jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
luxe-editie van de Reynaert, uitgegeven bij Veen in 1910. Een kostbare relikwie.
Alles op de tafel was nog zoals het steeds was geweest. De bijzondere
plek die Streuvels aan dit schutblad had gegeven, versterkte mijn overtuiging
dat Streuvels’ hertalingen en navertellingen van de Reynaert meer waren dan
een ‘fantasietje’ of omzetting van een leuk verhaal, maar eerder de uitdrukking
van zijn eigen persoonlijkheid, die hij in Willems verhaal herkende. Graag
raad ik de lezer de lectuur aan van het ondertussen vijftien jaar oude boek
van het genootschap, dat werd opgericht onder impuls van West-Vlaming
en Streuvelsminnaar professor Piet Thomas. Het boek bevat bijdragen over
Streuvels’ diverse bewerkingen, bronnen en bewerkingstechniek, zijn bibliotheek,
zijn taal, over de illustraties van Gustave van de Woestijne, zijn ex libris,
de luxeuitgave met litho’s van B.W. Wierink, de letterproef van Joh. Enschedé
en Zonen. Eveneens aan bod komen de beschrijving van Stijn Streuvels’
bezoeken aan het Reynaertland op 12 september 1938 (toen het Reynaertbeeld
van Antoine Damen in Hulst werd onthuld) en op 30 mei 1955 (toen
het Reynaertpad werd geopend en hij fier en welgezind naast Broeder Aloïs
de Reynaertbank op de Trompe te Kemzeke inzat) en het aanvaarden van het
erevoorzitterschap van de Reinaertraad en van de Orde van de Vossenstaart in
Rupelmonde in 1963 (op vraag van Bert Peleman; Streuvels aanvaardde, maar
waagde als 92-jarige de tocht naar Rupelmonde niet meer). Tot slot volgt een
indrukwekkende Reynaertbibliografie van Stijn Streuvels, een lijst die zonder
verder commentaar de impact van Streuvels op het gehele nalevingsgebeuren
van het middeleeuwse dierenepos laat zien. Waar Conscience zijn volk leerde
lezen, liet Streuvels de vos uit de studiekamers van geleerden breken om hem
algemene bekendheid te laten verwerven. Hij wilde niet dat dit gedicht alleen
in de handen van ‘philologen’ zou blijven en betreurt intussen dat het verhaal
bij het gewone volk enigszins in de mist vernevelde; alleen de namen ‘Reinaert
de vos’, ‘Bruin de beer’, ‘Tibaert de kater’ bleven hangen. Die ‘verre weerschijn’
wil Streuvels doorbreken. Men moet zich weer bewust worden van de levende
schoonheid van dit werk, de ‘beteekenis als kunstwerk’ en weten ‘dat het in den
vreemde gewaardeerd wordt, dat uitheemsche geleerden het bestudeeren gelijk
eigen goed’. De Reynaert ademt volgens Streuvels immers met zwaai en zwier,
lenig en bruisend, de Vlaamse geest.
Die Vlaamse geest vind je in vele Reynaertbewerkingen uit de negentiende
en twintigste eeuw. Een markant voorbeeld hiervan is de slottekening van Piet
Punts (de dichter Albe, Renaat Joostens) Reinaard de vos, getekend door ‘Joost’
en eerst gepubliceerd in Rommelpot (eind 1947). Reinaard trekt de wereld in met
~ 132 ~