jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
Doch wie dit gedicht laet so hijt vijnt,
En mysdoet tegens my niet twijnt. in het geheel niet
Hier neemt eynde Reynaerts hystorie.
God geef ons allen die hemelsche glorie. (7785-7791)
Met deze verzen eindigt het Brusselse handschrift van Reynaerts historie (of
Reynaert II). Zij bevatten een acrostichon waarmee sommige auteurs of kopiisten
hun werk signeerden of markeerden (ook Willem verstopte zijn naam
in de slotverzen van Van den vos Reynaerde of Reynaert I). Het gaat echter
om de naam van een stad: ‘dismwde’ of Diksmuide, een stadje aan de IJzer,
circa 30 kilometer van Ieper. Indien het naamvers naar een familienaam zou
verwijzen, dan zou het hier kunnen gaan om een lid van een patriciërsgeslacht
Van Dixmude (dat banden heeft met het Beverse). Amand Berteloot verwijst
in zijn artikel ‘Een acrostichon in Reynaerts historie’ (Tiecelijn, 1992, p. 3-5)
naar Jozef de Wilde, die een van de heren uit het geslacht Van Dixmude ooit
met Isegrim identificeerde. Leden van de familie Van Dixmude kwamen wel
vaak in Gent en ontmoetten er uiteraard heel wat adellijke personen voor wie
eigenlijk Reynaert I geschreven was. Raakte op deze wijze Willems verhaal ook
in het Ieperse bekend? Schrijvende telgen uit het geslacht Van Dixmude waren
Olivier (overleden na 1443), en Jan, beiden kroniekschrijver met een zekere
literaire reputatie. Telde de familie nog andere auteurs? Wij zullen het wellicht
nooit weten omdat tijdens de Eerste Wereldoorlog, die deze streek nog steeds
in zijn greep houdt, de archieven van de stad Ieper grotendeels verwoest werden.
Berteloot deelt mee dat enkele leden van het geslacht schepenen van Ieper
waren en hij verwijst naar de Merkwaerdige gebeurtenissen, vooral in Vlaenderen
en Brabant, en ook in de aengrenzende landstreken, van 1377 tot 1443 (Olivier
van Dixmude) en Dits de cronike ende Genealogie van den Prinsen ende Graven
van den Foreeste van Buc, dat heet Vlaenderlant, van 863 tot 1436 (Jan van
Dixmude), uitgegeven (Berteloot vermeldt een verkorte titel in de redactie
van J.J. Lambin, Ieper, 1835 en 1839).
Wat we ondertussen dankzij het onderzoek van Berteloot wél mogen stellen
is dat Reynaerts historie ontstond in hogere kringen in Zuid-West-Vlaanderen,
in de streek van Ieper en Diksmuide. Naast de toponymie is de taal waarin de
tekst werd geschreven een doorslaggevend argument. In het verhaal worden
ook een aantal West-Vlaamse plaatsnamen vermeld, die later wellicht verhollandst
zijn: Elverdinge, nu een deelgemeente van Ieper aan de Grote Kemmelbeek
met een mooi kasteel van de vroegere heerlijkheid Elverdinge, dat helaas
~ 134 ~