jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 225 ~
Tiecelijn 24
merkt op dat de namen Iadmon en Xanthus ergens in de lange traditie van het
levensverhaal van Esopus verwisseld zijn. In het levensverhaal van Esopus is
het namelijk Xanthus die Esopus in vrijheid stelt en niet Iadmon. 34
Het ontstaan van het levensverhaal van Esopus is in nevelen gehuld. Perry
neemt aan dat het tussen 100 voor en 200 na Christus op schrift is gesteld. Hij
sluit echter niet uit dat het reeds in de vijfde eeuw voor Christus is opgeschreven
en verwijst bij deze speculatie naar De wespen van Aristophanes. 35 Zeker is
dat een verder onbekende schrijver in de eerste eeuw na Christus het levensverhaal
van Esopus op schrift heeft gesteld: de Vita Aesopi.
Van deze tekst zijn twee Griekse handschriften overgeleverd. In het begin
van de veertiende eeuw vond de Byzantijnse monnik Maximus Planudus in
Constantinopel een Griekse vita van Esopus en bracht deze in 1327 naar
Italië. Rimicius vertaalde deze vita in het Latijn en voegde daar 100 fabels,
toegeschreven aan Esopus, uit de Romulus aan toe (zie hieronder). Dit werk
werd in 1474 voor het eerst gedrukt in Milaan door Antonius Zarotus. 36 Het
werd mij niet duidelijk of dit één van de twee overgeleverde Griekse handschriften
was.
Het leven van Esopus: een samenvatting
Het levensverhaal van Esopus begint met de beschrijving van zijn mismaakte
lichaam en zijn spraakgebrek, maar er wordt ook vermeld dat hij beschikte over
een scherpzinnige geest, dat zijn geschriften en fabels goed en plezierig waren
en dat hij met gebaren aan de mensen duidelijk kon maken wat hij bedoelde.
Het eigenlijke verhaal begint in medias res.
Esopus, als slaaf door zijn meester ongeschikt geacht voor huishoudelijk werk,
wordt naar het veld gestuurd om daar het land te bewerken. Zijn medearbeiders
draaien hem een loer. Omdat hij toch niet kan praten, eten zij vijgen op die
voor de meester bestemd waren en geven hem de schuld. Esopus kan bewijzen
dat niet hij maar zijn metgezellen de vijgen hebben opgegeten door ze te laten
braken. Na deze gebeurtenis komt Esopus een priester tegen die verdwaald is.
Esopus ontvangt hem gastvrij, geeft hem te eten en te drinken en wijst hem de
weg. Als dank bidt de priester tot de godin van de gastvrijheid, die Esopus zijn
spraak geeft. Als de opzichter een van zijn medearbeiders slaat, dreigt Esopus
dit aan zijn meester te vertellen. Geschrokken, omdat Esopus plotseling kan
praten, maakt de opzichter hem verdacht bij zijn meester waardoor hij ver-