jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 207 ~
Tiecelijn 24
vierde eeuw, waarin wordt beweerd dat de aartsengel Michaël koning Salomo
een gouden ring had geschonken die hem macht over demonen verschafte. 12
Op het zegel, dat door een kostbare edelsteen werd gevormd, waren drie heilige
namen van God gegrift: Sabaoth, Eloi en Jao. 13 Eerst gaf Salomo de ring aan een
dienaar, die er zijn plaaggeest mee wist te bedwingen door deze het zegel op de
borst te drukken. Daarna gebruikte hij de kracht van de ring tegen Beelzebub,
de vorst der demonen, aan wie hij de opdracht gaf om diens onderdanen één
voor één bij zich te brengen. De rest van het verhaal vertoont steeds hetzelfde
patroon: Salomo laat Beelzebub een demon roepen en vraagt eerst naar zijn
naam. Vervolgens vraagt hij hem naar zijn werken. Ten slotte dwingt hij hem
te verraden door welke engel hij kan worden overwonnen. Op deze manier
slaagt Salomo erin tal van demonen te onderwerpen en hen in te zetten bij de
tempelbouw.
Als men nu Reynaerts en Salomo’s ring met elkaar vergelijkt, valt meteen
op dat deze qua uiterlijk zo goed als identiek zijn. Niet alleen zijn ze allebei
van puur goud, maar ook dragen ze allebei een zegel dat uit een edelsteen is
vervaardigd; in beide gevallen schuilt daarin de kracht van de ring. Bovendien
vinden de drie mystieke namen van God op Salomo’s ring hun parallel in de
drie Hebreeuwse namen aan de binnenkant van Reynaerts ring. Op het gebied
van de werking lijkt er echter wel een verschil te bestaan. Salomo’s ring verleent
de drager het vermogen demonen te bedwingen, terwijl die van Reynaert een
quasi eindeloze reeks specifieke eigenschappen bezit. Zo beschermt Reynaerts
ring niet alleen tegen kwade machten. Hij kan bijvoorbeeld ook licht geven in
het donker, allerlei ziekten genezen en vrede stichten tussen vijanden. Hierin
zijn inderdaad de eigenschappen van selonites te herkennen, waarop Wackers in
zijn dissertatie heeft gewezen. 14 Maar de lijst van wonderbaarlijke eigenschappen
strekt nog veel verder. Zo beschermt de ring ook tegen natuurfenomenen
zoals bliksem en kou, waarop selonites traditioneel geen invloed heeft. 15 In
het bijzonder de inventaris van de ziekten die de ring kan genezen doet nogal
overtrokken aan: oogkwalen, lichaamsgezwellen, alle vormen van hoofdpijn en
ziekten of lichamelijke ongezondheid die door nalatigheid of door vergiftiging
zijn ontstaan, pleuris, jicht, tering, zweren, kanker, voetziekte, kortom – zo
vat Reynaert samen – ‘alle siecte sonder die doot’ (Rh 5390). Zoveel kan men
lang niet over selonites zeggen, die van alle hier genoemde euvels ‘slechts’ tering
kan genezen. 16 Bovendien sticht de groene kleur niet alleen vrede tussen
vijanden, maar zij maakt tevens onoverwinnelijk: de drager van de ring kan
tegen honderd soldaten blij en welgemoed ten strijde trekken (Rh 5417-5420).