jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
7 P. Wackers, De waarheid als leugen. Een interpretatie van Reynaerts historie, Utrecht, 1983
[=Wackers 1983], p. 198. Vgl. ook E. Verwijs (ed.), Jacob van Maerlant’s Naturen bloeme, Arnhem,
1980 (fotomechanische herdruk van de uitgave van 1878), II, p. 232-233, v. 1105-1128.
8 Wackers 1983, p. 198.
9 G. Salzberger, Die Salomosage in der semitischen Literatur, Berlijn, 1907, p. 73. Behalve in de
joods-christelijke literatuur komt Salomo (Sulaiman) ook in de Arabische literatuur als tovenaar
voor. In de Arabische traditie beschikt hij o.a. over een vliegend tapijt. Vgl. H. Venzlaff,
‘Zur islamischen Salomo-Legende. Sulaiman und der fliegende Teppich’, in: F.C. Reiter (ed.),
Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, dl. 150 (1), 2000, p. 503.
10 P. Busch, Das Testament Salomons. Die älteste christliche Dämonologie, kommentiert und in
deutscher Erstübersetzung, Berlijn/New York, 2006 [=Busch 2006], p. 4. In de middeleeuwen
gold de tempel van Salomo sinds Gregorius van Tours (536-594) als één van de zeven wereldwonderen.
Vgl. ook P. Jordan, De zeven wereldwonderen van de klassieke oudheid, Amsterdam,
2006, p. 12.
11 Busch 2006, p. 8.
12 Busch 2006, p. 20. Van de receptie in de vijftiende eeuw getuigen o.a. een handschrift
uit de privébibliotheek van de Earl of Leicester, Holkham Hall, Engeland, Ms. 99, en een
handschrift uit het British Museum, Londen, Ms. 5596. Chester McCown beschouwt dit
manuscript als een afschrift van een professioneel tovenaar. Vgl. C. McCown, The Testament
of Solomon, Leipzig 1922, p. 82. Verder ook o.a. Parijs, BnF, AF gr., 2419, en Bologna, Univ.
Bibl., Ms. 3632. Vgl. Busch 2006, p. 30-31 en p. 36.
13 Busch 2006, p. 86. Busch verwijst daarvoor naar W. Blümel, B. Kramer, J. Kramer,
C.E. Römer (ed.), Reinhold Merkelbach. Hestia und Erigone: Vorträge und Aufsätze, Stuttgart/
Leipzig, 1996, p. 340.
14 Wackers 1983, p. 198.
15 C. Meier, Gemma Spiritalis. Methode und Gebrauch der Edelsteinallegorese vom frühen
Christentum bis ins 18. Jahrhundert, Teil I, München, 1977 (Münstersche Mittelalterschriften
34/1), p. 445-447 en 449-450; U. Engelen, Die Edelsteine in der deutschen Dichtung des 12.
und 13. Jahrhunderts, München, 1978 (Münstersche Mittelalterschriften 27), p. 93-96.
16 Wackers 1983, p. 198; Meier 1977, p. 445-447 en p. 449-450; Engelen 1978, p. 93-96.
17 Wackers 1983, p. 198.
18 ‘Maar [de drager van de ring] moest een edelman zijn, aan wie geen laagheid te bespeuren
viel, anders zou al die toverkracht niet baten.’
19 Hierbij moet evenwel worden opgemerkt dat het voor de Kerk sinds Augustinus een
uitgemaakte zaak was dat alleen Christus zelf, de apostelen en de heiligen theürgische magie
konden bedrijven. De kerkvader was in zijn Civitas dei immers stevig van leer getrokken tegen
hen ‘qui quasi conantur ista discernere’ (Augustinus, De civitate dei, 10, 9). Reynaerts argument
is dus strikt genomen niet geldig. Vgl. ook Busch 2006, p. 206.
~ 214 ~