jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 263 ~
Tiecelijn 24
Waar hij het heeft over ‘die beste van sinen borghen’, Manpertus (A 514-
515), verwijst De Vos naar de Beerveldse ‘Mageren Thijs’ in de wijk Haanhout,
waar de ontwerpers van de Reynaertroute in 1955 (en dan vooral pastoor De
Wilde) de schuilburcht van de vos localiseerden. 10 Ook het Destelbergse kasteel
Notax 11 komt aan beurt. Dat wordt door De Vos reeds bij het begin van
het verhaal geportretteerd, net als het gehele vossengezin. ‘Hermeline is geen
zier beter’ dan haar echtgenoot, en de kinderen Reinaerdijn en Rosseelke hebben
‘een aardje naar hun vaartje’. Over Reynaert zelf schrijft De Vos: ‘Lenig als
een kat, elegant en kraakzindelijk glijdt hij geluidloos op zijn fijne poten over
de grond, altoos ruikend en snuffelend met zijn spitse snuit.’
De dieren genieten aanvankelijk van de hofdag. Cuwaert, Lampe het konijn,
Boudewijn de ezel (Reynaerts historie, en later ook bijvoorbeeld Felix Timmermans),
de fret, Boreel de stier en Bruun, ja met zijn allen, zelfs de insecten,
gillen ‘Leve de koning!’ (vele van deze dieren krijgen pas in de Reynaert II een
naam). Het koningspaar is vorstelijk uitgedost en de scène wordt opgebouwd
naar een massaal feest toe. Amand de Vos refereert – zo vermoed ik toch –
reeds duidelijk aan het massaspel dat in Sint-Niklaas zal worden opgevoerd en
hij ziet reeds in zijn verbeelding de kleurrijke en grootse enscenering.
En dan wordt de hofdag geopend. Ik speur nu alleen nog naar wat typisch
of eigen is aan de hertaling. ‘De geilaard verkrachtte mijn wijf,’ tiert Isegrim
en ‘hij mishandelde mijn kinderen zo, dat er twee stekeblind van werden.' Ik
mis het ‘beseeken’ van de welpen. De worst van het ‘kruiperig keffertje’ Courtois
wordt een ‘bloedworst’. En Pancer hoorde Reynaert tegen Cuwaert bij
het credoleren zeggen: ‘in geen tijd kun je het zo fijn als Belijn de ram, die de
kapelaan is van de koning.’ De Vos anticipeert waar dit verantwoord is. De
tekst volgt intussen steeds trouwer het Comburgse handschrift. De visdiefstal
en de ‘bake’ krijgen een meer uitgebreide beurt tot opeens de klachtenlitanie
en Grimbeerts verdediging onderbroken worden door een ‘gaai’ die met zijn
krakende ‘kraïg, kraïg …’ de naderende Canteclaerstoet aankondigt. Alle vogels
worden onrustig. De Vos schildert het tafereel zeer ‘toneelmatig’. Pinte en
Sproete beschuldigen Reynaert reeds luid voor Canteclaer de kans krijgt tot
voor de troon te ‘vliegen’. Rein wordt een ‘godvergeten buurman‘ genoemd. Het
wordt een kakofonie, een hels geschreeuw van de dieren. Coppe wordt begraven
onder ‘de geurige linde’, op het ‘gemeenteplein te Daknam’ (in de traditie van
de Reynaertroute en de Reynaertbanken uit 1955). De bevers hebben een kuil
gegraven en een specht roffelt tegen een boomstam alsof hij de cadans aangeeft
van de stoet die de baar volgt. Is dit tafereel geïnspireerd op de repetities van het