jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
Ze zouden niet terugschrikken om hun eigen volk, ja zelfs hun vorst eraan te
versjacheren.’ Een vandaag herkenbare taal van een opgewonden massa of van
de branieachtige man na een bierbad aan de toog. Die profiteurs moeten eruit
en De Vos vergelijkt ze met de farizeeërs die door Jezus met de zweep uit de
tempel werden geranseld. ‘Met grote heren is het kwaad kersen eten,’ stipt de
vos aan. En verder tegen Bruun: ‘Heb ik je gestoken of afgeranseld? Wat kan
een dwerg tegen zo’n felle kolos?’ Merkwaardig hoe De Vos bij de beschrijving
van het proces karakteristieke epitheta, typeringen en omschrijvingen
gebruikt: ‘mijn krotterige woning’ (Malpertus), ‘deftige Canteclaar’, ‘Dedijn,
bijgenaamd de schorsenknager’, ‘ezel Boudewijn met het zwarte kruis op de
rug’, ‘Grootgespan het paard’, ‘Martijn de aap die zich voortdurend krabde’, ‘de
olifant zonder slagtanden’ … Nobel is woedend en haalt er Firapeel bij (nu al!).
Botsaert heeft handen te kort om het allemaal op te schrijven.
Opnieuw duiken de vossenjagers van 1955 op, met name daar waar De Vos
Isengrijn na de terdoodveroordeling van Reynaert laat vertellen waar er een
galg staat, ‘aan “den Doorgang”, naast de oude heerweg, op een viertal kilometer
van Daknam’. 14 Terwijl de executeurs naar dat oord ijlen, spreekt Reynaert
zijn openbare biecht. Ik citeer er een fragment uit dat eens te meer karakteristiek
is voor de schrijfstijl en de bedoelingen van Amand de Vos. Ook zijn minder
ontwikkelde lezers (en vooral ook de leerlingen op school) moeten zich de
gebeurtenissen goed kunnen voorstellen. De taal is eenvoudig en zit vol woorden
die ze zelf gebruiken, ook al gaat het niet steeds om correct Nederlands.
Vanaf ik nog aan de moederborst lag, groeide ik op als een lief en
deugdzaam welpje, luisterde gewillig naar al die wijze raad en keurige
lesjes, die moeder me gaf. Elkeen hield van mij, omdat ik vriendelijk,
beleefd en rein was. Wat zal moervos zaliger nu verdrietig
kijken op haar zo diep gevallen zoon. Ze had me toch zo lief. Onder
haar waakzaam oog speelde ik met de bokjes en de lammetjes uit de
buurt, op de wijde weide. We konden goed aarden in zo’n aangepast
milieu. Op een dag ravotten we weer samen, toen ik uit loutere zottigheid,
mijn kameraadje een beet gaf. Toen eerst ervaarde ik hoe
scherp mijn tanden wel waren, want ze drongen diep in het vel door,
zodat het jonge schapebloed eruit sijpelde. Mijn vriendje viel van zijn
suske. Ik likte het bloed weg, dat zoet en lekker smaakte en zonder
dat ik het besefte, zette ik nogmaals mijn scherpe bijters in het
malse vlees en smekte het op. Nooit had ik zo iets lekkers gegeten.
Die dag is me fataal geworden. Telkens als ik sluipend rondneusde
~ 266 ~