jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 17 ~
Tiecelijn 24
Er schijnen ook nog een aantal gebrandschilderde glas-in-loodramen met
figuren uit de Reynaert ergens in de stad te vinden te zijn, maar waar, daar
kwam ik niet achter. Reynaert en Leiden hebben niets met elkaar, zoveel is
duidelijk. Dat is anders, als men in de boeken duikt. Leiden is een universiteitsstad
die enkele geleerde tot zeer geleerde reynaerdofielen herbergt of
geherbergd heeft. Ook hebben een aantal Leidse uitgevers Reynaertedities,
boekjes en toneelbewerkingen op de markt gebracht. Over deze liefhebbers
van de Reynaert en de uitgeverijen in Leiden die zich met de vos inlieten, gaat
deze bijdrage. Het mini-onderzoek was niet uitputtend en geeft slechts een
globale indruk hoe de vos zich in Leiden manifesteert.
Reynaert in Leidse drukwerkjes
Allereerst de boekjes en toneelbewerkingen. Met behulp van het Bibliografisch
nummer Tiecelijn (september 2004) kwam ik een zestal publicaties op het
spoor die in Leiden uitgegeven zijn. 2 De beschrijvingen van de uitgeverijen in
Leiden trof ik aan in Stad van Boeken, handschrift en druk in Leiden 1260-2000,
een onuitputtelijke bron van de geschiedenis van de handschriften en drukken
in Leiden. 3
Het eerste boekje is uit 1908 en is gedrukt bij Eduard IJdo (Ydo) op de
‘Hooglantsche Kerckgraft tot Leyden’. Het betreft een anonieme publicatie
van een toneelstukje gebaseerd op de indaging door Bruun de beer (Van den
vos Reynaerde, verzen 520-706). In dit toneelstukje draagt Willem van Hillegaertsberch
het avontuur van Bruun voor. De volledige titel luidt: Willem van
Hillegaertsberch bij den Burggraaf van Leiden, in: Vertooninghen ghedaen by die
van Leyden ter Tsamencomste van Liefhebbers haers Vaderlandts, der edele Poesye
ende der vrije Consten binnen Leyden den 26 Augusti int Jaer ons Heeren 1908.
De boek- en steendrukkerij van IJdo behoorde rond 1900 tot de negen belangrijkste
drukkerijen, waaronder Brill en Sijthoff, in Leiden. Eduard IJdo
(1856-1927) was een uit Den Haag afkomstige ondernemer. Hij drukte behalve
wetenschappelijke publicaties, waaronder in het eerste kwart van de twintigste
eeuw veel dissertaties, ook kaarten, posters en folders. Bekend was tussen
1892 en 1954 IJdo’s Adresboek van Leiden. Zijn zoon Johannes (1894-1966)
volgde hem op.
Bij de bekende uitgeverij Sijthoff verscheen in de serie Nederlandsche Volksromans
van de hand van H.C. Rogge (1831-1905): Reinaert de vos (z.j.), een