jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 167 ~
Tiecelijn 24
vastgeklemd in de deuropening van het pelgrimsonderkomen, een hospitium, nadat
hij zich als ongenode gast toegang had verschaft en vervolgens door zes dieren
werd afgetuigd. 67 De gastvrijheid die hij daar had genoten was hem nogal rauw op
het lijf gevallen, en dat wil hij Reynaert betaald zetten. Vandaar dat Isegrim in
De geschiedenis met de ham de vos bij herhaling oproept om in zijn gastvrije muil
te springen: Hospitium nostro tibi nunc in uentre paratur, / incide! (…) Incide,
sodalis, ini! (‘Nu is je bedje gespreid in mijn maag! Kom binnen! (…) Naar
binnen, kameraad!’, I 53-54); pando tibi hospitium (‘Ik stel mijn herberg voor
je open’, I 57-58); ingredere hospitium (‘zijn gasthuis binnen te gaan’, I 105); subire
hospitium (‘gasthuis binnengaan’, I 127-128). 68 Zo probeert hij Reynaert zijn streken
betaald te zetten als wraak voor wat hem in De bedevaart was aangedaan en
voor wat zijn vrouw in het vossenhol overkwam; Reynaert had de vastgeklemde
wolvin immers opgeroepen zijn huis binnen te gaan (subi tectum, V 818.9).
Reynaerts opmerking over de goede gastheer in V 818.10 verwijst ook naar de
scène in en voor het wolvenhol, eerder in deze episode. Daar verwijt de wolvin
Reynaert dat hij zich niet aan de regels der gastvrijheid houdt: Non sequeris
morem, tu meus hospes eras! / Turpiter hospitii grates furatus abisti; / hospita te
reuocat, fare, resiste parum! (‘Je was mijn gast, maar je gedraagt je niet zoals het
hoort! Op schandalige wijze heb je me je dankbaarheid voor mijn gastvrijheid
onthouden en bent weggegaan! Je gastvrouw roept je terug! Zeg toch iets! Blijf
toch even!’, V 752-754). Met zijn opmerking in V 818.10 (hospitis … mores)
spreidt Reynaert zijn goede manieren als gastheer ten toon om zijn eerdere gebrek
aan fatsoen weer ‘goed’ te maken. Dit is een onmiskenbare verwijzing naar
V 752 (morem … hospes) en laat zien dat Reynaerts woorden in V 818.3-10 een
vervolg vormen op zijn woordenwisseling met de wolvin voor het wolvenhol.
De repliek van de wolvin (V 818.11-820)
In V 818.11 komt de wolvin aan het woord. Ondanks de benarde positie
waarin zij verkeert, reageert ze welwillend op Reynaerts schertsende woorden
en laat alles opgewekt over zich heen komen; zo blijkt wat als een brute verkrachting
leek te beginnen, een door de onderliggende partij niet ongewenste
vrijage te zijn. Mede op grond van deze reactie van de wolvin beschouwde Voigt
V 818.1-18 als een interpolatie. Bij een lupa hoeft het echter geen verbazing
te wekken dat ze zich laat bespringen. Daar komt nog bij dat wat Reynaert
de welpen aandeed en nu met de wolvin doet, gericht is tegen Isegrim. Dat