jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 261 ~
Tiecelijn 24
Nederlandse volksboekentraditie, een prent naar Kaulbach, een tekening van
het Hulsterse Reynaertmonument van Antoine Damen (getekend: Joris) en
een foto van een vossin met haar vossenjongen.
Het blijkt al vanaf de eerste verzen/regels dat in de verbeelding van Amand
de Vos het Reynaertverhaal een heel eigen kleur en inhoud heeft. Het is overduidelijk
dat het verhaal ook een aanleiding is om over de eigen streek, zoals
die er vroeger uitzag, te ‘onderwijzen’. Waar hij ook maar een kans ziet, doorspekt
hij zijn Reynaert met geografische, geschiedkundige en andere toepasselijke
‘weetjes’. De oorspronkelijke volgorde van gebeurtenissen is voor hem geen
directe must. De toon van de navertelling is meteen gezet:
De wildernis van Noord-Waasland en het onmetelijke ‘Koningswoud’
omsloten door Schelde, Durme en Moervaart stond in rep en
roer. De vrede en orde, die Koning Nobel, de heerser van het woud,
had afgekondigd, hing aan een zijden draadje. Reinaert ‘de fellen met
den roden baerde’ bleef ongedeerd de hele streek terroriseren met zijn
schelmstreken, overvallen en moorden. Geen enkel dier of het had,
met scha en schande, met de rosse geweldenaar kennis gemaakt. Het
regende dan ook klachten en de gemoederen waren t’ allenkante zeer
gespannen. Daarom had Nobel, een hofdag of openluchtvergadering
doen omroepen door zijn heraut Korbout, de kraai, familie van de
luchtpiraten, om de algemene rust te handhaven en recht te spreken.
Aan het kerkelijk verbod om op een sinksendag een rechtsgeding te
houden, had Nobel zich niet gestoord en alle dieren groot en klein
ervan verwittigd, dat enige dagen vóór en na de hofdag alle veten
moesten ophouden, opdat elkeen veilig en ongemoeid zich erheen
zou kunnen begeven. Naar aloud Germaans gebruik, werd er op een
open plek in het woud, onder de brede kruin van de gastvrije eiken,
in tegenwoordigheid van de vorst en zijn gemalin, omringd door de
rijksgenoten, zulk een algemene bijeenkomst gehouden.
Zo pleegden van oudsher de Frankische koningen overleg met hun
leenheren, legden besluiten vast en spraken recht.
Als een strovuurtje had dit nieuws zich verspreid doorheen het dichte
woud, over de woeste heide en drassige moeren, waar riet, biezen,
wilgen en andere waterplanten wild en welig dooreengroeiden. 8
De versregels ‘dat beede bosch ende haghe / Met groenen loveren waren
bevaen’ ontlokken De Vos in navolging van Stijn Streuvels 9 een idyllische beschrijving
waarin bosnimfen ‘de morgendauw hadden gedronken uit de fijne