jg 24 jaarboek 4 - Reynaertgenootschap

~ 103 ~
Tiecelijn 24
kreeg. Zijn tekeningen hebben misschien nog meer invloed gehad dan de tekst
zelf en geven een beeldvorming die veraf staat van datgene wat in de oorspronkelijke
Van den vos Reynaerde werd verteld.
Ook kunstenaar Firmin de Vos werd sterk beïnvloed door de getemperde
versies. Hij getuigde hierover in het interview met Rudy van Hoorde in zijn
film Liefde voor schoonheid en in eerdere Tiecelijnbijdragen. 71 Volgens de kunstenaar
is Reynaert diegene die altijd vriendelijk en hoffelijk blijft en door zijn
hoffelijke houding altijd de anderen gunstig weet te stemmen. Op hun beurt
hebben deze kunstenaars een positief beeld verder voedsel gegeven. Wellicht
werd deze positieve benadering van Reynaert ook sterk in de hand gewerkt
door de fabels van de La Fontaine, zoals ‘De raaf en de vos’, die generaties lang
zowel in het Nederlands als in het Frans werden gedeclameerd.
Het thema van Reynaert als de incarnatie van de kwade taal, die wanorde,
dood en vernietiging brengt (een visie die sterk aansluit bij het onderzoek van
G.-H. Arendt, Jozef Janssens, Rik van Daele en anderen), was nauwelijks te
bespeuren in de plaatselijke benaderingen te Lochristi. Wel vond ik talrijke
getuigenissen van positieve interpretaties van de Reynaertfiguur. Ze zijn tekenend
voor het moderne Reynaertbeeld.
Reynaert is in de opvattingen van de mensen dikwijls de schalkse maatschappijcriticus,
sprekend vanuit het volk. Zo lezen we in Reinaert, het blad van de
lokale Volksunieafdeling: ‘in dat oud Vlaams dierenverhaal uit de twaalfde
eeuw klopt het hart van het gewone volk. In dat epos wordt de geschiedenis
verteld van dieren met mensenmanieren. Avonturen die verband houden met
de gedragingen van de schalkse figuur Reinaert, die ergens de wegen van Hyfte
moet bewandeld hebben.’ 72 Zo horen we het ook in het lied van Frida Goethals:
‘de Reinaert is niet dood! Hij leeft, hij leeft nog in de harten als een sympathiek
schavuit!’
Het moderne vossenpersonage dat in Lochristi leeft, is dat van iemand die
iedereen manipuleert. Zo schreef Leon Matthijs in zijn brochure bij de officiële
onthulling van de Reynaertgedenkplaat en -rustbank en de doop van de reus
Nobel op 6 september 1986: ‘Reinaert, die iedereen voor zijn kar kan spannen
in zijn verweer tegen Koning Nobel, triomfeert, want hij heeft de vijf samenzweerders:
Tibeert de kater, Bruun de beer, Grimbeert de das, Isengrijn de wolf
en zijn eigen vader, zo ver gekregen om Koning Nobel naar het leven te staan’.
Aan Reynaert wordt ook toegeschreven dat hij het onrecht bestreed. Een van
de vele voorbeelden hiervan is te vinden in een toelichting vanuit het gemeentebestuur
van Lochristi (gebaseerd op een vroegere datering van M. Gysseling)