jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
Dijk, een Kraaiendreef in Sint-Andries en Kraaienhof in Sint-Michiels, een
Papenplein en Papenweg in Sint-Pieters-Op-De-Dijk, een Vos Reinaartstraat
(buiten de Vesten, richting Knokke), een Vossenslag en een Vossensteert, beide
in Assebroek en tenslotte een Willemstraat (een steeg nabij het Astridpark)
en een Wulfsberge in Zwankendamme nabij Zeebrugge. Slechts twee van deze
straten verwijzen ondubbelzinnig naar het Reynaertverhaal.
Vermandois in Vlaanderen
Na hun avontuur in Elmare trekken Isegrim en Reynaert op rooftocht naar
‘dat lant van Vermendoys’, waar in ‘Vimbloys’ (A 1509-1510; ‘Boloys’, ‘Vyanoys’,
‘Bloys’ in de andere handschriften, de oorspronkelijke naam is niet te
reconstrueren) een rijke ‘pape’ woonde. In diens kelder lagen ‘baken’ in overvloed
(‘rentvlees’). Reynaert moet er al eerder zijn geweest want hij had er ‘een
gat / verholenlike ghemaect’ (A 1515-1516). Vermandois ligt in Picardië met
Saint-Quentin en Amiens als bekende steden. Wie er vanuit Vlaanderen te
voet naartoe wil, moet over stevige schoenen beschikken. Geen wonder dus
dat heel wat vorsers dit Vermandois met het raadselachtige ‘Vimblois’ dichter
bij huis gingen zoeken en uiteindelijk terechtkwamen in het Oostkerker Ambacht,
in het huidige Brugse ommeland. In Ruimte en naamgeving in Van den
vos Reynaerde onderzocht Rik van Daele deze kwestie.
H.Q. Janssen suggereerde in de Bijdragen tot de Oudheidkunde en Geschiedenis,
inzonderheid van Zeeuws-Vlaanderen reeds in 1856 dat de abt van Saint-
Quentin (Sint-Kwinten) de patroon was van zeven aan elkaar grenzende parochies
die vroeger het Oostkerker Ambacht uitmaakten: Oostkerke (met een
Sint-Kwintenskerk), Hoeke, Lapscheure, Damme, Moerkerke, Westkapelle
en Sint-Anna ter Muiden. Die abt was soeverein heer van dit Ambacht en bezat
er heel wat land. Zijn klooster was een van de rijkste van heel Frankrijk
(‘geen pape riker’). I.E. Risseeuw voegde hier nog een extra argument aan toe.
Er was nog een andere belangrijke ‘relatie’ tussen Vlaanderen en Vermandois:
de tweede vrouw van Filip van de Elzas was Elisabeth van Vermandois; zij
huwden in 1157. Zij trok heel wat Franse hoofse dichters aan. Vimblois of
wat dan ook zou een van die voornoemde zeven dorpen kunnen zijn en wie
de streek kent en bovendien graag zijn verbeelding spreken laat, zal vlug gewonnen
zijn voor het idyllische Hoeke (waar een ‘camino’ begon naar Sint-
Jacob in Compostela). Volgens H.M. Vermande is het ‘lant van Vermandoys’
~ 126 ~