jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
massaspel? De Vos laat Bruun door de Bosheide van Beervelde trekken (nu nog
is er in deze gemeente een Bosdam en treft men er de toponiemen Bosdreef,
Boskapellaan, Bosmandreef en Bosstraat aan). De tocht gaat verder doorheen
de Spiegelheide en langs de kleine Vossenberg (in Destelbergen is er een Vossenberglaan,
ook nog een Vossenlo en een Vossenstraat) naar Mapertuus toe.
Ook de latere honingexpeditie trekt door het Destelbergense, bezijden de weg
naar Heusden. Lamfreits hoeve ligt nabij de Damslootvallei, een oude Scheldearm.
Bij het rammelfestijn dat Bruun er beleven zal, zijn er de pastoor en
de koster, elk gewapend met een kruisstaf. Absdale is ‘een dorpje bij Hulst
in Nieuw-Zeeland’. 12 Hughelijns moeder Orghernen is ‘een gemene hoer’. De
losgewrikte beer springt in een ‘troep kletsende, tandeloze oude wijven’. De
pastoor belooft zijn parochianen vergiffenis van alle zonden, ‘bekende en onbekende’,
als zijn parochianen zijn vrouw Juloke uit het water kunnen redden.
Het lezerspubliek mag het dus weten van die wulpse ‘pape’. Even later zal de
geestelijke zich schuldig voelen omdat door het reddingsmanoeuvre de beer is
kunnen ontsnappen. Maar de koster geeft de schuld aan ‘die verdomde wijven’.
Tibeert wordt, om hem moed in te spreken, vergeleken met de slimme
David die Goliath versloeg. Van de kater wordt gedacht dat hij Reynaert zou
kunnen ‘verpoetsen’, ‘bepraten en hem naar uw pijpen laten dansen’. Bruun
ervaart dit als ‘een veeg uit de pan’. Naijver zoals bij de mensen. Voortdurend
wordt de lezer gewaar dat De Vos het verhaal tracht te kneden naar de denk-
en verbeeldingswereld van zijn (kranten)lezerspubliek. Teksten en dialogen
moeten zo zintuiglijk en herkenbaar mogelijk zijn en af en toe geeft hij extra
toelichting. De ‘vaalgrijze’ Tibeert loopt op zijn ‘dikke eeltballen’, ‘onhoorbaar’
naar Mapertuus. Het verhaal moet als ‘echt’ overkomen. Ook de muizentocht
gaat naar Destelbergen, ‘enkele kilometers hier vandaan,’ schat de vos, daar
woont de pastoor met achter aan zijn huis een lemen schuur vol ‘grijs, geniepig
gespuis’.
En wat met het ‘testikeldrama’ als het hoogtepunt van de Tibeertscène? De
Vos gaat het niet helemaal uit de weg. We zien de ‘pape’ aan komen stormen
in zijn adamskostuum met het spinrokken van zijn vrouw in de hand. Juloke
ontsteekt een offerkaars. Tibeert springt als een bezetene naar de gewijde man
en … Maar De Vos, zeker geen pilaarbijter, waagt het toch niet de edele delen
van de pastoor als doelwit te maken van Tibeerts razernij. De kater sprong als
een ‘bezetene’ ‘en bracht hem met zijn scherpe tanden en gestrekte klauwen
een afschuwelijke verwonding toe’. Ook Juloke zal Tibeerts klauwen in haar
gezicht krijgen. Reynaerts spot wijkt fors af van de oorspronkelijke tekst. Hij
~ 264 ~