jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
Heilige voorkomt diefstal van dieren die nuttig zijn voor de mens
‘Een arm vrouwtje bezat niets behalve een varken, maar het beest werd door
een wolf bruut geroofd. Zij smeekte Blasius om ervoor te zorgen dat zij het
varken terugkreeg. “Weest u niet bedroefd, mevrouw,” zei hij met een glimlach,
“u krijgt uw varken terug!” Meteen verscheen de wolf en gaf de weduwe haar
varken terug.’ 11 Bepaalde heiligen beschermen dieren die voor de mens van het
grootste belang zijn, als voedsel of als werkkracht. De heiligen beletten dat de
dieren worden gestolen – zoals in het wonder van de heilige Blasius – ze waken
over hun gezondheid, laten hen verrijzen als ze gestolen en geslacht zijn of redden
hen als ze een lelijke val hebben gemaakt, uit een ravijn bijvoorbeeld. 12 De
heilige Patrick voorkomt verdere diefstal op de volgende manier: ‘Een man had
een schaap van zijn buurman gestolen en opgegeten. De heilige had de dief, wie
hij ook was, meer dan eens opgeroepen om genoegdoening te geven, maar omdat
niemand over de brug kwam gebood hij in Christus’ naam degene in wiens
maag het schaap naar binnen was gegaan te blaten, en wel in aanwezigheid
van iedereen, want al het volk was in de kerk verzameld. Aldus geschiedde. De
schuldige deed boete en de anderen hoedden zich ervoor te stelen’. 13
Reynaert doet net het tegendeel van wat een heilige doet: hij voorkomt de diefstal
niet, hij begaat hem. Aan de diefstallen die de auteur vond in Le jugement de
Renart voegde hij de diefstal toe van een vette kip bij Lamfroyt (A 878-879), de
poging tot diefstal van een kapoen bij de pastoor van Blois (A 1533-1561) en de
diefstallen uit Reynaerts openbare biecht.
De wonderbaarlijke vermenigvuldiging
Om hun ascetische heilige scherp af te zetten tegen bepaalde tegenspelers,
typeren hagiografen die tegenspelers als slaven van hun buik. Ook de auteur
van Van den vos Reynaerde typeert Reynaerts tegenspelers Isegrim, Bruun en
Tibeert zo. Dat Bruun, als hij alle honing had tussen Malpertuus en Portugal,
die in één keer zou opeten (A 598-600) en dat hij, als koningsbode dan nog,
bereid is om Reynaerts kant te kiezen en hem aan het hof te steunen (A 612-
614), dat Tibeert muizen boven alles verkiest (A 1134) en dat hij, net als de
eerste koningsbode, zijn opdracht uit het oog verliest en Reynaerts kant kiest,
zelfs al had die Tibeerts vader vermoord of heel zijn geslacht (A 1139-1141),
dat Isegrim bereid is om Reynaert, zijn aartsvijand, een jaar lang trouw te zijn
~ 192 ~