jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
hem opdroeg te vluchten. Toen hij zag dat hij bevrijd was, vluchtte hij meteen
weg’. 31
Met een leugenverhaal zet Reynaert de zaken op hun kop: Nobel schenkt
hem vergiffenis en laat Isegrim en Bruun in de boeien slaan. Reynaert redt
dus niemand uit gevangenschap maar zorgt er integendeel voor dat Isegrim en
Bruun ten onrechte gevangen genomen worden. Niets daarvan in Le jugement
de Renart.
Strafwonderen
Heiligen wenden de macht die God hun verleent meestal positief aan: ze drijven
demonen uit, helen mensen, redden hen uit gevaren, wekken hen op uit
de dood, enzovoort. Toch kunnen ze die macht ook negatief gebruiken: om
zondaars te straffen en hun godsvrucht bij te brengen slaan ze hen met ziekte
en demonen, brengen hen in gevaren, laten hen dood neervallen of berokkenen
hun ander onheil. Wonderen die iets negatiefs bewerkstellingen, noemen we
‘strafwonderen’. 32 In de Legenda aurea vinden we het volgende strafwonder van
de heilige Ambrosius: ‘Op een nacht ging een andere man naar Ambrosius’
slaapkamer om hem met zijn zwaard te doden, daartoe aangezet omdat Justina
hem dat had gevraagd en hem had betaald, maar op het moment waarop hij
met zijn rechterarm het zwaard ophief om toe te slaan verschrompelde plotseling
zijn hand’. 33 De strafwonderen kunnen ook dieren treffen, zoals blijkt uit
dit strafwonder van de heilige Bernardus: ‘Een door de man Gods gebouwd
klooster had te kampen met ongelofelijke hoeveelheden vliegen. Het was zo
erg dat iedereen er enorm veel last van had. Toen zei Bernardus: “Ik excommuniceer
ze!” De volgende ochtend troffen ze de vliegen allemaal dood aan’. 34
De heilige kan de schuldigen straffen door hen of hun dieren aan de grond te
nagelen, in rondjes te laten draaien of anderszins in hun beweging te blokkeren.
Het volgende strafwonder van de heilige Martinus is daarvan een voorbeeld:
Martinus reed eens op een ezel uit, gekleed in een woest hemd en
een donkere, wapperende mantel. Dat maakte enkele tegemoetkomende
paarden bang. Hun berijders, soldaten, sprongen op de
grond, grepen Martinus en tuigden hem zwaar af. Hij zweeg echter
en keerde hun de rug toe zodra ze hem loslieten. Razend waren
eerder de soldaten: het leek of de man de zweepslagen helemaal niet
voelde en vond dat die niets voorstelden! Dadelijk bleven hun dieren
~ 200 ~