jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
fabel gaat het om een man die altijd de waarheid spreekt, een leugenaar en een
apin die zich koningin waant. De man die altijd de waarheid spreekt, zegt desgevraagd
dat hij geen koningin omringd door een hofhouding ziet, maar een
stelletje lelijke apen, wat hem duur komt te staan. Dit overkomt ook Isegrim de
wolf die de moeder en de jonge apen met afschuw bekijkt en dit ook laat blijken.
De apin leek de wolf wel een dochter van de duivel en haar jongen leken wel stukken
vuil. De wolf schrikt zo gruwelijk dat hij oproept tot de wapens bij het zien
van de nickers (Pg Hellinga, 5207) die rechtstreeks uit de hel leken te komen. De
apin pikt dit natuurlijk niet. Als de wolf dan ook nog plompverloren eten van
haar eist, vliegen de apin en haar jongen hem aan. Soms kan men maar beter een
leugen om bestwil verzinnen om erger te voorkomen, is de boodschap. 78
Dit zou ook het thema in de tweede fabel zijn waarnaar Schippers verwijst.
De leeuw, de koning der dieren, roept het besluit af, tot meerdere eer en glorie
van hemzelf, geen vlees meer te eten. Gaandeweg krijgt hij spijt omdat hij rammelt
van de honger. Hij bedenkt dan een list. Hij laat alle dieren langskomen
om hen te laten ruiken of hij uit zijn bek stinkt. Alle dieren die dit bevestigen
of ontkennen, vreet hij op. Als ook een apin langs komt die hem zegt dat hij een
welriekende adem heeft, krijgt de koning spijt van zijn voornemen om de apin
op te eten en wendt zich voor ziek te zijn. Artsen raden hem aan te eten wat hij
wenst, en laat dat nou net apenvlees zijn, en zo verdwijnt de apin alsnog in de
maag van de leeuw. De moraal is hier volgens mij dat men beter het gezelschap
van tirannen en ander slecht gezelschap kan vermijden en niet dat men soms
moet liegen om bestwil. 79
Wijze van uitgeven
Van meet af aan heb ik een editie willen maken die toegankelijk is voor
de hedendaagse lezer. Gedacht moet hierbij worden aan geïnteresseerde lezers,
middelbare scholieren en studenten. Daarnaast zou de editie ook voor
neerlandici en mediëvisten bruikbaar moeten zijn. Een diplomatische transcriptie
met daarnaast een hertaling lag voor de hand. Deze ongebruikelijke
combinatie (vakbroeders geven de voorkeur aan een kritische tekst) had mijn
voorkeur omdat bij kritische edities vaak emendaties (verbeteringen) worden
toegevoegd die, als ze niet worden toegelicht, de tekst corrupt kunnen maken.
Een kritische tekst bevat bovendien een bepaalde hoeveelheid interpretatie,
met name als het gaat om de toevoeging van interpunctie. Hierbij moeten keu-
~ 238 ~