jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
bekertjes van de slingerende winde’. Het is lente in het Waasland. Een orkest
van zangvogels vult de lucht, kruip- en weekdieren wriemelen tussen gras en
plant (vergelijkbaar met Streuvels: ‘Kruiden en bloemen waren uit den grond
opgeschoten en ’t waaide in de lucht van menigerhande fijne reuken’). Ook
Streuvels laat Korbout de ‘kraaie’ als een luchtpiraat een ‘geweldige schreeuw’
kraaien met een ‘schravende stemme’. En ook hij gaat met meer details in op
de vele dieren van Nobels rijk. De dieren ‘uit alle streken’ liggen ‘uitgestrekt
te stoven’ op ‘de helling van den heuvel’. Vanaf de eerste regels is De Vos’ belangrijkste
bron bekend: Stijn Streuvels. Maar De Vos gaat gedetailleerder in
op de beroering en de optocht naar het hof. Cuwaert snelt over de akkers met
‘hangende lepeloren’, Canteclaer staat op zijn mesthoop en Tibeert keert terug
van een nachtelijke speurtocht. Grimbeert verlaat zijn diep gegraven hol.
Al wat poten of vleugels heeft zet zich in beweging: de roodbruine eekhoorn,
de ‘bosbederver’, en vrouw Diewelin, de ‘geruisloze’ uil … het gehele streekgebonden
dierenbestand gaat op stap. Pancer, ‘de plompe bever’, heeft samen
met heel zijn geslacht gegraven en geknaagd op de plaats waar Nobel en zijn
gade moeten zitten. Bij Streuvels lezen wij: ‘Het perk was schoon en rondom
opgetimmerd te midden het bosch’. Bij De Vos is het intussen een drukte van
jewelste: een ‘orkest van vogels’, ‘geritsel en gekruip’ ‘op de heide’, in ‘kreken en
moeren’. Streuvels laat ‘knoteren’ en ‘rullen’ (mopperen) over ‘heel Vlanderen’.
Iedereen uit zijn ongenoegen over de vos. De leeuwerik, bij De Vos ‘die klimmend
zijn refreintje zong, liet zich al vloekend … dedzju, dedzju, dedzju …! als
een steen naar beneden vallen en alle vogels zwegen een tijdje.’ Ook Streuvels
laat nog, voor het rechtsgeding begint, wolf, beer en kater hun gevoelens uiten.
Amand de Vos blijft dus, zoals Streuvels doet, uitgebreid verwijlen bij wat
zich in het oorspronkelijk verhaal tot enkele verzen beperkt. Uiteraard zijn er
heel wat verschillen, maar bij beiden deinen de eerste verzen van Van den vos
Reynaerde uit tot een paar bladzijden. Natuur en personages krijgen nog voor
het verhaal begint heel wat meer aandacht. Beiden scheppen een ‘landelijke
sfeer’ waaruit het verhaal zich zal ontwikkelen. De Vos betrekt er heel wat
meer groen en dieren bij (muggen en vlinders inbegrepen, om nog te zwijgen
van slangen en adders en sprinkhanen die hij laat krinkelen en kruipen) waar
Streuvels meer een portie volkse politieke overwegingen in de dierenbreinen
aan bod laat komen (‘Nu zou alles recht en in zijn haken gesteld worden, de
kleintjes en de braven zouden hun deun en hun loon krijgen’). De Vos liet zich
duidelijk door Streuvels inspireren. Beiden voegen aan het verhaal een extra
poëtische toets toe.
~ 262 ~