jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 235 ~
Tiecelijn 24
De bewerker is hier uitvoeriger dan zijn voorbeeld. Macho volstaat met: ‘Ci commence
le liure des subtiles hystoires et fables de Esope.’ 61 Deze breedsprakigheid
zien wij ook terug in de promythia en epimythia. 62 In de korte proloog, slechts
dertien regels lang, wordt de eventuele koper niet alleen opgeroepen om dit boek
toch vooral aan te schaffen, maar komt hij ook te weten dat in dit boek niet alleen
de fabels van Esopus, maar ook bijdragen van Avianus, Alfonsus en Poggio te vinden
zijn. Aansluitend volgt de levensbeschrijving van Esopus. Deze bestaat uit 28
hoofdstukken, elk voorzien van een opschrift, waarin summier wordt aangegeven
wat er in het hoofdstuk gebeurt, en een houtsnede. De levensgeschiedenis neemt
53 pagina’s in beslag en vormt daarmee een kwart van het boek.
In acht boeken volgen dan de fabels en de anekdotes. Elk boek, op boek 5 en
8 na, wordt voorafgegaan door een inhoudsopgave. Boek 1 en 2 openen met
een proloog. Het gehele boek wordt afgesloten met een kort nawoord en een
colofon. In twee regels wordt de lezer aanbevolen de goede lessen uit dit boek
te onthouden en ervan te profiteren. 63
Zoals ons bekend is bij andere uitgaven, bijvoorbeeld bij de vertaling van de
Dialogus creaturarum, 64 volgt de bewerker zijn bronnen niet slaafs na. Hier en
daar is de tekst aangepast ten opzichte van de gebruikte bronnen. De fabel
wordt in de editie van Leeu voorafgegaan door een promythium en afgesloten
met een epimythium. Macho begint een fabel met een opschrift waarin hij de
protagonisten noemt. De moralisatie komt in het epimythium en is korter dan
in de uitgave van Leeu. De bewerker van de Esopus combineert per fabel het
promythium met de titel. Als voorbeeld hier fabel dertien uit het vierde boek:
De zieke ezel en de wolf.
Die derthiende fabule is vanden ziecken Ezel ende vanden wolue
Nemmer- / meer en salmen eenighen boosen ofte quaden mensch eenich
gheloue toe scri / uen Ghelijck alsmen zien mach by deser fabulen
HEt was een wolf die welck eenen ziecken Ezel vandende was den
welcken / hi begonste te tasten vraghende aldus Mijn lieue broeder
waer doetet dy / wee Ende die Ezel seyde hem. daer du my tastes
Ende die wolf die manier makende / of hi hem hadde willen vertroosten
ende visiteren begonste den Ezel te drucken ende te per / sen ter
doot toe ende daer na te eten Ende daer om en salmen inden flatterers
gheene / gheloue setten want si segghen dicwijlen goet metten monde
Ende draghen int / herte eenen valschen gront (cursiveringen hr). 65