jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Noten
~ 213 ~
Tiecelijn 24
1 ‘De mooiste leugen die ooit in het openbaar is gehoord’. De verwijzingen naar de tekst van
Reynaerts historie gebeuren door middel van de versnummering uit de editie van Paul Wackers
(Reynaert in tweevoud. Deel II. Reynaerts historie, Amsterdam, 2002 [=Wackers 2002]). Alle
vertalingen zijn van JR.
2 ‘Toen zei hij: “O wee, Sire, wat zegt u? Is Cuwaert dood? En waar is de ram Bellijn? Wat heeft
hij u gebracht toen hij hier kwam? Want ik gaf hem drie juwelen, waarvan ik graag zou weten,
waar ze gebleven zijn. Een ervan moest hij aan u geven en de andere twee aan de koningin.”’
3 ‘Want onsen meyster Akarijn / Sel dair om lesen in sijn boeken. Wi sellen te ban doen
ende vloeken / In allen kerken dier off weet, / Tot dat hi dair off doet beskeet’ (Rh 5297-5301).
‘Want onze meester Akarijn zal dit opzoeken in zijn (tover)boeken. Wij zullen allen die er
weet van hebben in de ban doen en vervloeken tot zij erover vertellen’.
4 ‘Het ene was een ring, die noem ik als eerste. Van zuiver goud was hij en aan de binnenkant,
de vinger toegewend, stonden letters uit zwart en blauw email, en dat waren Hebreeuwse
namen. Ik kon ze spellen noch tesamen brengen (en dus niet lezen), want ik verstond de
taal niet, maar een wijs man verklaarde ze me. Het was meester Abrioen van Trier.’ Vers 5326
(‘Ende dat Hebreeusche namen’) is kennelijk corrupt. In tegenstelling tot Jan-Frans Willems,
Ernst Martin en Jan Goossens grijpt Paul Wackers in zijn uitgave niet direct in de tekst in,
maar suggereert in een voetnoot bij dit vers de aanvulling: ‘dat (waren)’. Vgl. ook J. Goossens,
‘Daer waren drie hebreeusche namen (Reynaerts Historie, v. 5326)’, in: Verslagen de Mededelingen
van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, Gent, 1983 [=Goossens
1983], p. 160. Dat het inderdaad drie namen zijn, blijkt daarenboven uit vers 5346.
5 De andere juwelen, die de koningin zijn toegedacht, zijn een kam en een spiegel. Vermoedelijk
symboliseert de ring macht, de kam zuiverheid (van geweten?) en de spiegel inzicht. De
toewijzing van de juwelen kan dus op zichzelf als een symbolische handeling worden gezien,
waarmee de auteur duidelijk maakt dat een zuiver geweten en verstandelijk inzicht aan Nobels
hof ondergeschikt zijn aan een nietsontziende machtspolitiek.
6 ‘Hij zei me dat de drie namen oorspronkelijk uit het paradijs kwamen en dat Seth ze voor
zijn vader meebracht toen hij er de olie der genade zocht. Wie de namen ter bescherming
draagt, wordt nooit door beproevingen of enig kwaad geplaagd. Donder en bliksem, tovenarij
of spookverschijningen kunnen hem niet deren. Nog meer krachten zijn er met de ring verbonden:
de drager van de ring kan niet omkomen van kou, al lag deze drie nachten na elkaar
moedernaakt op een open plek in een woud, al vroor en waaide het uit het noorden. Zo een
grote kracht hebben die woorden volgens het getuigenis van meester Abrioen.’ Tot op de dag
van vandaag bestaat er geen tevredenstellende interpretatie voor de naam Abrioen. Voor een
overzicht van de vele creatieve theorieën waartoe meyster Abrioen van Trier aanleiding heeft
gegeven, zie I. Teirlinck, De toponymie van den Reinaert, Gent 1910-1912 [=Teirlinck 1910-
1912], p. 226-238. Vgl. ook R. Schlusemann, P. Wackers, ‘Reynaerts historie, Mittelniederländisch,
Neuhochdeutsch’, in: B. Besamusca, C. Dauven-Van Knippenberg (ed.), Bibliothek
mittelniederländische Literatur, Münster, 2005, p. 457.