karakter van tekst, studie en vertaling leek hem niet zo belangrijk
vermoed ik; zijn luisterend publiek was daar niet in geïnteresseerd. Die ‘oertijd’ van kennis
over de vos heb ik zelf meegemaakt als beginnend leraar die samen met zijn leerlingen heel
wat verder ging dan het klassieke fragment over Bruun (zonder tussenkomst van de pastoor),
maar daarbij bijzonder weinig bronnen ter beschikking had. Iets meer over de Reynaert weten
was voor de ‘amator’ in die pionierstijd niet zo vanzelfsprekend. In mijn humanioratijd
heb ik zelfs nooit over de Reynaert gehoord. Wij gebruikten het handboek ‘Nederlandsche
Letterkunde’ door Kan. A. Van den Dries. Geschiedenis en bloemlezing’ (Lier, J. Taymans, 1939).
Alhoewel ik het bijna nooit gebruikte in de klas, las ik het boek ter zelfstudie helemaal uit.
Het treft mij vandaag wél hoe degelijk de behandeling van het dierenepos in dit handboek
werd aangepakt met verwijzingen naar de Ysengrimus, de Roman de Renart en studies van
specialisten zoals Van Mierlo, Kalff en Muller.
~ 270 ~