jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 237 ~
Tiecelijn 24
ting in mijn editie. Om toch een idee te geven hoe ze eruitzagen, zijn, in navolging
van Kuiper & Resoort, de houtsneden in mijn editie uit de vierde Franse
editie van Mathis Husz (Lyon 1486) overgenomen. 73 Deze werden belangeloos
door de afdeling oude drukken van de Österreischische Nationalbibliothek in
Wenen op microfilm ter beschikking gesteld. 74
Fabels uit de Esopus in de Reynaert
Bij de transcriptie van de Dye hystorien ende fabulen van Esopus viel mij op dat
ik een aantal fabels al eerder was tegengekomen. Het bleken de vijf fabels te
zijn die in Reynaerts historie zijn terug te vinden. Het zijn de fabels over de kikkers
en de ooievaar (ook wel ‘pudenfabel’ genoemd), over het hert en het paard,
de ezel en de hond, de kat en de vos en de wolf en de kraanvogel. 75 De laatste
vier fabels komen niet voor in Van den vos Reynaerde. Het betreft verhalen die
Reynaert aan het hof vertelt ter ondersteuning van zijn pleidooien.
De eerste fabel, de ‘pudenfabel’, komt voor als Reynaert zijn leugenverhaal
over het complot tegen koning Nobel opdist. De overige vier fabels zijn onderdeel
van de juwelenrede als Reynaert de koning op de mouw wil spelden dat
hij niet de kop van Cuwaert, maar drie prachtige magische geschenken voor
het koningspaar met Belijn de ram had meegegeven: een ring, een kam en een
spiegel. Het laatste geschenk, de spiegel, bevat aan de rand afbeeldingen van de
vier overige fabels.
De vijf fabels komen ook voor in de Esopus. Veel onderzoek naar het invoegen
van deze fabels is al gedaan. 76
Anda Schippers wees in haar dissertatie nog op twee andere plaatsen in de
Esopus die eveneens terug te vinden zijn in Reynaerts historie. In de eerste passage
ontmoeten Isegrim en Reynaert het koningspaar, de leeuw Nobel en de leeuwin
Gente, tijdens de jacht. Omdat zij honger hebben, vragen zij aan de wolf en de
vos de buit te delen die zij zojuist gevangen hebben. Als de wolf dat tot zijn eigen
voordeel doet, krijgt hij tot bloedens toe een pak ransel van de koning. Als zij
later een kalf vangen, verdeelt Reynaert de buit en geeft hij het koningspaar het
overgrote deel: het leeuwendeel. Als Nobel vraagt waar hij dat geleerd heeft,
antwoordt Reynaert dat hij zojuist zijn lesje wel geleerd had. Dit komt overeen
met de moraal in de zesde fabel van boek I over de leeuw, de geit en het schaap. 77
Voor de vos en de wolf die bij de meerkat op kraambezoek gaan, verwijst
Schippers naar drie fabels; twee daarvan komen voor in de Esopus. In de eerste