jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 113 ~
Tiecelijn 24
doodgewaande vos op zijn kar en de rest laat zich raden. De zedenles: er lopen
ook vossen op twee poten, Luther bijvoorbeeld is een ‘snooden Vos’, die zielen
doodbijt. Trouwens alle ketters zijn vossen ‘loos, ende duyvels’, zij leiden naar
de hel. Een zeer negatief beeld van de vos. Het kluchtig leersaem lied is een zeer
vrije navertelling van Bruuns honingavontuur. Plaats van gebeuren: een berg
‘in ’t Poolsche wester wout’. Identiek besluit:‘menigh mensch is als dien Vos
soo vals.’
Op het einde van de Breydelstraat ligt de voormalige proostdij van Sint-
Donaas. Het huidige barokke gebouw dateert uit 1665-1666 en eraan palend
staat het vroegere bisschoppelijk paleis waar nu de provinciegouverneur resideert.
Hier voerden in de middeleeuwen de proosten van het kapittel van
Sint-Donaas rechtspraak uit over de dubbelheerlijkheid van het Proostse en
het Kanonnikse of de kanunniken van Sint-Donaas. Johannes van Dampierre,
ook Jan van Vlaanderen genoemd, werd hier in 1267 proost van Sint-Donaas.
Hij was het derde of vierde kind van Gwijde van Dampierre en een kleinzoon
van Boudewijn van Constantinopel en Margareta. Door zijn afkomst was hij
grafelijk raadsheer. In 1272 werd hij ook proost van Sint-Pieter in Rijsel en
later nog bisschop van Metz (1279) en Luik (1282). Het is aan Jan dat ‘Boidin
die jonghe monec van der does’ de Latijnse Reynaertvertaling van Van den vos
Reynaerde, Reynardus vulpes opdraagt.
Boudewijn de Jonghe (zelf noemt hij zich jong van naam maar oud van leden)
was wellicht een monnik van Ter Doest (Lissewege). Hij moet zijn vertaling
geschreven hebben tussen 1272 en 1279. Amand Berteloot verwijst in Tiecelijn
(1997, p. 48-51) naar een Latijnse oorkonde van 26 april 1298, die bewaard
wordt in het Brugse Bisschoppelijk Seminarie (Abdij van Ten Duinen, Potterierei).
Deze oorkonde is het ‘testament van zekere Magister Willelmus, dictus
Coley’, waarin drie personen als uitvoerders worden aangeduid. Een van hen is
‘Balduinus dictus iuvenis’, waarbij hij uitdrukkelijk als monnik van Ter Doest
wordt genoemd. Berteloot vraagt zich af of dit de Latijnse Reynaertvertaler is?
Intussen kan wie met Berteloot het Corpus-Gysseling (met onder andere een
lijst van 400 geestelijken) ter hand neemt, vaststellen dat de naam De Jonge in
de omgeving van Brugge veel voorkwam, om nog te zwijgen van de talrijke Boudewijns.
Berteloot vindt in deze rijke verzameling teksten van voor 1301 nog een
tweede ‘Boidin die jonghen’. Hij verkocht op 4 mei 1275 drie gemeten land, gelegen
te Oedelem in het Brugse ommeland aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk van
Brugge. De akte werd opgemaakt in opdracht van Jan van Wulfsberge (ik denk
spontaan aan Isegrim …) en de schepenen van zijn heerlijkheid te Oedelem.