jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 193 ~
Tiecelijn 24
als hij hem met kippen verzadigt (A 1606-1609), al die elementen ontbreken in
Le jugement de Renart.
De auteur gebruikt de hagiografische topos ‘slaaf van haar of zijn buik’ evenwel
niet om de ascetische Reynaert scherp af te zetten tegen zijn vraatzuchtige
tegenstanders. Reynaert is net zo vraatzuchtig als zij en zeker geen asceet. Dat
blijkt overduidelijk na zijn biecht: hij kan zich niet bedwingen (A 1728) en
zijn bloeddorst is als het ware zijn tweede natuur (A 1729). Wel ontspringt
hij telkens de dans en daardoor onderscheidt de auteur hem scherp van zijn
tegenstanders: zij lopen in de val en hij niet.
Reyaert spiegelt Isegrim, Bruun en Tibeert onbeperkt en ongeremd genot voor:
honing om meer dan zeven jaar van te smullen (A 604), zo veel vette muizen dat
een wagen ze niet kan dragen (A 1125), vette kippen in overvloed (A 1620). Die
hyperbolen ontbreken in Le jugement de Renart. Honing, muizen en kippen in
reuze hoeveelheden waarvan je kan blijven smullen, dat verwijst naar de hagiografische
topos van de ‘wonderbaarlijke vermenigvuldiging’.
Van de wonderbaarlijke vermenigvuldiging vinden we in de Legenda aurea het
volgende voorbeeld:
Er kwam een tijd waarin ernstige hongersnood het hele bisdom van
Sint-Nicolaas zo hard trof dat niemand meer te eten had. De man
Gods hoorde op een gegeven moment dat er schepen beladen met
tarwe in de haven hadden aangelegd. Meteen ging hij naar de waterkant
om de zeelieden te vragen of ze met ten minste honderd schepel
per schip de hongerige bevolking te hulp wilde komen. ‘Dat durven
we niet, vader,’ antwoordden ze, ‘want de lading is in Alexandrië afgewogen
en we moeten alles afleveren bij de graanpakhuizen van de
keizer.’ ‘Doe nu wat ik zeg,’ sprak de heilige, ‘dan beloof ik jullie uit
de kracht van God dat bij de keizerlijke invorderaar zal blijken dat
jullie niets tekortkomen.’ Aldus geschiedde. Ze leverden evenveel
tarwe af bij de ambtenaren van de keizer als ze in Alexandrië hadden
ingenomen. Ze vertelden over het wonder en loofden God in
zijn dienaar hemelhoog. De man Gods verdeelde het graan al naar
gelang ieders behoefte en wel zo dat er op miraculeuze wijze twee
jaar lang niet alleen genoeg was om van te eten maar dat er ook nog
een overvloed aan zaaigoed was. 14
De auteur van Van den vos Reynaerde zet de hagiografische topos ‘wonderbaarlijke
vermenigvuldiging’ op zijn kop. Reynaert spiegelt zijn slachtoffers