jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
ulteriusque utrobique adytum nitentibus intro
ter gradibus denis scansile prebet iter.
Congrandis furno testaque rotundior oui
lar mediastina planus in arce sedet.
Intus olent dulces diuersi nectaris herbe,
frondeaque implexum fulcra cubile dabant. (V 783-792)
De beschrijving van het landschap rondom het vossenhol is opgebouwd volgens
het schema: boven, links en rechts (of andersom), voor en achter, onder
(het hol). De vossenburcht wordt beschreven van buiten naar binnen, in
bewoordingen die het beeld van een kasteel in de mensenwereld oproepen:
drempel, gang/pad, wenteltrap, burcht, een woonkamer en een bed. Streefde
de dichter van de Ysengrimus een komisch effect na door de vossenburcht te
modelleren naar een ridderkasteel? Of wilde hij het hol enkel aanschouwelijk
maken door bouwkundige termen aan de mensenwereld te ontlenen? Hoe dit
ook zij, antropomorfe vossenburchten zijn een vast onderdeel geworden van
de Reynaertwereld, zoals te zien is in de Roman de Renart en Van den vos
Reynaerde. 36
Vastgelopen (V 793-800)
Met hoge snelheid stoven achtervolgde en achtervolger daarheen.
Hij vloog lichtvoetig door de deur van het hol, zij zat hem op de
hielen, dook halsoverkop het veel te nauwe gat in, bleef vastzitten
en kon niet meer voor- of achteruit. Net zomin als ze terugkon naar
het brede gedeelte kon ze verder door het nauwe gedeelte. Zo houdt
een dichtgeslagen deur een gevangen hond klemvast en zo blijft een
wig zitten die de stam nog niet helemaal heeft gespleten omdat de
hamer niet meer meewerkt.
Huc rapido cursu fugiensque fugansque ruerunt;
ille sui leuiter peruolat ora laris.
Dum temere illa sequens artum nimis incidit, hesit,
nec proferre potest nec reuocare gradum.
Nec magis in latum remeat, quam prodit in artum,
ianua sic captum stringit adacta canem.
Sic heret cuneus, qui decipiente relictus
malleolo nondum robora tota fidit. (V 793-800)
~ 152 ~