jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

Tiecelijn 24
bij een expositie van een Reynaertbeeld in Shanghai in november 2006. Ze
bevestigt een beeld en een datering die vaak voorkomen in oudere studies. 73
In een gesprek met Godelieve de Clercq, een nicht van priester Jozef van de
Putte die de Reynaertopvoering leidde in 1936, vroeg ik: ‘Wat zou je oom geleid
hebben tot deze belangstelling voor Reynaert?’ Zij antwoordde: ‘Ik denk
dat hij zich zelf als een vos voelde’. ‘Wat bedoel je daarmee,’ vroeg ik. En zij ging
verder: ‘Telkens opnieuw was hij de plezierige grappenmaker, die leute bracht.
Zoals die keer toen een horlogemaker in Lochristi-Dorp een blad papier had
geplakt voor een gat in een gebroken ruit. Nonkel stak zijn kop door dat papier
en vroeg: hoe laat is het?’ Vele keren heb ik in gesprekken of na een lezing de
reactie gekregen: ‘Het is dus allemaal fictie? Reynaert is dus niet in Hijfte geweest?’
Vele geïnteresseerden kennen het verhaal niet of nauwelijks, laat staan
de huidige wetenschappelijke visies omtrent het ontstaan, de datering en de
interpretatie van de Reynaert. We kunnen het hen natuurlijk niet verwijten.
Bovendien is het Reynaertbeeld niet uniform. 74
5. Besluit
Weinig literaire werken hebben zoveel eeuwen na hun ontstaan nog een zo
grote weerklank als Van den vos Reynaerde. Tegelijkertijd hebben weinig literaire
werken zoveel aangepaste versies die soms veraf staan van het oorspronkelijke
werk. De invloed in Groot-Lochristi was bijzonder groot, vooral vanaf
1965 met de plaatsing van het mooie Reynaertmonument aan de kerk van Lochristi,
de doop van de eerste twee Reynaertreuzen en de daarbij georganiseerde
Reynaertfeesten. De Heemkundige Kring De Oost-Oudburg speelde daarin bij
de aanvang een bemiddelende rol. Directe aanleiding voor de indrukwekkende
aanwezigheid van Reynaert in Lochristi was de plaatsvermelding in het middeleeuwse
epos van de wijk Hijfte en ook van andere locaties die volgens sommige
auteurs betrekking hadden op plaatsen in Groot-Lochristi. Aan die lijst van
plaatsaanduidingen heb ik er in deze bijdrage nog een toegevoegd, namelijk de
Rostijnenstraat (woestijne/woeste veld) te Lochristi-Hijfte, die tot nu toe niet of
nauwelijks ter sprake kwam in de Reynaertstudie. Zowat overal worden wij nu
in Lochristi aan Reynaert herinnerd en dat is een goede zaak, want Van den vos
Reynaerde blijft een hoogstaand meesterwerk dat handelt over ‘wat des mensen
is’: het immoreel gebruik van de taal, iets wat nog steeds ons menselijk bestaan
bedreigt, en hoe ieder van ons kan gepakt worden op zijn zwakke plekken.
~ 104 ~