Miles #45 - ALFREDO HÄBERLIS - ONTWERPER VAN TIJD EN GEDRAG

#45
Gratis bijlage bij AutoGids (03/05/2023). Mag niet apart worden verkocht.
Alfredo
Häberli
ONTWERPER VAN
TIJD EN GEDRAG
DOSSIER
HORLOGES
Mensheid en mode IDe elegante Agnelli I John Simenon, zoon van Georges
I Traag Elke ongeoorloofde aan de kopie Costa is strikt verboden Blanca zonder voorafgaande I Michele schriftelijke toestemming De Lucchi van de Produpress of NV de gelukkige utopie

TIMELESS ICONS
FROM CLASSIC CARS TO CONTEMPORARY GT, WE HAVE YOU COVERED
GO BACK IN TIME FOR A WEEKEND
WITH THE TOTAL LOOK RALLIES
PREMIÈRES, LIFESTYLE, NETWORK AND A ROADBOOK RALLY.
THE RECIPE FOR A PERFECT WEEKEND.
03-04 JUNE
30 JUNE - 01 JULY
05-07 MAY 13-15 OCTOBER
16-17 SEPTEMBER
21-22 OCTOBER
DISCOVER MORE
DISCOVER MORE
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

21 34
IDENTITEIT
6 Colofon
6 Voorwoord
RUBRIEKEN
8 Boeken
14 Accessoires
16 Design
17 Smaken
18 Verzorging
19 Geuren
20 Techno
INHOUD
DOSSIER HORLOGES
49
46
21 Nieuw in 2024
26 Big Bang, van theorie tot horloge
28 Traditioneel horloge en
hedendaagse kunst
31 Snelheid en tijd
34 Een hernieuwde legende
36 Het uur van de haai
38 Buren in Biel
PORTRETTEN
42 Alfredo Häberli,
ontwerper van tijd
60
54
57 John Simenon, ‘zoon van’
ARCHITECTUUR & DESIGN
46 Geurdesign
49 De gelukkige utopie
53 Huismuseum
MODE
54 Gekleed in menselijkheid
64 Vervlogen elegantie
REIZEN
41 Het spook van Delft
45 Schotse en Amerikaanse whisky’s
60 Traag genieten in Spanje
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
3

Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

The all star squad
Giannis Antetokounmpo
Chloe Kim
Erling Haaland
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

EDITO
Gratis bijlage bij
AutoGids
Cover
Alfredo Häberli
Een productie van
ProduPress NV
Generaal Dumonceaulaan 56
1190 Brussel
Tel. 02/333.32.60
Verantwoordelijke uitgever
Tanguy Rousseaux
Generaal Dumonceaulaan 56
1190 Brussel
Hoofdredactie
Serge Vanmaercke
Eindredactie
Karin Laporte
Redactie en medewerkers
Chris Vermuyten,
Ben Herremans, Anja Van Der
Borght en Serge Vanmaerck
Lay-out
Floriane Donnet
Digitale beeldbewerking
Thomas LeScrainier
Marketing Manager
Manon Eeckhout
meeckhout@produpress.be
Advertentiedienst
Nicolas Van Frausum,
nvanfrausum@produpress.be,
Frank Debrauwer
fdebrauwer@produpress.be
Veeleisender
Met de termen lifestyle en fake news hebben zowel in het
noorden als in het zuiden en oosten van het land onze
respectieve talen met het grootste gemak uitdrukkingen
overgenomen van over het Kanaal en de Atlantische
Oceaan… dit om het eenvoudigweg te hebben over
levenskunst of nepnieuws.
Waarom deze twee termen hier samenbrengen? De ene
lijkt vrij onschuldig, terwijl de andere ernstige gevolgen kan
hebben…
Wanneer fake news nog maar weinig mensen stoort,
dragen ook licht verteerbare geschreven lifestylestukken
over smaak, stijl of mode, alsook de celebrities die deze
promoten niet minder bij aan het bagatelliseren van het
fenomeen van desinformatie.
Meer nog, als zodanig vormen zij een gevaar voor de
permanente waakzaamheid tegen hun inmenging in
sterker bepalende domeinen: de politiek, het sociale,
economische, de gezondheidssector.
Entertainment heeft zeker zijn stichtende deugden in een
hectische wereld waarin gratis nooit helemaal gratis is.
Lifestylemedia tonen daarom hun nut online of in gedrukte
vorm, vaak als gratis supplement bij dagbladen of nieuwsen
vaktijdschriften.
Een journalistieke aanpak die even rigoureus wordt gevoerd
als in de ‘serieuze’ media die deze bladen ‘vergezellen’, zal
nooit een overbodige luxe zijn.
Hoe serieus lifestyle-media ook zijn, het blijven ‘producten’
die – precies zoals de items waarover ze berichten – lezers
en adverteerders willen aantrekken.
Ik pleit daarom voor een hogere norm van waakzaamheid,
zodat nepnieuws de kans niet krijgt om de ‘onschuldige’
wereld van de lifestyle binnen te dringen. Zodat wij –
redacteurs, lezers en adverteerders – elkaar kunnen vinden
in de edele opdracht van voorvechters van de meest
eerbiedwaardige kwaliteit.
Levensstijl is een genot. Plezier is een ernstige zaak.
Serge Vanmaercke
Boekhouding
Evelyne Van Loocke
evanloocke@produpress.be
6
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

eguet.com
Classique 7337
A Classique
Breguet watch
is the exact opposite
of programmed
obsolescence.
It is designed not only
to masterfully tell
but also withstand
the test of time.
Make History
with us.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

BOEKEN
PASSIE EN EMOTIE
tere erhalen oer oetallers, eramel wer an een oerleen grasch ontwerer, een ernstige stie oer hmor en
een reeame cometitie tssen e mooiste sortwagens en eramelmotoren at is iles oeenselectie oor e omer.
1
2
1. TEDERE GUERRILLA wans wort aa aanien
als latte, olse hmor. wans is echter geen lome
illenletseri, eerer een asre, ironische twee
egraashmor. n e e eew itten artiesten n
rgerlie ersonen al wanen hn ritische, ri
enene commentaar o e maatschai, o het
olitiee en cltrele elei. mor met ernst e
hanel oor een graige historics.
Zwans – Humor als Belgische identiteit – Eliane Van
den Ende – Artha
3
2. BELANGRIJKE BIJZAAK at is wat oetal oor
elen is. o lit althans it erhalen ie or
ameewerers hris icaet en iens oon tin
eramelen oor ane itensel. ist at een
roees amioenseler later streaer wer, at
een elg e eerste ster an A ilan was of nog, at
een oetaller coach wer an e este schaer ooit
Randje Buitenspel – Chris & Stijn Picavet – Manteau
3. IN DE SNELLE STROOK e it naar an e
meest gewile sortwagens ooit, an e tt
oel A earcat of e Alfa omeo
ier tot e erceesen h
lenhat o en e errari eries
. ee sectaclaire itgae is als een ware schata
mer an atomoilia.
50 Ultimate Sports Cars – Charlotte & Peter Fiell –
Taschen
4. NIET METEEN EEN POCKETBOEKJE it
elalm iet een elame cratie an erame
laarsmotoren an elame ioniersmotoren oals
een ileran olfmller it tot een Aston
artin A it . iehier an e meest
egeerlie motorfietsen it e geschieenis. ge
let ee aginas wegen ina g
Ultimate Collector Motorcycles –
Meerdere auteurs – Taschen
4
5. HULDE om ateiet was als grafische ormge
er een eteenisolle figr oor e cltrele sector.
n oerlee hi onerwachts. i was er slechts
. n it eramel wer in e oner meer affiches
oor oc erchter, oecoers oor ergio erman,
latenhoeen oor ita woon, ntergallactic oers
en art eeters, logos oor aio , laams Architec
tr nstitt en ora.
Kiet Verzameld Werk – Kathleen Bontenakel –
Luster
5
8
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

T H E N E W
100% ELECTRIC.
Milieu­informatie (KB 19/03/04): bmw.be
18,4-19,6 KWH/100 KM • 0 G/KM CO 2
(WLTP)
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

Na zich aan de beklimming van
Pikes Peak te hebben gewaagd,
na de woestijn van het Empty
Quarter op het Arabische schiereiland
te hebben doorkruist, na de hellingen
van de Zwitserse Inferno Downhill te hebben
verteerd, na zich om de 99 bochten van de
Dragon Road te hebben geslingerd en ook de
999 treden van de Hemelpoort in het Chinese
Tianmen te hebben genomen, ging de Range
Rover Sport in de waterkrachtcentrale van
het IJslandse Karahnjukar recent ook de
Spillway Challenge aan (de ‘Wateroverlaat’
– zeker de verbluffende video bekijken!).
Maar MILES vertoeft op deze schitterende
winterdag om een heel andere reden in het
Catalaanse hinterland ten noordoosten van
Barcelona. Om een heel andere uitdaging aan
te gaan. We hebben afgesproken in Les Comes.
Dit 800 hectare grote privédomein is helemaal
aan offroad gewijd en biedt zowat 80 kilometer
aan pistes en paden, middenin een indrukwekkend
en vervaarlijk uitziend massief. In zijn
Varesine Blue-outfit, en voorzien van spijkerbanden,
wacht de nieuwe Range Rover Sport
PHEV ons op.
ENKEL ELEKTRISCH
De challenge van vandaag is duidelijk: het hele
uitgestippelde offroad parcours afleggen in
elektrische modus, zonder beroep te doen op
de drieliter zescilinder die in het vooronder van
onze Autobiography P510e-versie steekt. We
mogen dus enkel de elektrische motor van 143
pk en de batterij van 38,2 kWh gebruiken. Om
onze auto vol met ionen te ‘tanken’ was er aan
een gewone wallbox slechts vijf uur nodig. Met
een snellader van 50 kW was dat zelfs minder
dan een uur geweest.
“Heb vertrouwen in uw instructeur… en in de
wagen.” Dat is de korte samenvatting van de
boodschap die mensen van het merk ons voor
de start toevertrouwen. Tientallen minuten
mogen we ons, met vergrendelde differentiëlen
en korte versnellingsbakverhoudingen, uitle-
IN DE PHEV-VERSIE
GENIET DE RANGE
ROVER SPORT
NOG TOT 30 JUNI
VAN BELANGRIJKE
FISCALE
VOORDELEN VOOR
PROFESSIONELE
GEBRUIKERS.
10
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

MILES X RANGE ROVER SPORT PHEV CHALLENGE
#PHEV CHALLENGE…
AANVAARD!
De Range Rover Sport is het gewoon om een uitdaging aan te gaan. En dat is net wat MILES zich ook heeft
voorgenomen, door de indrukwekkende offroadkwaliteiten van de wagen aan de tand te voelen,… zeker in
elektrische modus!
Een idyllisch decor om de
offroadkwaliteiten van een
kampioen in alle categorieën
aan de tand te voelen.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
11

1
EIND VOLGEND JAAR
WORDT ER EEN VOLLEDIG
ELEKTRISCHE VERSIE VAN
DE RANGE ROVER SPORT
VOORGESTELD.
ven op een steeds lastiger wordend parcours.
Daarbij doen we graag beroep op de ervaring
van onze begeleider – een blozende Schot die
evenveel zin voor humor heeft als ervaring in
offroadrijden. In een ontzettend smal stuk, met
vele diepe sporen, laten de 360°-camera’s toe om
juist in te schatten waar de wielen zich bevinden.
Zo kan er voldoende afstand worden gehouden
met de scherpe rotsen aan de rand van het
parcours. Het is zelfs mogelijk om virtueel te
‘kijken’ wat er onder de motorkap gebeurt.
INDRUKWEKKEND
Na een hele scherpe bocht, een uitstekende
gelegenheid om de vierwielsturing van de
Range Rover Sport aan de tand te voelen
(de achterwielen kunnen tot 7,3 graden meedraaien),
lijken we vast te zitten. Voor ons rijst
De nieuwe Range
Rover Sport is
beschikbaar in België
vanaf € 97.116. Voor
meer informatie kan
u terecht op
www.landrover.be
een grote rotswand op. Een ware muur. “Oei!
Een doodlopend stuk! Hebben we het foute
parcours gevolgd?”, vraagt onze instructeur
met een brede grijns. “Heb vertrouwen in de
auto. Die geraakt er zonder problemen over.”
En inderdaad. Hoewel we enkel de stralende
blauwe lucht boven Les Comes zien, wordt
het obstakel met een voorzichtige rechtervoet
in een handomdraai stapvoets overschreden,
dankzij de intelligente integrale transmissie
iAWD.
Bruggen die worden overgestoken, zijwaartse
hellingen – tot 30 graden (!): onze Range Rover
Sport laat ons toe om het plezier van extreem
offroad rijden in idyllische omstandigheden
te (her)ontdekken. Na een nieuwe heuvel te
hebben beklommen krijgen we op 600 meter
hoogte een adembenemend zicht op het
bergmassief van Montserrat. Maar het is
ondertussen ook tijd om terug te keren naar
het basiskamp. En dat gebeurt langs een
indrukwekkende en ontzettend steile afdaling,
met schier onneembare ‘trappen’. En toch…
De Terrain Response 2 omvat het nieuwe
AOCC-systeem, vier letters die voor ‘Adaptive
Offroad Cruise Control’ staan. Die technologische
waaier aan verschillende functies stelt
de Range Rover Sport in staat om zich helemaal
aan de topologie van het terrein aan te
passen. Deze adaptieve offroad cruise control
beschikt over meerdere comfortniveaus met
bijhorend rijritme. Het snufje valt onmiddellijk
in de smaak, wat het is zo mogelijk nog efficiënter
dan de Hill Descent Control (HDC). Als de
bestuurder de AOCC de snelheid, remmen en
dynamische luchtdemping toevertrouwt, hoeft
hij of zij er enkel voor te zorgen dat de wielen
juist geplaatst worden, om zo alle obstakels te
verorberen en langzaam maar zeker die lange
en steile afdaling af te werken.
GEGARANDEERD COMFORT
Omdat we het parcours konden afleggen met
een lager energieverbruik dan de staff had
verwacht, hebben we zelfs recht op een tweede
rondje. Een uitstekende gelegenheid om ook
het comfort van deze Range Rover Sport
naar waarde te schatten, en dan vooral de in
twintig richtingen verstelbare geventileerde en
verwarmde zetels. Omdat we voortdurend heel
geconcentreerd aan het rijden waren, hadden
we er ook amper bij stilgestaan dat er binnenin
de wagen een bijna gewijde stilte heerst. Ook
het stof maakt geen kans om naar binnen
te dringen, dankzij het efficiënte luchtzuiveringssysteem
(PM2.5). Naast de geluidsisolatie
12
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

MILES X RANGE ROVER SPORT PHEV CHALLENGE
2 3
4
beschikt de Range Rover Sport trouwens ook
over een actieve geluidsonderdrukking, via
het Meridian 3D audiosysteem. Cocon-effect
gegarandeerd!
Omdat onze batterij na ons tochtje door de
heuvels nog voldoende opgeladen was, kunnen
we ook volop genieten van het rallyparcours
dat door het team van Jaguar Land Rover werd
uitgestippeld. Ook daar doen we geen beroep op
het volledige vermogen van onze Range Rover
Sport Autobiography P510e – geen gebruik van
de verbrandingsmotor dus – maar verkiezen
we door te gaan in de elektrische modus. Deze
3 VRAGEN AAN PHIL HISCUTT
De Brit Phil Hiscutt is Senior
Vehicle Engineering Manager
bij Jaguar Land Rover. Bij
de ontwikkeling van de
Range Rover Sport leidde en
coördineerde hij het werk van
een grote groep ingenieurs.
Op welke functie in de
nieuwe Range Rover Sport
bent u het meeste trots?
Misschien de adaptieve
offroad cruise control?
Dat is een goed voorbeeld,
inderdaad. Die nieuwe
technologie laat toe om zowat
elke bestuurder om te vormen
in een ‘offroad-superster’. En
het kan ook het comfort aan
de wensen van de gebruiker
aanpassen. U zal allicht een
andere keuze maken indien
uw schoonmoeder op de
achterbank zit, en niet uw
vrienden.
En meer algemeen, op het
model zelf?
Zijn globale rijgedrag,
eigenlijk. Zijn vermogen om
in de verschillende modi
te schitteren, of nu zoals
vandaag puur elektrisch, of
in hybridemodus. Het is een
praktische, aangename en
krachtige wagen.
keer echter wel met het doel om zo snel en zo
performant mogelijk te rijden, zonder evenwel de
zescilinder wakker te maken. Opdracht geslaagd!
Dat belooft voor de toekomst. Want eind volgend
jaar wordt er een volledig elektrische versie van
de Range Rover Sport voorgesteld. Zo houdt
Jaguar Land Rover zijn belofte om tegen 2039
volledig koolstofneutraal te worden, zowel in zijn
toeleveringsketen, producten als activiteiten.
Het echte dynamische potentieel van deze
Range Rover Sport P510e wordt ons getoond
door één van de ambassadeurs van het merk.
Voor hij zich met succes omschoolde tot stunt- en
In hoeverre is het voor de
ontwerpers lastig om een
goed evenwicht te vinden
tussen gewicht, prestaties
en comfort?
Het is altijd een
compromis. Voor een
merk als Range Rover is
het echter onmogelijk
om een compromis te
sluiten als het gaat over
verfijning en rijervaring.
De technologie dient er
ook voor om deze nieuwe
Range Rover Sport aan
de verwachtingen op
sportief vlak of op het
gebied van offroadrijden
te laten beantwoorden.
Het gewicht vormt altijd
een grote uitdaging, waar
we voortdurend aan
werken, door te proberen
elk van de onderdelen
zo licht mogelijk te
maken. In deze moderne
tijden evolueert de
automobielwereld tegen
een ongeziene snelheid,
ook door alle nieuwe
technologieën, en precies
dat aspect maakt het zo
interessant.
1. Enkel met elektrische aandrijving legt de Range Rover
Sport PHEV nog betere offroadprestaties voor, dankzij het
grote koppel van zijn elektrische motor.
2. Het interieur van de Range Rover Sport past perfect bij zijn
queeste naar luxe en prestaties.
3. De batterij van 38,2 kWh in de Range Rover Sport beschikt
over een heel hoge oplaadsnelheid.
4. Mark Higgins is niet alleen de stuntdubbel van James
Bond, hij heeft ook alle finesses van de Range Rover Sport
onder de knie.
precisierijder in de filmwereld – hij was onder
andere de stuntdubbel van Daniel Craig in de
meest recente episodes van de James Bond-saga
– had Mark Higgins een mooie rallycarrière. Hij
laat wel de volledige 510 paarden van onze Range
Rover Sport grommen, maar de Brit is toch ook
nieuwsgierig naar onze indrukken van de dag.
Met deze Range Rover Sport in elektrische
modus hebben we gemerkt dat bij het overschrijden
van lastige hindernissen het vooral
het menselijke brein is dat voor beperkingen
zorgt. De capaciteit om er in te geloven. Het
vertrouwen in de technologie. “Helemaal!
Toen men mij vroeg om dezelfde heuvelrit
als jullie te maken, had ik geen benul van
wat me te wachten stond”, geeft de rijder
van het eiland Man toe. “Indien ik geen
instructeur naast me had gehad, dan had
ik me nooit aan sommige stukken durven
wagen. Mocht ik alleen in de auto hebben
gezeten, dan was ik zeker een paar keer op
mijn stappen teruggekeerd, in de overtuiging
dat het onmogelijk was om daar over te
geraken…” n
Bekijk hoe de Range
Rover Sport de
Spillway Challenge
aangaat!
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
13

ACCESSOIRES
VAN TOP TOT TEEN
Accessoires benadrukken soms nog meer de persoonlijkheid van de drager dan zijn kleding. Het is al lang duidelijk
dat schoenen een grote rol spelen om te weten met wie je te maken hebt. Dat is iets minder het geval sinds de
sneakermode, maar toch... Tassen of brillen helpen je eveneens op weg.
1 2
1. STIJLVOLLE RUGZAK De Franse lederwarenfabrikant
Le Tanneur combineerde altijd
al traditionele knowhow met moderniteit.
Het merk lanceert deze zomer een nieuwe
Alexis-lijn voor de stadsmens. De blikvanger
is een rugzak met een 15’’-laptopvak en verstelbare
riemen in een mix van glad en generfd
leer, geaccentueerd door de elegante,
blauwe signature-banden.
www.letanneur.com
3
2. EEN KLASSIEKER Teva’s Original Universal
behoudt het originele ontwerp dat universeel
geliefd is voor de plek waar land en
water elkaar treffen. Dit model uit 1984 is het
idee van een Grand Canyon-gids die het beu
was om van sandalen te wisselen telkens hij
het land voor de rivier ruilde. Een goudmijn.
www.teva.com
3. À LA MICHAEL De tijdloze pennyloafer
weerspiegelt Sebago’s vakmanschap en
elegantie en maakte ooit deel uit van de
garderobe van chique studenten. Als casual
schoolschoen tot klassieke mocassin gedragen,
met witte sokken à la Michael Jackson:
het model maakt een forse comeback. Sebago
gaf zijn Classic Dan-model een facelift in
oudroze, paars, azuurblauw, oranje, goud en
zilver. Of met spijkers.
www.sebago.com
4 5
4. EEN HOLLYWOOD-LOOK Het brillenmerk
Oliver Peoples zag het levenslicht in
hartje Hollywood, maar wordt nu in Japan
vervaardigd. De zomercollectie is geïnspireerd
op de retro-esthetiek van de jaren zestig,
met accenten uit het begin van de jaren
negentig. Dit is Rorke, het vlaggenschip van
de collectie, met een opmerkelijk vierkant
design.. www.oliverpeoples.com
5. COMFORTABELE TECHNIEK
Veja heeft een comfortabele schoen gemaakt
voor hiking en trekking. De Fitz Roy is
een eerbetoon aan de gelijknamige berg in
Patagonië. Een technische schoen met een
stevige en stabiele zool, dankzij de multidirectionele
noppen die ons al menig ongelukkige
uitglijder hebben bespaard. De Trek-
Shell-schacht uit 100% gerecycled polyester
maakt hem stevig en waterdicht.
www.veja-store.com
14
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

DESIGN
HET BELANG VAN HET OMHULSEL
Etiketten op en verpakkingen rond producten zijn vaak een belangrijke koopfactor, want ze bevatten belangrijke
informatie of vertonen aantrekkelijke motieven. De producten zijn immers gehuld in vormen en kleuren die hun
identiteit bevestigen. Kortom, ontwerp is alomtegenwoordig.
1 2 3
4 5
1. CRADLE TO CRADLE CERTIFIED® De nieuwe collectie van Dopper
Original met zijn kenmerkende design is gemaakt van 70% plantenafval
en 15% gerecycled plasticafval. De CO2-neutrale, Nederlandse productie
maakt gebruik van 100% hernieuwbare energie. Aan het einde van de levensduur
kan de fles volledig worden gerecycleerd, helemaal in de optiek
van een circulaire economie. www.dopper.com
2. OLFACTORISCH ONTWERP ‘Grazie’: zo heet de nieuwe geur die Acqua
di Parma aan de Home Collection toevoegde. Bergamot en ylang-ylang
gaan samen met rozenblaadjes. Verkrijgbaar als kaars (200 g) en verstuiver
(180 ml), gepresenteerd in glazen houders met een traditioneel art deco-ontwerp.
www.acquadiparma.com
3. DEENSE ZOMER Kähler voorzag het witte geribde porselein uit zijn
Hammershøi Summer-collectie van aquarelmotieven, met de hand
geschilderd door kunstenaar Rikke Jacobsen. De mok en schaal roepen
zomers plezier op met vruchten, bloemen en vliegende wezens
uit de Deense natuur. www.rosendahl.com
4. WYSIWYG Vivanterre produceert in de Auvergne natuurlijke wijnen
zonder filtering of toevoeging van sulfieten, en volgt daarbij een duurzame
methode. De vorm van de flessen, en vooral de sobere etiketten op de
voorkant, die de kleur en de aard van de wijn aangeven, verleiden het oog
voordat het gehemelte wordt gestreeld door de inhoud.
www.vivanterre.com
5. KOPPEN OP EEN VOET Keramiste Ann Van Hoey ontwierp een Nido-servies
voor het Belgische designbedrijf Serax. Door de vorm van de verschillende
onderdelen zijn ze stapelbaar en dus handig om op te bergen. De
glazen hebben de vorm van de kopjes van het porseleinen servies, maar
staan wel op een voet. www.serax.com
16
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

SMAAK
THUIS EN ELDERS PROEVEN
High-end afhaalrestaurants, bubbels en supercars, slowfood hamburgers, een tweesterrencultuur met smaak en
ziel, en dé uitdaging voor de volgende generatie: er is heel wat nieuws in de wereld van de gastronomie.
1 2
1. POST-COVID (1) Tijdens de lockdown in
2020 leverden chef-kok Isabelle Arpin samen
met Dominika Herzig maaltijden aan het ziekenhuispersoneel.
Het betekende meteen
het ontstaan van een ster in al haar goedheid:
La Bonne Étoile. Het concept groeide
sindsdien uit tot cateringbedrijf en e-shop. Je
kan verzorgde gourmetmaaltijden afhalen
bij een afhaalpunt of zelfs aan huis laten bezorgen.
www.labonneetoile.cooking
@Myriam Baya
©Gurler Gulben
3
4 5
2. CULTUUR EN STERRENGASTRONOMIE
Bozar is een culturele instelling waar je niet
alleen gezellig tafelt in Café Victor (naar architect
Victor Horta die het gebouw ontwierp),
maar ook echt gastronomisch. Bovendien
kreeg Restaurant Bozar van chef-kok Karen
Torosyan in maart een tweede Michelinster.
www.bozarrestaurant.be
3. POST-COVID (2) Hélène Darroze opende
onlangs Jòia Bun in Parijs, de opvolger van
een tijdens de pandemie gelanceerde popup
voor luxe afhaal- en bezorghamburgers.
Een keuken uit het topsegment met uitsluitend
seizoensgebonden producten. En dus
zeker geen fastfood!.
www.joiabunhelenedarroze.com
4. BUBBELS EN SUPERCARS Als Lamborghini
op zijn evenementen champagne
serveert, is dat voortaan een traditioneel
en vertrouwelijk product, verpakt in een
avant-gardistische, met koolstofvezel beklede
fles. Vandaar ook de naam: Carbon. Het
merk ging al eerder een partnerschip aan
met Bugatti.
www.lamborghini.com
www.champagne-carbon.com
© Pieter D’Hoop
5. HET GROTE AFSCHEID Lieve en Peter
Goossens dragen hun driesterrenrestaurant
Hof van Cleve in Kruishoutem eind dit jaar
over aan de huidige keukenchef, Floris Van
Der Veken. Peter Goossens staat namelijk
binnenkort aan het fornuis van het nieuwe
restaurant van hotel La Réserve in Knokke..
www.hofvancleve.com
www.la-reserve.be
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
17

VERZORGING
EEN ZACHTE HUID
Na de herenparfums blijft ook het marktsegment van verzorgingsproducten voor de mannenhuid maar groeien.
De mentaliteiten evolueerden de laatste tijd helemaal in het belang van de huid en het haar van mannen.
Deze laatsten geven er namelijk om, nu viriliteit niet langer synoniem is van een ruwe, getekende huid.
1 2
3
5
4
1. ONDER DE ZON After Sun Lotion voor gezicht en lichaam van Dr Hauschka
verfrist de huid en verzacht roodheid na blootstelling aan de zon. Het
product voedt de huid immers en activeert haar natuurlijke hydratie. De
lichte textuur wordt snel opgenomen. Het Vitaliserend Masker helpt de
vochtbalans van je huid te herstellen dankzij plantaardige oliën van jojoba,
abrikozenpit en tarwekiem.. www.drhauschka.be
2. BRON VAN JEUGD Collagen Lift Paris ontwikkelde een drinkbaar product
voor mannen. Collagen Lift Men bevat zeven ingrediënten die een gezonde
huid en gezond haar bevorderen. Het verhoogt bovendien je testosterongehalte
en uithoudingsvermogen. Neem 1 ampul per dag ‘s ochtends,
bij voorkeur 30 minuten voor het eten van vast voedsel.
www.collagenliftparis.com
3. VIER OP EEN RIJ Clyde For Men biedt natuurlijke huidverzorging voor
mannen. Dit Belgische merk stelt een assortiment voor van vier gecertificeerde
biologische huidverzorgingsproducten, samengesteld uit 99%
natuurlijke, veganistische en hypoallergene ingrediënten: een serum tegen
donkere kringen, een anti-aging oogverzorging, een verzachtende en
hydraterende gezichtsverzorging, en een anti-aging gezichtsverzorging.
www.clydeformen.com
4. OP ZIJN ZACHTST Collistar voor mannen bestaat uit crèmes, gels en
andere producten voor de behandeling van gezicht en lichaam. De zachte
scheergel vermindert huidirritatie en roodheid. Hij bevat olie van zwarte
bes en zwarte sesam, en zoethoutextract, drie ingrediënten met een beschermende
en verzachtende werking. www.collistar.com
5. DIEPE WATERS De Mineral 89 Booster Gel van Vichy is een combinatie
van 89% Vichy vulkanisch water en hyaluronzuur. Dankzij haar verblijf tot
op 4000 meter diepte is het vulkaanwater verrijkt met 15 mineralen die de
regeneratie van de huid stimuleren. De formule werkt als een spons: de gel
houdt tot 1000 keer zijn gewicht aan water vast.
www.vichy.be
18
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

GEUREN
GENDERNEUTRAAL VOOR MANNEN
iet alle traitionele arfmmeren in afgestat an het manrowetiet of een generseciee wooree oor e
naamgeving van hun geurwaters. Trouwens, of het nu over eau de toilette, parfum of eau de parfum gaat, de verschillende
genders maken zelf niet veel onderscheid meer wanneer ze zich in een lekker geurtje hullen.
1 2
1. ROUWEN IN HET WIT Vijftien jaar geleden
lanceerde Paco Rabanne 1 Million, een gedurfd
kruidig houtachtig geurwater vervat in een
goudstaaf. Voor de promotie van de nieuwe 1
Million Royal, een frisse houtachtige geur voor
mannen, kleedt het merk de Amerikaanse rapper
Joey Bada$$ in goud en wit, niet meteen
de dagelijkse streetwear van een hiphopper…
Zo brengt het hulde aan de afgelopen februari
overleden ontwerper. www.pacorabanne.com
3
2. VAN EEN VROUW AAN HAAR MAN
L’Eau Rêvée d’Hubert maakt deel uit van een
reeks van zes originele geuren. Hesperide, aromatisch
met chypre, is een olfactorische creatie
die Isabelle d’Ornano opdraagt aan haar
overleden echtgenoot, de oprichter van het Parijse
Huis Sisley. Het oproepen van de geur van
het geraniumblad is bijzonder goed geslaagd..
www.sisley-paris.com
3. VERLEIDELIJK VIRIEL Scandal Pour Homme,
het nieuwe parfum van Jean Paul Gaultier,
zit in een flacon die even stevig is als bokser
Parker Van Noord, en ook net zo gekroond.
Mandarijn waar de geranium een eerste uppercut
aan geeft, bruine karamel die een verbaasde
scheidsrechter doet watertanden en
kroon op het werk: de onweerstaanbare onrust
van de tonkaboon.
www.jeanpaulgaultier.com
5
4. BRITSE SMAAK Barbour lanceert een collectie
geuren met een ontwerp dat aansluit bij
de hedendaagse esthetiek van de kledinglijn
van het Britse merk. Barbour For Him verleidt
door een mix van houtachtige noten – ceder,
guaiac-hout en vetiver –, amberaccenten en
een kruidig hart van kardemom, roze bessen
en zwarte peper.
www.barbour.com
4
5. MEERVOUDIGE MANNELIJKHEID Met
Gentleman schreef Givenchy in 1975 geschiedenis.
In de 2023-versie blijft amper een vleugje
over uit de begindagen. Gentleman Society,
aromatisch bloemig met houttoetsen, weerspiegelt
meervoudige mannelijkheid. Het
4G-logo vervangt de naam van het parfum,
waarop zanger Benjamin Clementine, skateboarder
Matthias El Koulali en danser Sulian
Rios te zien zijn als edgy en chique vertegenwoordigers.
www.givenchy.com
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
19

TECHNO
AFGESTEMD OP COMFORT
Van de keuken tot de woonkamer, bij een ommetje door de tuin en zelfs tijdens ontspannende uitstapjes:
technologie biedt extra gebruikscomfort en -kwaliteit, met elektrische apparaten die zich ook steeds meer op
duurzaamheid richten. De esthetiek wordt daarbij niet vergeten.
1 2 3
4 5
1. INSPIRERENDE STOFZUIGER Rowenta’s Force Effitech is krachtig en
heeft een filtersysteem dat 99,98% van de allergenen opvangt. Het toestel,
met accessoires die tot elk hoekje reiken, bezit een snoer van 8 meter lang.
Compact voor opslag, en gegarandeerd herstelbaar tot 15 jaar. Dit model
bestaat voor 70% uit gerecycleerd plastic en is zelf voor 82% herbruikbaar.
Zelfs op maximaal vermogen overstijgt hij het geluid van je tv niet. Getest
en goedgekeurd door Miles. www.rowenta.be
2. PRATEN MET DE SPEAKER Motiv Go Voice van Teufel, met Google Assistant
(weer, kalender, enz.), biedt een superieur geluid, tot 15 uur batterijduur
én een mooi design. Hij reageert op spraakopdrachten om je muziek af
te spelen of je Smart Home-toestellen te bedienen. Dankzij de ingebouwde
Chromecast wordt je smartphone de afstandsbediening. Verkrijgbaar in
Silver White en Night Black. www.teufelaudio.be
3.SNOEIEN IN ALLE RUST De 66 cm lange messen van de EGO HT2600E-heggenschaar
zijn met de laser gesneden en diamantgeslepen. Inclusief veiligheidsrem
en beschermkap aan het einde van het blad, en een draaibare
achterste handgreep voor een betere snijhoek. De schaar komt met een krachtige
batterij voor minder lawaai, trillingen en geur. www.egopowerplus.be
4. CAFFÈ ITALIANO De Italiaanse koffiebrander Illycaffè presenteert het
compacte Iperespresso X9-toestel, dat werkt met zijn eigen soort plastic
Iperespressocapsules, met meerdere koffievariëteiten. Wanneer het toestel
in werking is, licht het kopje op. Je kan kiezen tussen sterke of lichte koffie.
www.illy.com
5. SCHERMWATER Gaëtan Gaye, vroeger in de horlogesector actief, creeerde
Alpagota om u te helpen (zeer) scherp te zien op elk scherm. Een
klein flesje reinigingsvloeistof (formule van het huis) met een weloverwogen
ontwerp en arty ‘doekjes’ om ze aan te brengen. Alpagota heeft al
verschillende pagina’s verdiend in een collega-tijdschrift voor financiers en
economen. Een referentie om niet over te twijfelen. www.alpagota.com
20
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

DOSSIER HORLOGES
TE ZIEN EN DÉJÀ VU
De nieuwe horlogeproductie onderscheidt zich deze lente van de mainstreammodellen met enkele zeldzame
juweeltjes. Tijdens lokale of online presentaties van nieuwe producten en ook onlangs op de beurs Watches & Wonders
in Genève, omringd door satellietevenementen, was het niet altijd eenvoudig om het kaf van het koren te scheiden.
Subtiele verschillen zijn soms des te verrassender omdat ze goed verborgen zitten…
Serge Vanmaercke
Ondanks een afgelast
evenement en een
ander dat vanwege
de coronacrisis online
werd gehouden,
is de Watches & Wonders
voorjaarsshow
in Genève nu weer
springlevend. Het blijft bovendien een aantal
grote overlopers van het ter ziele gegane Baselworld
verwelkomen. Het enige wat nog ontbreekt,
is dat de merken van Swatch Group zich
aansluiten zodat het nieuwe Watches & Wonders,
opvolger van het zeer selecte Salon International
de la Haute Horlogerie (SIHH), voor Genève
wordt wat Baselword ooit voor Bazel was.
De ironie van het verhaal wil dat zo’n dertig jaar
geleden enkele van de merken die nu deel uitmaken
van de Richemont Group hun tegenhangers
in Bazel verlieten om een nieuwe show in
het Palexpo in Genève op te zetten. Deze laatsten,
die – niet zonder reden – Baselworld het
nekschot gaven, voegen zich vandaag bij de
eersten.
Verder is Watches & Wonders ook het middelpunt
van een aantal satellietevenementen die
overal in de stad plaatsvinden. Op een bepaald
moment zal dit alles moeten worden samengebracht
om het hele aanbod tegelijkertijd op een
centrale plaats te concentreren.
Het wemelde van de merken op Palexpo, en
toch bleef het aantal nieuwe producten voor
de bezoeker overzichtelijk, zoals de komende
maanden ook te zien zal zijn in de gespecialiseerde
vitrines.
Kleinere diameters, praktische systemen voor
het verwisselen van bandjes, wijzerplaten in allerlei
kleuren en texturen, en storytelling allerhande…
De geschiedenis herhaalt zich.
2. DE GEUR VAN TIJD
Dankzij de BR 03-93 GMT Blue van
Bell & Ross is het ‘blauwe uur’ niet
langer alleen het iconische parfum
L’Heure Bleue van Guerlain. Een
geslaagde variatie op een bestaand
model in blauw om je eraan te herinneren
het merk in november in de
gaten te houden. Liefhebbers zullen
niet worden teleurgesteld.
1. ENCYCLOPEDISCH MODEL
De Audemars Piguet Code 11.59 Ultra Complication
Universelle RD#4 Automatique telt maar
liefst 1100 onderdelen, en biedt in totaal 40
functies, waaronder 23 complicaties. De
belangrijkste zijn: groot en klein slagwerk,
minutenrepeater, vliegende tourbillon,
semi-gregoriaanse eeuwigdurende kalender
(dag, grote datum, maanden, jaren,
astronomische maan, maanfasen), flyback
chronograaf, uren en minuten. In één woord:
prachtig.
3. FINESSE ALOM
De Alpine Eagle-collectie van
Chopard heeft een eigentijd-
se sportief-chique uitstraling
dankzij een puur design. Het
aanbod verruimt met het extra
platte 41 XPS-model met
kleine seconden. Met een
dikte van slechts 3,3 mm is dit
uurwerk een ware
prestatie van de vakmannen-horlogemakers
van het merk.
Volop verfijnd.
21
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

4. VAN BELGISCHE AFKOMST
De oprichters van De Bethune waren van Belgische afkomst,
net als Pierre Jacques, de huidige CEO van het merk. De DBD
Season 2 bezit een drievoudige lineaire kalender met digitale
weergave. De kast van zirkonium, ontworpen in samenwerking
met muzikant-producer Swizz Beatz, heeft een kroon op 12 uur,
spitsboogvormige hoorns en een met côtes de Genève versierde
bordeauxrode wijzerplaat. Een kleur die overal bij past.
5. TOP-
ONTMOETING
Girard-Perregaux lanceert
een Laureato Green Ceramic
Aston Martin Edition
met een kast en armband
van groene keramiek, zoals
de naam al doet vermoeden.
De wijzerplaat werd
voorzien van een kruislings
patroon, vergelijkbaar met
het ruitenpatroon geïnspireerd
op het oude ‘AM’-logo
(1921-1926) en de beklede
stoelen in sommige wagens
van de autofabrikant.
Heel mooi.
6. EEN ‘CARRÉ’ OP ZAKFORMAAT
De Slim d’Hermès Pocket Formule Chic is een uniek zelfopwindend witgouden zakhorloge met
een wijzerplaat geïnspireerd op het motief van een carré d’Hermès. Very exclusive, indeed!
7. KUNST EN TECHNIEK
De Hybris Artistica Calibre 179-versie van de
Jaeger-LeCoultre Reverso, ontworpen volgens
de harmonieuze verhoudingen van de gulden
snede, herbergt een Duoface-uurwerk dat is
uitgerust met een gyrotourbillon, en geeft op
de twee wijzerplaten een verschillende tijdzone
weer, evenals een 24-uursaanwijzer voor de
tweede tijdzone. De vele facetten van tijd…
Meer dan in de mode, waar trends van seizoen
tot seizoen verschillen, komen reële veranderingen
in de horlogerie langzamer op gang.
Plus: ze voltrekken zich vooral in het bovenste
segment van de markt.
Als die veranderingen er komen, lijken de
meeste huizen, op enkele uitzonderingen na,
vastbesloten om continuïteit te vereeuwigen.
De eindconsument is al lang geen koning meer:
gerichte marketing – geholpen door influencers
en een zekere gedienstige pers die staat te po-
pelen om (potentiële) adverteerders – geeft aan
wat hij leuk moet vinden. De detailhandelaar
met meerdere merken is niet meteen beter af
met het toenemende aantal eigenmerkboetieks
en de almaar tragere of veeleisendere
leveringen om het verlangen en de zeldzaamheid
tegen hoge prijzen in stand te houden.
Sommige merken trekken zelfs hun producten
terug uit mooie shops die hen soms tientallen
jaren promootten. Het herkenbare en
iconische – het laatste woord is ondertussen
haast zelf ‘iconisch’ geworden – strelen de sta-
tuswaarde van mooie horloges. Laten ze ons
met hun vorm, hun eigenlijke uurwerk of hun
materialen nog dromen of voeden ze enkel de
horlogecultuur van het moment?
De groeiende voorkeur voor juwelenhorloges
staat niet los van het succes van juwelen zelf,
vooral bij merken die in de eerste plaats juwelen-
of modemerken zijn.
Hoe succesvol ze ook zijn, variaties op bestaande
modellen vermenigvuldigen zich,
22
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

8. EEN VLIEGENDE
(HER)START
De Longines Spirit-collectie
werd verrijkt met een flyback-functie,
een complicatie
waar het merk in
1936 patent op nam. Met
één druk op de knop
kan je onmiddellijk drie
handelingen uitvoeren:
stopzetten van de
meting, resetten naar
nul en starten van een
nieuwe tijd. Sneller dan
de bliksem.
9. DRAAIEN, NIET
DRUKKEN
Met de Unveiled Timekeeper Minerva,
gebaseerd op een kaliber
uit 1923, lanceert Montblanc
een uurwerk dat de chronograaffunctie,
geactiveerd
door de gecanneleerde
gouden bezel, vernieuwt.
Is een bezel net
zo snel en precies te bedienen
als een drukknop?
Laten we het plezier van
een echte innovatie niet
bederven!
11. VEEL PLEZIER
Een onverwachte samenwerking met een van de sympathiekste legendarische personages
van het kleine scherm: Kermit uit The Muppet Show. Oris lanceert namelijk zijn ProPilot X Kermit
Edition. Dit titanium model van 39 mm is uitgerust met het eigen Calibre 400, en heeft
een groene wijzerplaat waarop het datumvenster op 6 uur het hoofd van Kermit weergeeft op
de eerste van elke maand, waardoor de dag ‘Kermit-dag’ wordt. Smile!
10. PETJE AF!
Het jaar ging voor Omega van start
met een grote prestatie, die de bijzonderheid
heeft klein te zijn: de Speedmaster
is voortaan uitgerust met het
nieuwe Spirat-systeem waarmee de
stijfheid van het bevestigingspunt van
de balansveer kan worden aangepast
met behulp van een excentrische verstelling
op de balansbrug. Zo krijg je
een gecertificeerde nauwkeurigheid
van 0/+2 seconden per dag. Niet slecht.
© Disney
tot vervelens toe, terwijl millimetervariaties
soms worden voorgesteld als een gigantische
verbetering van de verhoudingen. Toch
zouden deze varianten en variaties meer
dan welkom zijn mochten ze gepaard gaan
met échte innovaties. Ze mogen de merken
er echter niet van weerhouden inventiviteit
te koesteren. Let op, we hebben het hier
over voorwerpen die voor een bedrag met
vier, vijf of zelfs zes cijfers kunnen worden
geruild.
Nochtans keerden niet alle bezoekers teleurgesteld
terug van de productpresentaties
in Genève. Een relatief gebrek aan verbluffende
nieuwigheden stoort sommigen
maar weinig, want we weten dat een kleine
verandering hier en daar al enige tijd een
echte goudmijn kan betekenen. Een licht
aangepast horloge opsmukken met de term
limited edition creëert een cliënteel van verzamelaars
met een behoorlijke koopkracht
die erg gesteld zijn op dit soort producten.
Gelukkig, zoals je hier en op andere pagina’s
van dit magazine ziet, zijn er een aantal
uitzonderingen in Genève en elders die het
ongenoegen van de brompotten zullen verzachten.
De verdienste van de huizen die de
expertise en het vakmanschap van bekwame
horlogemakers én een verdienstelijke
afdeling onderzoek en ontwikkeling stimuleren,
is des te groter. We vermelden er hier
enkele die de vruchten van hun knowhow
en passie tonen. n
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
23

13. DAGEN VAN 24 UUR
Patek Philippe breidt zijn assortiment
reishorloges uit met een
roségouden automatisch Calatrava-model
met een Travel Time
dubbele tijdzone, voorzien van een
blauwe wijzerplaat met een 24-uursweergave
en waar het middaguur
op 12 uur staat in plaats van op 6
uur (zoals gewoonlijk het geval is).
Hierdoor wordt de leesbaarheid voor
alle tijden van de dag verbeterd.
Innovatieve elegantie.
12. EEN EI ZACHT OF HARD KOKEN
De Tonda PF Minute Rattrapante van Parmigiani Fleurier biedt
een intuïtieve innovatie waarvan de functie gewoonlijk wordt
vervuld door de gegradueerde bezel van een duikershorloge. De
wijzerplaat heeft twee boven elkaar geplaatste minutenwijzers:
de eerste in gerodineerd goud is gekoppeld aan de uurwijzer en
verbergt een andere in roségoud die, op verzoek, de minuten berekent
in stappen van 1 of 5 minuten. Door de roségouden wijzer
in te drukken spring je naar de gewenste stap: 5 via de drukknop
op 8 uur en 1 via die op 10 uur. De te meten tijd is voorbij als de
gerodineerde wijzer zich bij de roségouden wijzer voegt. Geniale
vondst.
14. FRANSE TIJD
Ter gelegenheid van zijn 50e
verjaardag presenteert de
Franse Haute Horlogerie-fabrikant
Péquignet de Concorde,
een model met een nieuwe
kussenkastvorm die verschillende
grondbeginselen van
het bedrijf samenbrengt,
waaronder staal, maaswerk
en het nieuwste
eigen uurwerk: het Initial
Calibre. De speervormige
schakels vormen een subtiele
verwijzing naar de obelisk
op het beroemde Parijse plein
waaraan de Concorde zijn
naam ontleent. Gefeliciteerd.
15. DRIEWERF HOERA!
Het Belgische horlogemerk Raidillon verwijst naar de mythische bocht in
het circuit van Spa-Francorchamps. Een nieuw team lanceert opnieuw het
Swiss Made merk met een Belgisch design, een aantrekkelijke instapprijs en
het exclusieve gebruik van Sellita automatische uurwerken. Elk model word
genummerd van 00 tot 55 (het maximale aantal auto’s dat is toegestaan op
het circuit van Francorchamps). Sinds 2019 verkoopt Raidillon bovendien een
nieuwe familie van kussenvormige horloges met de naam Miles! En: dit jaar viert
het merk, dat dol is op dubbele cijfers, zijn 22e verjaardag met 3 nieuwe chronografen
en 3 Speed driehanders in zwart PVD, uiteraard in 22 stuks elk. Iedere
wijzerplaat wordt doorkruist door een dubbele band in een van de kleuren van
de Belgische vlag. Lang leve het patriottisme.
24
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

16. PRECISIE EN DUUR
Het Japanse high-end merk Grand Seiko
lanceert de Tentagraph in zijn Evolution
9-collectie. Het kaliber 9SC5 Hi-Beat
met een gangreserve van meer dan 3
dagen, zelfs bij gebruik van de chronograaffunctie,
maakt van dit horloge
het model met de grootste gangreserve
op de markt. Het tikgetal is 10
keer per seconde, wat een hoge precisie
garandeert. De tijd in zen-uitvoering.
17. MOOI EERBETOON
Ter gelegenheid van de 60e verjaardag van zijn
Carrera – genoemd naar de Carrera Panamericana,
een gevaarlijke race die begin jaren 1950
in Mexico werd gehouden en vervolgens werd
geannuleerd – lanceert Tag Heuer een nieuw
chronograafmodel zonder bezel, geïnspireerd
op het ‘glassbox’-ontwerp. Deze revisie heeft een
39 mm stalen kast met daarop een saffierglas
dat geslepen is zoals de koepelvormige Hesalite
kristallen van de Heuer Carrera-modellen uit de
seventies. Tussen nostalgie en avant-garde.
18. EÉN VLOKJE VOLSTAAT
Tudor stelt een nieuwe versie voor van zijn Black Bay-modellen in staal met vaste bezel,
verkrijgbaar in vier maten: 31/36/39/41. Allemaal zijn ze uitgerust met manufactuurkalibers
en een vijfschakelige armband met snelsluiting. Over de wijzerplaat schrijden de wijzers,
waarvan slechts eentje (namelijk de uurwijzer) voorzien is van de ‘signatuur’-sneeuwvlok van
dit model. Het vlokje van de secondewijzer werd vervangen door het uitgehold appelmotief,
van de Breguetwijzers. Een geslaagde beslissing.
19. EEN GEWELDIGE DATE
Met de ontwikkeling van een nieuwe versie van
het legendarische El Primero kaliber 3600 biedt
Zenith verschillende nieuwe functies die speciaal
zijn ontworpen voor de Pilot Big Date Flyback.
Deze laatste wordt aangeboden in twee
versies, in een kast van 42,5 mm. De minutenteller
van de stalen versie wisselt van kleur om de
vijf-minuten-stappen beter te doen uitkomen.
De centrale seconden- en minutenwijzers van
de chronograaf kleuren dan weer feloranje, een
knipoog naar de iconische El Primero Rainbow
uit 1997. De zwarte keramische versie oogt
meer minimalistisch met zijn zwarte opaline
gestreepte wijzerplaat. Naast het leesgemak
haalt de oversizede datumweergave op deze
modellen zijn voordeel uit een nieuw gepatenteerd
mechanisme dat de cijfers op beide schijven
in minder dan 0,03 seconden vooruitzet en
stabiliseert. Liefde doet de tijd vliegen.
20. PARELMOERWOLKEN
De wijzerplaat van de Carte des Nuages uit de
Antartique-collectie speelt met de rijke schittering
van wit of grijs parelmoer bij Czapek, die ooit de
eerste partner van Patek was en later groot werd
met zijn compagnon Philippe. In het oppervlak gegraveerd,
verankeren zes fijne guilloche-rasterlijnen
de compositie in een moderne interpretatie van traditionele
guilloche, met een subtiele verwijzing naar
cartografie. Weetje: vanwege hun kwetsbaarheid
worden parelmoeren wijzerplaten zelden geguillocheerd.
Ons klimaat aan je pols.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
25

DOSSIER HORLOGES
BELGISCHE CONSONANTIE
Sommige namen van horlogemodellen hebben een zodanige status bereikt dat ze bijdragen tot de popularisering van
de uurwerken die ze benoemen: Royal Oak, Reverso, Nautilus of nog, Big Bang. Deze laatste, de naam van een beroemd
Hublot-model, is geen onbekende in België. CEO Ricardo Guadalupe geeft uitleg.
Serge Vanmaercke
De Big Bang is een van de bekenste modellen
van Hublot en van de Zwitserse
horloge-industrie in het algemeen. In
wetenschappelijke kringen verwijst
de naam naar een theorie die de oorsprong
van het universum wil verklaren.
Deze oerknaltheorie is op haar
beurt gebaseerd op de theorie van het
primitieve atoom, in 1933 verder ontwikkeld door de Belgische
kanunnik Georges Lemaître (1894-1966). In die tijd beschouwde
de internationale wetenschappelijke gemeenschap deze
vriend van Albert Einstein en professor aan de Katholieke Universiteit
van Leuven als de leider van de nieuwe kosmosfysica.
Ironisch genoeg was het Fred Hoyle, een astrofysicus die zo zijn
eigen kijk had en zijn leven lang de theorie van Lemaître bekritiseerde,
die de theorie van Lemaître in een BBC-programma
tijdens de jaren 1950 de naam ‘Big Bang’ gaf. De man besefte
niet dat zijn denigrerend bedoelde benaming de term bij uitstek
zou worden die bij de hele mensheid meteen de theorie
van de Belgische kanunnik zou oproepen. En nog minder dat
het ooit synoniem zou staan voor een succesvol model van fijne
Zwitserse horlogerie.
Wat was de drijfveer van Hublot om een nieuw model,
dat een echte collectie binnen het merk zou worden,
Big Bang te noemen?
Ricardo Guadalupe - Ik was er 15 toen Hublot in 1980
het levenslicht zag. Het merk lanceerde in die tijd een
horloge in geel goud, een oud materiaal, met een rubberen
band, een modern materiaal. Toen Jean-Claude Biver Hublot
kwam leiden, heb ik samen met hem in 2005 de Big Bang
gelanceerd, eveneens in geel goud en met een rubberen band.
Voor Biver vertegenwoordigde het allereerste horloge van het
bedrijf de merkboodschap van Hublot, namelijk de kunst om
traditie en innovatie met elkaar te versmelten. Wij bedachten
dat Big Bang voor een nieuwe collectie een sterke naam zou
zijn, naast bijvoorbeeld Nautilus of Royal Oak, en zo werd de
naam een feit.
aanwezig in ongeveer 600 multimerkwinkels, een aantal dat
zou kunnen evolueren naar 500 en uiteindelijk 150 tot 160
eigenmerkboetieks. Het plan is om een zeker evenwicht te
behouden.
De LVMH-groep waartoe Hublot behoort, gaat de merken
Gerald Genta en Daniel Roth opnieuw lanceren. Hublot
is betrokken bij de heropleving van deze twee merken
waarvan de knowhow de horlogerie van Bulgari enigszins
had gerechtvaardigd toen de Romeinse juwelier ze
kocht om de productie ervan later, toen hij zelf deel ging
uitmaken van de groep, stop te zetten…
Jean Arnault, de jongste zoon van Bernard Arnault die
verantwoordelijk is voor de horlogerie bij Louis Vuitton, houdt
toezicht op deze herlancering via een eigen manufactuur,
La Fabrique du temps. Aan deze horloges werken twee
uiterst gerenommeerde en ervaren uurwerkmakers, Michel
Navas en Enrico Barbasini. Maar er vinden binnen de groep
uiteraard pragmatische synergieën plaats. Aangezien Hublot
ervaring heeft met keramiek, kan Louis Vuitton zijn voordeel
halen uit onze expertise, en wijzelf gebruiken bijvoorbeeld
het legendarische El Primero-uurwerk van Zenith voor onze
tonvormige stukken. n
CEO Ricardo
Guadalupe en Japanse
kunstenaar Takashi
Murakami.
Vier verkooppunten in België (in Brussel, Brugge,
Antwerpen en Waregem), en vier andere vlak bij onze
grenzen (in Rijsel, Maastricht en twee in Luxemburg), dat
is veel voor producten uit het topgamma in een gebied
zo groot als een zakdoek…
Het is nog niet zoals Dubai waar we er 11 hebben, maar
het klopt dat de Belgische markt belangrijk is voor Hublot. De
vraag vandaag is: verdient Brussel om er een Hublot-boetiek te
openen? We denken erover na, en we zien wel potentieel… Een
winkel in Brussel zou een einde maken aan multimerkwinkels.
We zijn echter niet van plan om alle verkooppunten te
vervangen door onze boetieks. Wereldwijd hebben wij er
128. Daarvan bezitten we de helft; de andere helft werd in
franchise aan detailhandelaars gegeven. Bovendien zijn we
© TM/KK
26
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

DE NIEUWE HUBLOT 2023
De are ang nico in eramie eaa oo in affier
De Big Bang Integrated Tourbillon Full Carbon.
© TM/KK
De MP-13, een nieuwe 100 % manufactuur-complicatie,
biaxiale tourbillon en bi-retrograde weergave.
Hublot en Takashi Murakami presenteerden op de beurs Watches &
Wonders in Genève 13 nieuwe NFT’s en 13 unieke uurwerken verfraaid met
de lachende bloem die zo kenmerkend is voor het werk van de Japanse
kunstenaar. Online in nog geen twee minuten uitverkocht!
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
27

DOSSIER HORLOGES
TRADITIONELE HORLOGES EN
HEDENDAAGSE KUNST
Breguet, het label uit het topklassesegment van de Swatch Group en opgericht door de
legendarische horlogemaker Abraham-Louis Breguet (1747-1823), ging een partnership tot en met
2024 aan met Frieze. Samen met Art Basel is Frieze de belangrijkste beurs voor hedendaagse
kunst ter wereld. Voor het afgelopen seizoen was het aan kunstenaar Pablo Bronstein (1977) om
de samenwerking vorm te geven in de stands van Breguet op de edities van de beurs in New-York,
Seoul, Londen en Los Angeles. Miles mocht hem ontmoeten.
Serge Vanmaercke
1
28
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

2
In een tijd waarin barok de boventoon voerde in kunst en
architectuur, schepte Abraham-Louis Breguet er genoegen
in om horloges te ontwerpen met de meest gesofisticeerde
mechanische technieken, maar voorzien van wijzerplaten
en kasten die haast minimalistisch oogden. De
oprichter van het huis haalde zijn neus op voor de mode
in Parijs en gaf de voorkeur aan sobere lijnen. Daarmee
was hij esthetisch gezien zijn tijd ver vooruit. Wetenschapper,
technicus en ontwerper Breguet wordt tegenwoordig nog
steeds beschouwd als een van de grootste uitvinders uit de geschiedenis
van de horloge-industrie. Daarnaast heeft hij echter
ook de basis gelegd voor een neoklassieke horlogestijl.
Traditie en avant-garde
Maison Breguet, dat nog steeds respect geniet vanwege zijn
lange traditie in de horlogerie, aarzelde evenwel niet om met
het oog op zijn deelname aan de Frieze
art fairs een hedendaagse kunstenaar aan
te trekken, die overigens bij nader inzien
traditionele esthetiek en hedendaagse visie
combineert.
Lionel a Marca, CEO van Breguet: “Ons
merk heeft altijd dicht bij de kunstwereld
gestaan. Zowel vanwege de oprichter
Abraham-Louis Breguet, die de neoklassieke
stijl ontwierp waarop de horloges
van nu zijn geïnspireerd, als vanwege
onze ambachtslieden, die bij de decoratie
van wijzerplaten en uurwerken de kennis
en kunde van onze voorgangers blijven
toepassen. Het aangaan van een partnership
met een organisatie als Frieze, die
talent van vandaag en morgen een podium
geeft, is zeker zinvol. Wij zijn dan ook
tevreden, en trots op die beslissing.”
Trends
Ed Leeson, Associate Director van de Residence Gallery en
Consultant lecturer bij Sotheby’s Institute of Art, die Miles afgelopen
oktober rondleidde op de beurs in Londen, beschouwt
Frieze (samen met Art Basel) als de belangrijkste hedendaagse
kunstbeurs ter wereld. Met zijn kritische blik merkt hij op dat
naarmate de beurzen vorderen, de galeries zich op bepaalde
markttrends gaan richten. Leeson vat de trend van dit jaar samen
in drie woorden: vrouwelijk - zwart - abstract. Een gewaarschuwd
verzamelaar is er twee waard. Ed Leeson is eveneens
een groot liefhebber van het werk van de uit Argentinië afkomstige
kunstenaar Pablo Bronstein. Een must voor hem was dan
ook de stand van Herald Street Gallery met nieuw werk van
Bronstein voor deze Frieze London-editie.
Voor iedere editie van Frieze zal het horlogehuis tot en met
2024 een werk presenteren dat een kunstenaar in opdracht
maakte. De eerste in opdracht gegeven werken die we zagen,
zijn van Pablo Bronstein
3
die in februari in Los Angeles
voor de laatste keer dit
salon-seizoen met Breguet
samenwerkte . Deze werken
drukken de reactie uit van de
kunstenaar op de wereld van
Breguet, en onderzoeken de
relatie tussen kunst, ontwerp,
expertise en innovatie doorheen
de geschiedenis.
Aan de stand van Breguet
konden de bezoekers eveneens
iconische modellen
bezichtigen, zowel oude als
recentere, én een ambachtsman
aan het werk zien met
een guillocheerapparaat, een
1. Een ambachtsman
buigt zich over zijn
guillocheerapparaat
tijdens de Londense
editie van Frieze. Op
de achtergrond zien
we het werk van Pablo
Bronstein.
2. De muurschildering
van Pablo Bronstein
voor de stand van
Breguet op Frieze
London..
3. Detail van de
muurschildering van
Pablo Bronstein voor
Breguet.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
29

1 3
2
instrument dat men gebruikt om decoraties aan te brengen
op de uurwerken van horloges. De techniek van het guillocheren
werd rond 1786 door Abraham-Louis Breguet in de
horloge-industrie geïntroduceerd. Ze wordt nog steeds op de
traditionele manier uitgevoerd, met een meer dan een eeuw
oud guillocheerapparaat. Naast het guillocheren zetten de
horlogemakers van het merk de lange traditie voort van de
expertise op het gebied van graveren, afschuining en emailleren,
technieken die Pablo Bronstein, met wie Miles op de
koffie ging op een weelderige plek in het Londense Covent
Garden, uiterst interessant vindt.
Het gesprek
Waarom ben je de samenwerking met Breguet
aangegaan?
Pablo Bronstein – Mijn werk is geworteld in de esthetiek
van de 18e eeuw, maar is tegelijkertijd doordrongen van
futuristische fantasieën, waarbij de aspiraties, utopieën
en dystopieën van de architectuur naast elkaar worden
gezet. Toen Breguet mij een reeks werken in opdracht
gaf voor hun expo’s op Frieze New York, Seoul, Londen en
Los Angeles, wilde ik de elegantie van machines roemen
door op zoek te gaan naar synergie in de geschiedenis van
Breguet. Ik wilde de nalatenschap van het merk vertalen
naar een reeks hedendaagse kunstwerken.
Breguet staat voor traditie, en jij bent een hedendaagse
kunstenaar…
Niet alles rondom ons werd vandaag gecreëerd.
Alles is voorbestemd om een verleden te krijgen. Iets dat
eeuwen geschiedenis heeft overleefd en vandaag nog
steeds aanwezig is, is voor ons evengoed een hedendaags
voorwerp. De werkelijkheid van ons leven is altijd een
samenspel geweest van zaken uit diverse perioden. Ik
verbaas me er altijd over dat een film uit een bepaalde
periode meestal wordt neergezet met enkel elementen
uit die periode, terwijl de mensen uit bijvoorbeeld 1750
ook voorwerpen om zich heen hadden uit 1720 of ouder.
Experts zeggen dat zwarte vrouwelijke abstracte
kunstenaars nu de trend zijn. Daar behoor jij in ieder
geval niet toe.
Ik denk dat we kunst en kunstenaars niet in termen van
trends mogen benaderen. Ik maak al twintig jaar kunst, en mijn
werk is geëvolueerd naarmate ik nieuwe inspiratiebronnen
vond. Waarschijnlijk ging het bij veel van mijn collega’s net
zo. De recente evolutie van de hedendaagse cultuur leidde
ertoe dat kunst niet langer wordt beheerst door wat een
zeer kleine groep in de samenleving als modieus beschouwt.
Integendeel, ze opent zich voor verschillende stemmen die
naast elkaar kunnen bestaan.
Je maakt graag gebruik van humor en ironie…
In mijn werk creëer ik vaak paradoxen. Ik plaats
graag zaken naast elkaar. Daarom vond ik het boeiend
om me in de nalatenschap van Breguet te verdiepen. Ik
wilde onderzoeken hoe ik deze kan herinterpreteren in
de context van hedendaagse kunst, terwijl het geheel
relevant blijft voor het merk. Mijn werk bevat altijd
een zekere tegenstrijdigheid en ironische kritiek. Die
tegenstrijdigheid werkt beter voor mij dan een vijandige
houding. Ik ben verknocht aan humor.
Wat zijn je plannen op de korte en middellange
termijn?
De komende twee jaar besteed ik tijd aan schilderen,
tekenen en nieuwe creaties. Ik werk ook aan een boek
over hightecharchitectuur. Dit jaar maak ik bovendien
een grootschalige filminstallatie in Duinkerke voor
de Biënnale Art et Industrie, die volgende thematiek
verkent: optimisme, ambitie en illusie, bekeken vanuit de
industriële ontwikkeling in de 19e eeuw.
En als de Zoo van Antwerpen de knoop doorhakt, wordt het
Tapirhuis misschien getooid met een ontwerp van Pablo
Bronstein. Dat ontwerp won immers de wedstrijd die de Belgische
instelling voor deze Antwerpse attractie uitschreef. n
www.breguet.com
1. Pablo Bronstein
bewondert een oud
model van het merk.
2. De Breguet Nr. 4420
die op 3 oktober 1825
werd verkocht aan
koning Georges IV en
te bezichtigen was op
Frieze London..
3. Een recente versie
van het model
Tradition Quantième
Rétrograde met
koningsblauwe
monochrome
wijzerplaat, die te zien
was in Londen.
30
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

DOSSIER HORLOGES
TIJD EN PASSIE
Er zijn weinig horlogemerken die met evenveel succes sportieve, elegante en technologisch geavanceerde modellen in
hn catalogs onemen. ne interesse gaat anaag secie it naar e sortiee issot, ster in e schinwerers
geet tiens e eerste oto an het seioen. ier wer iles letterli onergeomel in e werel an issot.
Serge Vanmaercke
Eind maart, tijdens de eerste ronde van de
MotoGP op de rollercoaster Autódromo
Internacional do Algarve in het zuiden van
ortgal, iere issot e herniewe samenwerking
met de organisatie van dit werelamioenscha
an e snelhei. issot
voorzag er, naast het spektakel van de met
meer dan 350 km/u in rechte lijn voorbijracende
motoren, die vervolgens met een hellingshoek van 60
tot 70 graden in de bocht gaan, onder andere de lancering
van een nieuw horloge, alsook de aankondiging van een nieuwe
ambassadeur die goed bekend is op de circuits. Miles was
uiteraard van de partij.
Nieuwe uitdaging
oor e rane remio issot in ortgal haale het witserse
horlogemerk werkelijk alles uit de kast. Niet alleen zorgde
het ervoor dat zijn merknaam onderdeel werd van de officiele
naam van de eerste ronde van dit wereldkampioenschap
Enea Bastianini,
MotoGP-ster én
nieuwe Tissotambassadeur.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
31

1. Motoren die in een
rechte lijn tegen meer
dan 350 km/u voor je
neus voorbijrazen
2. De nieuwe T-Race
MotoGP in zijn minihelmdoos.
3.De hellingshoek kan
in de bochten oplopen
tot 60 à 70°.
1
maar zijn overvloedige zichtbaarheid op het circuit zorgde er
ook nog voor dat die merknaam zelfs het meest verstrooide
oog niet ontging, noch ter laatse noch o t. e issot rint
was de kers op de taart, want het merk leende zijn naam aan
dit nieuwe evenement dat voortaan plaatsvindt op de zater-
ag oor ele onagse rone an e oto. e issot rint,
die over de helft van de afstand van het zondagse evenement
wordt gereden, versterkt de competitiegeest. De strijd om de
beste startpositie is hier immers bepalend, en stelt de coureurs
in staat hun grenzen te verleggen zonder dat ze zich
zorgen hoeven te maken over bijvoorbeeld de
staat van hun banden, zoals dat het geval is
bij langere koersen.
Nieuw model
Als officiële tijdwaarnemer van de Moto
sins maate issot oendien
van de gelegenheid gebruik om
een nieuw thematisch model te lanceren
met e limite eition ace otoGP
2023, waarvan de bezel verwijst naar
het silhouet van een schijfrem, een essentieel
onderdeel van de prototypes van dit kampioenschap,
die een cilinderinhoud tot 1000 cc
hebben. Deze horloges worden te koop aangeboden
in een minihelm als etui. De grote uurcijfers
op de wijzerplaat verwijzen naar racenummers
voor motoren, terwijl de kleine chronograafwijzers geinspireerd
zijn op snelheidsmeters. Op de achterkant van
de kast is het MotoGP-logo gegraveerd, terwijl de koelribben
van de motor op de zijkant van de kast zijn gesymboliseerd. De
ace oto omt in een eerte olage an sts.
iens het aoneent at e oortgeette samenwering an
issot met ee westri o hoog niea iert, sra lvain
Dolla zijn tevredenheid uit over de lopende projecten. “We
kijken ernaar uit om onze betrokkenheid te versterken dankzij
2
een uitgebreid partnerschap met de MotoGP en het nieuwe
issot rintraceformat, enarte hi. ins weren
we samen om fans over de hele wereld een nieuwe beleving te
bezorgen. De motoren schrijden voorbij, en de verschillen kunnen
zo klein zijn dat een duizendste van een seconde alles kan
eraneren. issot lift eroor orgen at alle tiwaarnemingen
nauwkeurig gebeuren, en zo is de MotoGP op zijn beurt
een ron an insiratie oor one horloges.
3
Nieuwe ambassadeur
Aansluitend stelde Sylvain Dolla de nieuwe ambassadeur
van het merk voor in de persoon
van de Italiaan Enea Bastianini (Ducati Leno-
o eam, ie o e circits a estia wort
genoem. ot ser... wel ammer at ee
32
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

4a
4b
5
voorstelling plaats vond in afwezigheid van de betrokkene
tiens e eerste eitie an e issot rint, enele ren
daarvoor, kwam de racer immers ten val wat hem een
schouderblessure en een rit naar het ziekenhuis van Portimão
opleverde. Volgens een eerste diagnose bracht die
blessure niet alleen zijn deelname aan de MotoGP van de
volgende dag in het gedrang maar ook die van een of twee
olgene rones...och ee issot e iste go met ee
niewe arige amassaer it imini. i onerscheie
zich vorig seizoen zeer duidelijk met vier overwinningen en
een derde plaats in het eindklassement. In het Ducati-team
rijdt hij dit seizoen samen met regerend wereldkampioen
rancesco agnaia, ie trowens ie eerste issot rint
won, én de dag erop een overwinning op zak haalde in de
koninginnenrit van het weekend. Voldoende inspiratie voor
e niewe issotrert, ora hi weer o in cati it. n
MET MEER DAN 350
KM/U IN RECHTE LIJN
VOORBIJRACENDE
MOTOREN DIE DAN
MET EEN HELLING
VAN 60 TOT 70
GRADEN DE BOCHT
INGAAN...
4a + 4 b De editie 2023
van de T-Race MotoGP
biedt tal van formele
verwijzingen naar
de wereld van het
motorrijden.
5. Het MotoGP-logo
prijkt op de achterkant
van het thematische
horloge.
DRIE VRAGEN AAN SYLVAIN DOLLA - CEO TISSOT
Wat maakt motorrijden zo verleidelijk voor Tissot, en in het bijzonder de
MotoGP?
Sylvain Dolla - De motorwereld is een wereld van gepassioneerde
liefhebbers, en dat is meteen ook een van de belangrijkste eigenschappen
van ons merk. De tweede reden is het essentiële belang van tijd in zowel de
oto als het niewe issot rinteent. en slotte is er nog e ichtaarhei
in de media, zonder te vergeten dat deze wereld al evengoed een inspiratiebron
vormt voor onze nieuwe modellen.
Sylvain Dolla,
CEO van Tissot, is
zelf een sport- en
motorliefhebber.
Tissot sponsort ook het basketbal (NBA en FIBA) en het wielrennen (Tour
de France en Vuelta)… wat is de gemene deler tussen deze sporten?
Ook hier komt die neer op passie en het belang van tijd. In de NBAcompetitie
houden spelers altijd de tijd in de gaten, omdat ze slecht over een
beperkte tijdspanne beschikken om te scoren.
Jullie sportieve modellen zijn nog steeds heel aanwezig. Toch wint
elegantie stilaan opnieuw terrein, vooral met de Chemin des Tourellesmodellen.
Bepaalt deze tendens de keuze van jullie toekomstige
ambassadeurs?
amen met een nstschool in a haeons ontwielen we een
monumentaal kunstwerk dat vorm kreeg op de Place de la Gare. Daarnaast
hebben we contacten met modeontwerpers, maar meer wil ik er op dit
moment nog niet over zeggen.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
33

DOSSIER HORLOGES
LEGENDE: NIEUWE VERSIE
Het streven naar perfectie is een race zonder eindstreep.
De Oyster Perpetual Cosmograph Daytona viert
zijn 60e verjaardag met een gloednieuwe versie.
Ben Herremans
Bijna honderd jaar. Zo lang al onderhoudt
Rolex banden met de autosport. De
start van die relatie dateert van de tijd
van de Britse motorcoureur en journalist
Malcolm Campbell – ‘sir’ per 1931, toen
de Britse koning George V hem tot de
adelstand verhief. In de jaren 1920 en ‘30
vestigde Campbell negen wereldsnelheidsrecord
op het land met zijn Blue Bird, een naam die hij
ontleende aan het toneelstuk L’Oiseau Bleu van Belgisch Nobelprijswinnaar
voor Literatuur Maurice Maeterlinck. Het betrof
een 18 liter V12 Sunbeam 350 pk met een vliegtuigmotor.
De bolide valt vandaag te bewonderen in het National Motor
Museum in Beaulieu (UK).
Vijf van zijn negen wereldrecords brak Campbell op een lange
strook strand: Daytona Beach in Florida (VS). Zijn laatste
record werd genoteerd op 3 september 1935 op de Bonneville-zoutvlakte
in Utah: 484,955 km/u, waarmee Campbell als
eerste ter wereld met een auto sneller dan 300 miles (301,337
om precies te zijn) per uur reed.
Aan boord van zijn Blue Bird (een monster van 4 ton en 9
meter lang, met een kracht van 2300 pk) droeg Malcolm
Campbell een Oyster van Rolex – het model waarmee Mercedes
Gleitze in 1926 het Kanaal had overgezwommen. Logisch
dat Hans Wilsdorf, de oprichter van Rolex, Campbell meteen
benoemde tot ambassadeur van het merk.
Wieg van de snelheid
Ook na de wereldrecords van Malcolm Campbell liet Daytona
Beach de autosport niet los… én liet Rolex Daytona Beach
niet los. De locatie bevestigde haar reputatie van ‘wieg van de
snelheid’ met een circuit waarvan de ovalen vorm zowel een
stuk strand als een strook kustweg gebruikte. In 1959 ruimde
dat circuit de baan voor de – nog steeds ovalen – Daytona
International Speedway (lengte: 2,5 mijl, of 4 kilometer).
In navolging van de 24 Uren van Le Mans (die dit jaar hun 100e
1. De vernieuwde
Oyster Perpetual
Cosmograph Daytona,
versie 2023.
2. Malcolm Campbell
in zijn Blue Bird op het
strand van Daytona
Beach, Florida.
3. De 24 at Daytona
worden grotendeels in
het donker gereden.
1 2
3
34
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

4
EEN KWESTIE VAN
VOORZICHTIG
VERNIEUWEN:
DE ICONISCHE
COSMOGRAPH
DAYTONA MOET
VOORAL HERKENBAAR
BLIJVEN.
5
4. De 24 at Daytona
draaien vaak uit op een
nek-aan-nekrace.
5. Het kaliber 4131 in de
nieuwe Cosmograph
Daytona.
verjaardag vieren) werd in 1962 voor het eerst een 24-urenrace
gehouden op de Daytona International Speedway. Een
jaar later ontving de winnaar van de wedstrijd een nieuw model
van Rolex: de Oyster Perpetual Cosmograph Daytona. De
start van een traditie. In 1992 werd Rolex de officiële titelsponsor
van de 24 at Daytona. Omdat ze in het begin van het jaar
(eind januari-begin februari) plaatsvindt, voltrekt de race zich
grotendeels in het donker. Intussen is de – kortweg – Cosmograph
Daytona uitgegroeid tot een iconisch horloge.
Als met een pincet
‘Iconisch’ is een woord dat tegenwoordig al te vaak wordt gebruikt,
waardoor het wellicht inboet aan geloofwaardigheid.
Op basis van zijn stijl en prestaties echter verdient de Oyster
Perpetual Cosmograph Daytona deze status ten volle. Om de
60e verjaardag van het horloge te vieren, brengt Rolex nu een
vernieuwde versie uit. Met legenden is het altijd opletten –
hun emblematische kenmerken moeten herkenbaar blijven.
Voorzichtig te wijzigen dus, als met een pincet.
De restyling van de uurmarkeringen en tellerringen geeft de
wijzerplaat van de nieuwe Cosmograph Daytona een meer
eigentijdse harmonie – grafisch gezien is het model (nog)
beter in balans. De zijkanten van de kast zijn sierlijker geslepen,
en genereren elegante lijnen van licht. Op de versie met
een keramieken Cerachrom-bezel krijgt de rand van de bezel
hetzelfde metaal als de kast. Opzien baart de versie van 950
platina, herkenbaar aan de ijsblauwe wijzerplaat. Daarin is de
rotor van 18 karaatsgeelgoud zichtbaar door de transparante
saffieren achterkant van de kast, een primeur voor de Oyster
Perpetual-collectie.
De Cosmograph Daytona is uitgerust met het inhouse geproduceerde
kaliber 4131. Het vervolg op kaliber 4130 werd
dit jaar onthuld, en bevat een aantal innovaties: het Chronergy-echappement
om energieverlies te beperken, de
Paraflex-schokdempers om het hart van het uurwerk te beschermen,
en een geoptimaliseerde kogellager om de automatische
opwinding te verbeteren. Met een opengewerkte
rotor en Côtes de Genève-decoratie heeft het kaliber zelfs
nieuwe uiterlijke kenmerken.
Zo vindt de Cosmograph Daytona zichzelf opnieuw uit zonder
zichzelf te verloochenen. Ook mythes volgen hun eigen
parcours. n
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
35

DOSSIER HORLOGES
HET UUR VAN DE HAAI
Vincenzo Nibali stopte vorig jaar als coureur, Breitling stapt dit jaar in de wielersport.
De twee vinden elkaar in het nieuwe team Q36.5 Pro Cycling: de Italiaanse kampioen als adviseur,
het Zwitserse horlogemerk als sponsor. Miles sprak met Vicenzo Nibali.
Ben Herremans
Was er ooit een wielrenner
die sneller van de bergen
vloog dan Vincenzo Nibali?
Toegegeven, Eddy Merckx
wist ook hoe je van een col
moest bollen… maar zoals
Nibali daalde, dat was du jamais
vu. Vaak ontsnapte hij
bergaf, en de rest kon hem gewoonweg niet volgen. Vanwege
zijn roekeloosheid in de afdaling kreeg hij fan ook de bijnaam
‘De Haai van Messina’ – dat is zijn geboortedorp op Sicilië.
Eind vorig seizoen zette Nibali een streep onder zijn carrière
als profwielrenner. Zijn erelijst oogt indrukwekkend. Hij
is een van de zeven renners in de geschiedenis die de drie
grote rondes wonnen: Spanje (2010), Frankrijk (2014) en Italië
(2013 en 2016). Ook Milaan-San Remo en twee keer de Ronde
van Lombardije prijken op zijn palmares.
1
2
36
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

Tegenwoordig werkt Nibali als adviseur voor het vers opgerichte
Q36.5 Pro Cycling. Het Zwitserse team draagt de naam
van het kledingmerk uit het Italiaanse Bolzano. De Q verwijst
naar een Latijnse quaerere (‘zoeken’), en 36,5° Celsius is de
kerntemperatuur van een gezond lichaam. De ploeg debuteert
in 2023 en wil tegen 2026 deelnemen aan de UCI World
Tour, de hoogste internationale competitie.
Breitling haakt zich als sponsor aan het Q36.5 Pro Cycling-team.
Daarmee knoopt het horlogemerk aan met
een roemrijk verleden. Midden 20e eeuw was Breitling timekeeper
van gewichtige wielerwedstrijden als de Tour de
France, de Giro d’Italia, Milaan-San Remo en de Waalse Pijl.
Wielerlegenden als Gino Bartali en Fausto Coppi waren ooit
ambassadeur van het merk. De Giro d’Italia-horloges van
Breitling, zijn tegenwoordig niet meer verkrijgbaar maar worden
begeerd als collectors’ items. Als partner van de Old Mutual
Wealth Double Century – een slopende Zuid-Afrikaanse
wegkoers van 202 kilometer – proeft het label al sinds 2018
opnieuw van wielrennen.
Timing is alles
Welke waarden delen Q36.5 Pro Cycling en Breitling?
Vincenzo Nibali: Als horlogemerk heeft Breitling
een lange, prestigieuze geschiedenis in de wielersport.
Tijd is hun corebusiness, maar timing is ook alles in het
wielrennen. Voorts koestert ons team vooruitgang en
innovatie als kernwaarden. Die waarden vinden we ook bij
Breitling terug.
3
1. + 2. Vicenzo Nibali:
“Een wielerteam en
een horlogemerk
spreken dezelfde taal.”
3. De persvoorstelling
van het Q36.5 Pro
Cycling-team.
4. In de wielersport
beslist timing vaak
over winst en verlies.
Wat zijn voor een wielerteam de voordelen van een
horlogemerk als sponsor?
Precisie en aandacht voor de details bepalen
grotendeels het succes van een wielerteam. Dat geldt
evenzeer voor een horlogemerk. Daardoor spreken Breitling
en Q36.5 Pro Cycling dezelfde taal. We delen eenzelfde
visie op excellentie. We streven allebei perfectie na – het
wielerteam in sportieve prestaties, Breitling in het meten
van de tijd.
Op basis van tijd structureert een wielrenner bovendien zijn
dagen en loopbaan. Er is een tijd voor alles: trainen, koersen,
rusten en recupereren, eten, slapen, momenten voor het gezin.
Om dat goed te organiseren worden nauwgezette timings opgesteld.
Intussen wordt in koersen vaak in een fractie van een
seconde beslist over winst en verlies. De keuze voor het moment
waarop je aanvalt, de sprint inzet, jumpt aan de meet…
Verder heb je natuurlijk de specifieke races tegen de chrono:
de individuele tijdritten en de ploegentijdritten. Wedstrijden
tegen de klok, waarin we in elk detail – het materiaal, de kledij,
de ideale aerodynamische houding op de fiets – tijdwinst proberen
te boeken, al gaat het soms om slechts luttele seconden
of nog minder.
Wielrenners zijn met andere woorden constant met het verschijnsel
‘tijd’ begaan. Dan is het handig als een sponsor activiteiten
ontwikkelt die eveneens tijdgebonden zijn. Zo krijg je
een organische synergie. We zijn dan ook heel gelukkig met
een partner als Breitling.
Hoe kan het wielerteam een toegevoegde waarde
zijn voor Breitling?
Wielrennen is een van de snelst groeiende sporten in
de wereld. Wat de sport uniek maakt, is de onmiddellijke
4
nabijheid van de renners voor het publiek. Het is een
inclusieve sport. Wielrenners zijn uitzonderlijk toegankelijk,
je kan ze aanspreken, aanraken zelfs.
Bovendien wordt het wielrennen voortgestuwd door het streven
om de grenzen van technologie en innovatie te verleggen.
Die kwaliteiten deelt het met Breitling. En dus voeren
onze renners evengoed de missie van Breitling uit.
Waarom dragen sommige wielrenners in wedstrijden
een horloge, en andere niet?
Het is een persoonlijke keuze. Ik deed het niet. Een val
probeer je altijd te breken door je handen op de grond te
zetten. Daarbij kan je je kwetsen aan je uurwerk.
Wat betekent tijd voor u in het dagelijkse leven?
Tijd bepaalt alles. Wat we met onze tijd doen, berust
op dagelijkse beslissingen. Als topsporter had ik weinig
tijd voor mijn gezin: daar maakte ik dan telkens kostbare
momenten van. Tijd is iets wat we nooit terugkrijgen:
daarom springen we er best zorgvuldig mee om.
Beschouwt u een horloge als een accessoire van
mannelijke elegantie?
Absoluut. Breitling is het ultieme voorbeeld van casual
en duurzame luxe. Zo’n mooi horloge dagelijks kunnen
dragen en gebruiken is een voorrecht. n
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
37

DOSSIER HORLOGES
BUREN IN BIEL/BIENNE
Met hun MoonSwatch gooiden Swatch en Omega in 2022 de horlogewereld ondersteboven. Een jaar later bezocht Miles
de hoofdkwartieren annex musea van de twee merken, en sprak met Raynald Aeschlimann, ceo van Omega.
Een verhaal uit Biel schuine streep Bienne.
Ben Herremans
Op 24 maart 2022 lanceerden
Swatch en Omega – twee merken
van de Swatch Group – de
MoonSwatch, een collectie van
elf horloges met het ontwerp van
een Speedmaster van Omega, uitgevoerd
in materialen die Swatch
typeren. Voor 250 euro per stuk zijn
ze alleen in Swatch-winkels verkrijgbaar – niet in de boetieks
van Omega of online.
De MoonSwatch ontketende een stormloop naar Swatch-boetieks.
Meer dan een miljoen exemplaren schoof in 2022 over
de toonbank, goed voor 20 procent van de totaalwinst (1,2
miljard euro) die de Swatch Group vorig jaar boekte.
Officeel gelijkwaardig tweetalig
De hoofdkwartieren van Omega en Swatch liggen letterlijk
naast elkaar. Het zijn buren in Biel/Bienne, de officieel gelijkwaardig
tweetalige stad in Zwitserland (vandaar de stadsnaam
met schuine streep – Biel is Duits, Bienne Frans). Wie in
een stevige tred wegwandelt uit het stadscentrum krijgt na
een kwartier eerst Omega’s HQ in beeld.
Vlak daarachter verrijst het gigantische Planet Swatch, een
architecturale parel ontsproten aan de geest van de Japanse
architect Shigeru Ban, laureaat van de Pritzker-prijs (2014). In
2011 won hij de architectuurwedstrijd die de Swatch Group
uitschreef voor de bouw van een hoofdzetel voor Swatch (het
merk), een manufactuur voor Omega en – tussen beide gebouwen
in – La Cité du Temps, een bouwwerk dat de musea
van de twee merken huisvest.
Het museum volgt het merk
De twee musea sporen met het DNA van hun respectieve
merk. Onderaan volgt Museum Omega lineair de historiek
van het merk. Rijkelijk informatief en voldoende interactief
schenkt het veel aandacht aan James Bond, de maan en de
Olympische Spelen. Het maakt evenwel geen bochten rond
technische aspecten. De bezoeker kan er zich vermaken en
verdiepen.
Eén verdieping hoger zet het Swatch Museum in op de funfactor:
veelkleurig, rebels en prettig gestoord. Entertainment
troef. Philip Marti, gids van dienst: “Ik ben historicus… maar
de geschiedenis van Swatch waaiert alle kanten uit. Daar valt
geen tijdlijn van te trekken.”
Hoe anders (clean, klinisch wetenschappelijk) oogt de manufactuur
van Omega: volledig ingesteld op precisie en efficiën-
1. Van vooraan naar
achteraan: het
glazen dak van het
Swatch HQ, La Cité
de Temps waarin
de twee merken
hun musea hebben,
het hoofdkwartier
van Omega, het
stadscentrum van
Biel/Bienne, en het
Bielermeer.
2. De foyer van het
Swatch-hoofdkwartier,
een architecturale
parel.
3a + 3b. De cleane
ambiance in de
manufactuur van
Omega versus de
creatieve funfactor in
het HQ van Swatch
1
38
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

3a
2
3b
De elf modellen
van MoonSwatch.
Een overrompelend
succes.
DE LOOPBRUG TUSSEN
DE HOOFDKWARTIEREN
VAN OMEGA EN
SWATCH IS ENKEL
TOEGANKELIJK VOOR
STAFLEDEN.
39
tie. Alle medewerkers – vooral vrouwen – zijn, in witte doktersjassen
en in een sacrale stilte, scherp gefocust op hun individuele
activiteiten. De strijd tegen stof wordt meticuleus gevoerd – als
betrof het een virus. Dat onder dit dak het hele productieproces
schuilt (van stockbeheer tot verzending), gunt Omega de
gelegenheid om bezoekers didactisch wegwijs te maken in de
art of watchmaking. Nadien bekijkt een mens zijn horloge op
een totaal andere manier – niet louter meer om er de tijd van
af te lezen.
De brug tussen swatch en omega
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
Geen manufactuur in Planet Swatch. Ruimte, licht en kleur domineren
de mega-oppervlakte (11.000 m2, soms spreken cijfers
beter dan woorden…). Het gebouw, ingehuldigd in 2019, baadt

in een ontspannen, creatieve sfeer. Transparantie troef, de ideale
context voor brainstormsessies. Hier groeien ideeën – er
groeien zelfs, inwendig, bomen!
De constructie van voornamelijk hout en glas – er is per vierkante
centimeter aan duurzaamheid gedacht – is 240 meter
lang en 35 meter breed. Haar vorm kronkelt als een reuzenslang.
Op zijn hoogst steekt de gevel 27 meter boven de grond
uit. Planet Swatch overweldigt. Uitgebeelde verbeelding.
Tussen Planet Swatch en La Cité du Temps (waar ook Omega
begint) loopt een passerelle – “Alleen toegankelijk voor stafleden”,
fluistert Melian Baran van Swatch (PR & Communication)
ons samenzweerderig toe. Of ze op de loopbrug voorafgaand
aan de lancering van de MoonSwatch veel beweging
ontwaarde? “De MoonSwatch werd in grote geheimhouding
ontwikkeld. Voor de meeste medewerkers kwam ze als een
volslagen verrassing.”
Toch moet men aan beide zijden van de loopbrug veel en
groots (maar blijkbaar onzichtbaar) hebben gedroomd.
Dat verklapt alvast de missietekst op de achterkant van de
MoonSwatch. Die begint namelijk met DREAM BIG. n
Omega Museum en Planet Swatch: de musea passen bij het
DNA van hun respectieve merken.
“ÉÉN PLUS ÉÉN IS DRIE”
Raynald Aeschlimann, ceo van Omega, over de MoonSwatch
Raynald Aeschlimann: “De MoonSwatch? Het was afgelopen jaar
vaak de eerste vraag die men me stelde, terwijl Omega er eigenlijk
maar onrechtstreeks aan verbonden is. Dat bewijst de impact. Ik mag
iets over de MoonSwatch zeggen, omdat we er van bij het begin bij
betrokken waren en het product ook ondersteunden.”
“De MoonSwatch werd zo’n succes omdat het horloge het DNA van
de twee merken respecteert. Zo werd één plus één drie. We maakten
geen mengeling van twee. We creëerden een nieuw icoon zonder de
vorige twee iconen te annuleren. Zoiets zou ik trouwens nooit hebben
aanvaard: de Speedmaster banaliseren zou negatief zijn voor zowel het
merk als het model.”
“Dat de mensen in dikke rijen aanschuiven om zich een horloge van
250 euro aan te schaffen toont dat luxe niet louter een zaak is van
gemiddelde prijzen van 5000 euro. De MoonSwatch drukt exact uit
wie we zijn. Omega is niet arrogant. We zijn een merk dat iedereen kan
inspireren. De MoonSwatch bewijst dat. Wie een Speedmaster koopt,
doet dat niet om te bluffen.”
“Voor ons is dit product een uitzonderlijk communicatiemiddel.
We promoten de Speedmaster al jarenlang met alle mogelijke
argumenten. Met de Snoopy, astronauten als ambassadeurs, een
partnership met de ESA, de lancering van de Mars Watch… De ruimte,
dat zijn wij. Maar: hoe brengen we dat verhaal tot bij de jeugd? Recent
maakte ik mee dat een jongeman een boetiek binnenstapte, ik was
daar toevallig voor een interview. Hij had een MoonSwatch gekocht, en
nu kwam hij voor het eerst van zijn leven in zo’n boetiek. Want, zei hij,
‘ik wil weten wat een Speedmaster kost, zodat ik daarvoor kan sparen:
ooit ga ik zo’n horloge kopen.’ De horlogerie is een industrie van
inspiratie op de lange termijn. Als we een horloge lanceren, strooien
we zaadjes. Sommige mensen kopen die meteen. Anderen wachten
tot er een boom uit groeit.”
“Een vervolg op de MoonSwatch? Dat moet u niet aan mij vragen.
Het is een Swatch, ik kan niet namens Swatch spreken. In eerste
instantie moeten we de MoonSwatch echter zo dicht mogelijk
bij zoveel mogelijk mensen brengen. Op het vlak van distributie
vertegenwoordigt dat een hele uitdaging.”
Raynald
Aeschlimann,
ceo van Omega.
“We creëerden
een nieuw icoon
zonder de twee
vorige iconen te
annuleren.”
40
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

CITY TRIP
HET SPOOK VAN DELFT
Gelijklopend met de Grote Vermeerexpo in het Rijksmuseum in Amsterdam – die momenteel maar liefst 28 van de
37 bekende werken van de schilder toont – brengt Delft, waar Vermeer in 1632 werd geboren en in 1675 stierf, een
eerbetoon aan de man die schittert door zijn afwezigheid in dit stadje dat hij nooit verliet en dat hij vereeuwigde in een
van ‘s werelds beroemdste schilderijen.
Serge Vanmaercke
Tot 4 juni 2023 presenteert
het Museum Prinsenhof ‘Het
Delft van Vermeer’, een tentoonstelling
die het rijke artistieke,
intellectuele en sociale
klimaat van deze stad
tijdens de 17e eeuw belicht.
Delft mag dan goed en wel
de charme hebben bewaard van het pittoreske
stadje waar Vermeer zijn hele leven doorbracht,
van zijn leven en werk zijn in de loop der tijd
alle materiële sporen uitgewist. Deze expo bevat
een aantal documenten, waaronder de akte
van zijn doopsel in de Nieuwe Kerk. Uit de Oude
Kerk, op slechts een steenworp daarvandaan,
waar je twee grafstenen met zijn naam erop
vindt, zijn de stoffelijke resten van de schilder
verdwenen.
Wil je graag een indruk krijgen van de omgeving
waarin Vermeer in die tijd in Delft leefde?
Een bezoek aan de tentoonstelling gecombineerd
met een korte wandeling door de stad
maken het ontbreken van het allerkleinste werk
van de schilder enigszins goed. Neem zeker ook
een kijkje in de etalages waar Delfts Blauw staat
uitgestald, die andere lokale beroemdheid…
Voorgestelde route
1. Het Vermeer Centrum aan de Voldersgracht 21,
ooit de vestiging van de Sint-Lucasgilde waartoe
1
de kunstenaar behoorde. Dit centrum verenigt in
één enkele zaal levensgrote reproducties van alle
bekende schilderijen van Vermeer, tentoongesteld
in chronologische volgorde.
2. De Oude Kerk met haar scheve toren (Oude
Kerkstraat) herbergt twee grafstenen waaronder
geen spoor van Vermeers overblijfselen te vinden
is. Voordat het werd verwijderd, lag zijn stoffelijk
overschot naar verluidt onder de kleinste grafsteen.
3. Hooikade: het gezichtspunt van waaruit Vermeer
zijn beroemde Gezicht op Delft schilderde,
dat samen met Het Straatje het enige bekende
landschapsschilderij van de meester is.
4. Talloze studies speculeerden al over de exacte
locatie van Het Straatje in Delft. De meest recente
plaatst het aan de Vlamingstraat 40A.
5. Van 1660 tot 1675 woonde Vermeer met zijn
vrouw en 15 kinderen in het huis van zijn schoonmoeder,
aan de Oude Langendijk 25. Hier schilderde
hij het leeuwendeel van zijn werk.
www.prinsenhof-delft.nl
www.vermeerdelft.nl, www.delft.com
1. Het straatje, Johannes Vermeer, ca. 1658.
Rijksmuseum, Amsterdam.
2
2. Gezicht op Delft, Johannes Vermeer, ca.
1660-1661. Mauritshuis, Den Haag.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
41

PORTRET
ONTWERPER VAN
TIJD EN HOUDING
De Zwitsers-Argentijnse ontwerper Alfredo Häberli leent zijn unieke pennenstreek aan Rado voor de 60e verjaardag
van de DiaStar. Na een onverwacht mobiliteitsconcept voor BMW, meubels en objecten voor toonaangevende
internationale designhuizen, en een vulpotlood voor Caran d’Ache, richt Häberli zich nu op het meten en lezen van de
vooruitschrijdende tijd. Een ontmoeting.
Serge Vanmaercke
In navolging van Jasper Morrison, Konstantin Grcic en
het trio Big Game, waartoe ook de Belg Elric Petit behoort,
vervolledigt Alfredo Häberli de lijst van grote namen
uit het hedendaagse design die Rado heeft aangetrokken.
Hij werpt een nieuwe kijk op de DiaStar, een
legendarisch model van het Zwitserse horlogemerk, dit
ter gelegenheid van de 60e verjaardag van de lancering
van het origineel.
Begin jaren zestig luidt dit model de typische design- en materialenidentiteit
in die de meeste modellen in de huidige catalogus
van Rado kenmerkt.
De DiaStar ‘Original 60-year anniversary’ in geborsteld Ceramos
kreeg een saffierglas mee met zeshoekige facetten. Voor
ontwerper Alfredo Häberli symboliseren deze de zes decennia
die voorbij streken sinds de oorsprong van het model. Het vandaag
gebruikte Ceramos, lichter dan het ‘hardmetaal’ van het
oorspronkelijke model, biedt het gewichtsvoordeel van titaancarbide
gecombineerd met de eigenschappen van hightechkeramiek,
en voegt de mogelijkheid toe om kleuren te creeren
met metaaltonen in staal, roségoud of geelgoud.
Alfredo Häberli: een
internationaal bekende
ontwerper die de DiaStar
voor zijn 60e verjaardag
een facelift gaf.
Hulde
In 1962 creëerde Rado een horloge dat
zo sterk was als een diamant en moest
schitteren als een star. De naam Dia-
Star sprak voortaan voor zich. Het was
krasbestendig en gemaakt uit een legering
van wolfraamcarbide, die de
naam ‘hardmetaal’ meekreeg. De introductie
in 1962 van een composiet
van keramiek met metalen bindmiddel
voor de kast van de DiaStar 1 luidde
het begin in van een tijdperk waarin
het huis onderzoek verrichtte naar
horlogematerialen.
Een saffierglas dat bijna zo hard
en duurzaam was als een diamant
domineerde deze zeer
stevige glanzende kast. In die tijd
werden kasten nog vaak gemaakt
van goud of verguld messing, met
een kwetsbaar mineraal- of polymeerglazuur.
In zestig jaar tijd, met
bijna vijf miljoen verkochte exemplaren
wereldwijd, maakte de oorspronkelijke Dia-
Star verschillende vormveranderingen door. Die
van de hand van Häberli vormt ontegensprekelijk
het mooiste eerbetoon aan de eerste versie.
42
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

Respect en nederigheid
Häberli komt oorspronkelijk uit Buenos Aires, waar hij in 1964
werd geboren. Vandaag staat hij aan het hoofd van de studio
Alfredo Häberli Design Development in Zürich. Hij werkte
voor enkele van de grootste uitgevers van designobjecten en
-meubels: Iittala, Alias, Zanotta, Moroso, Luceplan, Vitra, maar
ook het Belgische Durlet.
Deze 60e jubileumeditie van de DiaStar wordt geleverd in
een grijs etui met twee snel verwisselbare banden, dankzij
het EasyClip-systeem: één in stalen mesh en de andere in grijs
textiel, wat het bijzonder stijlvol maakt.
De 60e jubileumeditie
van de DiaStar, met zijn
gefacetteerd glas en
zijn snel verwisselbare
banden in grijs textiel
of Milanese mesh.
Miles - Heeft het ontwerp van een voorwerp invloed
op de houding van de persoon die het gebruikt of
ernaar kijkt?
Alfredo Häberli – Jazeker, dat is zelfs het primaire doel
van design. De dingen die je draagt – een bril, horloge of
kledingstuk – maken dat je je anders voelt. Jouw houding
kan inderdaad eveneens veranderen. Bijvoorbeeld,
afhankelijk van hoe een stoel is getekend, zet hij aan om
achterover te leunen of om actief rechtop te zitten. Op de
ene stoel zit je eleganter dan op de andere.
Een horloge is kleiner dan een stoel…
Uiteindelijk doet het formaat er niet toe voor een
ontwerper die zijn creativiteit wil botvieren. Het moet
gewoon in de schaal passen. In de architectuur gebruikt
men centimeters, design draait om millimeters. En als het
om horloges gaat, gaan we naar μ of micrometers. Als het
voorwerp een ziel heeften je aanspreekt, zijn grootte en
volume niet meer van doorslaggevend belang. Met het
Rado-horloge heb ik in minder dan drie dagen scherper
leren kijken. Mijn tekeningen voor het project moesten
uiteraard worden verkleind tot het formaat van het
horloge. Ik ben uitgegaan van het model van 1962 en heb
stap voor stap, met nederigheid en respect, toegevoegd
wat kon worden verbeterd.
Is een bestaand model hertekenen anders dan het
creëren van een nieuw model?
Wij proberen een object altijd te verbeteren, maar
de aanvankelijke thema’s van een icoon blijven dezelfde.
Dat geldt bijvoorbeeld evenzeer voor een Porsche 911:
sommigen zullen liever in het origineel rijden, anderen
in de nieuwste versie. Het is iets emotioneels. Voor een
ontwerper is het moeilijker om een sterk ontworpen
object aan te pakken, omdat je het risico loopt het te
verarmen. Ik heb deze opdracht voor Rado dan ook
ernstig genomen, met de nodige bescheidenheid. Een
© BMW
Het Luxury and
Mobility-project voor
BMW in 2015: een
concept dat auto, boot
en vliegtuig verenigt.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
43

1
aanpak, in een toegevoegde waarde (de DiaStar-hoes,
bijvoorbeeld) en in de beperking tot het essentiële in
plaats van minimalisme tot elke prijs.
Speelt, afgezien van het functionele aspect van
tijdmeting, het ontwerp van een horloge een rol in de
perceptie van het verstrijken van de tijd?
Elk element heeft iets te maken met het verstrijken
van de tijd: het spel van licht en schaduw op de wijzerplaat
door de wijzers; een grafische weergave van de dag boven
de datum op 6 uur; of de zes facetten van het kristal,
die elk een decennium van het zestigjarige bestaan
vertegenwoordigen. Het is allemaal gelinkt aan het
verstrijken van de tijd. Een beetje zoals een ouderwetse
zonnewijzer. Grijs is een neutrale kleur die licht en
schaduw van de vooruitschrijdende tijd in een reflectie op
de wijzerplaat extra accentueert.
1. Alfredo
Häberli is naast
horlogeliefhebber
ook een groot
autoliefhebber, zoals
je kan merken aan zijn
boekenkast..
2. De ontwerper en zijn
Porsche 911 uit 1977.
dergelijk iconisch object opnieuw ontwerpen was voor
mij een hele eer. Ik heb geen seconde geaarzeld om het
voorstel aan te nemen. Dat neemt niet weg dat ik het ook
leuk zou vinden om ooit een nieuw horloge te ontwerpen.
Op welke punten komen uw eigen waarden en de
Rado-filosofie samen?
Rado is een van de weinige merken dat zich verbindt
met de designerwereld en bovendien de namen noemt
van de ontwerpers met wie het samenwerkt. Ik heb
bijvoorbeeld contact gehad met Omega, maar Omega
wil mijn naam niet gebruiken. Dat is ook het geval in de
automobielsector: ik heb een model ontworpen voor
BMW, maar het merk wil me niet citeren. Net als Rado
ben ik geïnteresseerd in materialen, in een inventieve
U noemde de Porsche 911. Bent u een autoliefhebber?
Zeker. Ik rijd met een zwartbruine Saab 900 cabriolet
uit de jaren negentig, die ik zowel qua mechaniek als
qua design mooi vind. Ik heb ook een Porsche 911 uit
1977, met een verguld karakter. Voor BMW creëerde ik
ooit een concept over luxe en mobiliteit. Dit project, dat
een boot, een vliegtuig en een auto verenigde, werd in
2015 gepresenteerd op het Milanese Salone del Mobile.
Ik kreeg ook een opdracht voor een voertuig, waarvan de
definitieve versie uiteindelijk werd gewijzigd, maar dit om je
te vertellen: ik ben erg geïnteresseerd in de autowereld! In
dezelfde mate als in die van het horloge. n
www.rado.com
www.alfredo-haeberli.com
2
© Christian Grund
44
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

STERKEDRANK
EEN LAATSTE NA DE WEG
Het spreekt voor zich dat alcohol drinken en autorijden niet samengaan, tenzij je de volgorde van de acties omkeert. Genieten
van een uitzonderlijke whisky na een rit is een geweldige manier om het rijplezier te verlengen of om te ontspannen.
Jules Gevaert
Whiskeys – dit zijn whisky’s uit de Verenigde
Staten – kennen hun voor- en
tegenstanders. Deze laatsten zijn niet
noodzakelijkerwijs kenners, en vaak
gooien zij ze op één hoop met bourbons. Toch is een
Tennessee Whiskey niet zomaar een gewoon Amerikaans
whiskey’tje, en ook niet per se een bourbon…
De Schotse whisky’s zijn dan weer vermaard, maar ook
hier gaat het aanbod van alledaags tot opmerkelijk.
Dit voorjaar proefde Miles in gezelschap van experts
drie uitzonderlijke whiskeys, elk in hun eigen categorie.
GENUMMERD
Zoals de naam het al aangeeft, bevat een fles Jack Daniel’s Single Barrel Select whiskey
van slechts één soort vat. Die vaten worden hoog onder de daken van het Jack Daniel’s
barrel house in Lynchburg-Tennessee (VS) geplaatst, waar de voor deze zuidoostelijke
staat kenmerkende temperatuurverschillen aanzienlijk zijn. Het resultaat is een grotere
interactie tussen het hout en de whiskey. Elke fles draagt een nummer dat gekoppeld is
aan het vat waarin de whiskey heeft gerijpt. Single Barrel Select is gebotteld op 45°, en
combineert tonen van karamel en kruiden met heldere fruittonen. Die aroma’s benadrukken
de kwaliteiten van een Tennessee Whiskey. Ideaal op zichzelf, met een druppel
water of in een Old Fashion-cocktail (40 ml + suiker + Angostura bitter).
www.jackdaniels.com
www.woodfordreserve.com
www.bowmore.com
www.astonmartin.com
PREMIUMS
Bowmore en Aston Martin hebben hun
krachten gebundeld om de Masters’ Selection
22 Year Old te lanceren, een combinatie
van single malt gerijpt op Amerikaanse
eiken vaten en sherryvaten, maar ook
twee millennials met premium whiskeys
gedistilleerd in 1997 en 2000. In België zijn
slechts 36 flessen Bowmore Aston Martin
Masters’ Selection 22 Year Old verkrijgbaar.
Miles proefde de inhoud van eentje ervan
en vertrok rijkelijk verzadigd met de meest
exclusieve taxi, ter beschikking gesteld
door... Aston Martin. Van vakmanschap gesproken.
GOEDE BOURBON
Woodford Reserve is een van de meest iconische Kentucky Straight Bourbon whiskeys.
Hij wordt gemaakt uit een mengsel van maïs (72%), rogge (18%) en gemoute gerst (10%),
in de koperen distilleerketels van een van de kleinste distilleerderijen van de VS. Deze
sterkedrank (43,2°) heeft meer dan tweehonderd detecteerbare aromatische noten. Het
summum voor liefhebbers van dit typisch Amerikaanse product.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
45

GEURDESIGN
EEN NEUS VOOR WAGENS
Autoparfums zijn een groeiend fenomeen, en achter elk autoparfum schuilt een ervaren neus. Verder heb je ook neuzen
die auto-interieurs besnuffelen. De geuranalyseploeg bij autofabrikanten, ook wel ‘het neuzenteam’ genoemd, spoort
storende geurtjes op. Auto-onderdelen in onfris ruikende kunststof, leder dat naar visolie ruikt of bodemtapijten die een
uiengeur verspreiden krijgen zo geen enkele kans!
Anja Van Der Borght
hebben een bijzondere
invloed op onze psyche”, aldus
Kristof Lefebre, parfumeur en
oprichter van Miglot Fragrance
Lab in Gent. “Ze werken in
op onze emoties. Ze creëren
in een bepaalde ruimte een
“Geuren
sfeer die bepaalt hoe we ons
voelen en gedragen. Premium merken zoals Mercedes, BMW,
Audi en anderen hebben dat goed begrepen. Zij bieden al
geruime tijd – ook vanuit het standpunt van een soort van
luxebeleving – geuren aan in hun meest exclusieve wagens.
Het concept zal binnen enkele jaren ongetwijfeld ook ingang
vinden bij de andere automerken. Met andere woorden, als
consument zal je bij elke wagen een geurdispenser kunnen
uitkiezen. Vandaag werken automerken met cartridges, al dan
niet in de vorm van een flesje – meestal in het handschoenkastje
– dat om de zoveel seconden de gekozen geur in het
wageninterieur verspreidt. Bij de Audi A8 bijvoorbeeld heb je
de keuze uit een zomer- en een wintergeur. Deze zijn ontwikkeld
door Robertet, een gekende Franse geur- en smaakstoffabrikant
uit Grasse. Tijdens de rit kan je bepalen welke geur
je verkiest. Bij de meeste andere merken is dat echter niet
het geval: je bent gebonden aan de bij het vertrek gekozen
geur. In de toekomst zullen meer universele systemen op de
markt komen waarbij men naar gelang van de bestuurder, de
mood of het moment van de dag de geur kan aanpassen. Een
oppepper ’s ochtends en een ontspannende geur ’s avonds?
Of net omgekeerd? Er wordt bovendien al volop onderzoek
gedaan naar hoe we door middel van geuren de files minder
geagiteerd kunnen trotseren, welke geuren verkeersagressie
verminderen of hoe we langer alert kunnen blijven. Iemand
die de uitgestrekte, monotone snelwegen van de VS berijdt,
zal baat hebben bij een andere geur dan wie ’s ochtends het
centrum van Brussel binnenrijdt. Alles draait om personalisatie:
wil je ’s avonds onderweg naar huis iets rustgevends,
of net niet? Wat stimuleert jou ’s morgens onderweg naar je
werk? Het is een mooi gegeven dat dit voortaan naadloos kan
worden geïntegreerd in een wagen.” Lefebre ontwikkelde
enkele maanden geleden trouwens ook een specifieke geur
1
© Matt Robinso
46
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

voor een Gentse autoverzamelaar. “De man in kwestie wilde
dat de auto-interieurs van zijn collectiemodellen altijd lekker
en als nieuw ruiken, ook al zitten er oldtimers in zijn verzameling”,
vertelt Lefebre. “Heel zijn wagenpark moest naar die ene
specifieke autogeur ruiken, maar buitenstaanders mochten
het niet verwarren met een geurspoor achtergelaten door iemand
die pas in de auto had gezeten. Daarom stopten we in
de geur een lederfacet dat we uitbreidden met enkele houttoetsen
om de geur body en karakter te geven.”
Nieuwe uitdagingen
Naast de geurexperten alias de ontwerpers van parfums telt
de autosector ook neuzen die wagens besnuffelen. Maria
Bernander, expert gezondheidseffecten inzittenden bij Volvo
Cars, werkt met de neuzen in het data-analyseteam bij
Volvo Zweden. “Wij kiezen er bewust voor om ‘gewone’ mannen
en vrouwen uit ons data-analyseteam aan de diverse interieurcomponenten
van onze wagens te laten ruiken”, zegt
Bernander. “Zij hebben in tegenstelling tot neuzen geen
extragevoelig reukorgaan, en zijn daardoor meer representatief
voor wat de gemiddelde consument in de wagen ervaart.
De leden van onze neuzenploeg behoren tot een bepaalde
leeftijdscategorie (jonger dan vijftig). Zij mogen niet
lijden aan een ziekte die hun reukorgaan beïnvloedt.” Vooraleer
in de montage te gaan, passeert er van elk interieurmateriaal
of -onderdeel, klein tot groot, een exemplaar bij Maria
en het data-analyseteam. “We werken met een schaal van
één tot zes, waarbij je bij ‘één’ niets ruikt en bij ‘zes’ de geur
niet kan verdragen”, vertelt Bernander. “Omdat geur niet objectief
is, gaan wij op zoek naar geuren die aanwezig zijn of
“IEMAND DIE DE
UITGESTREKTE,
MONOTONE
SNELWEGEN VAN
DE VS BERIJDT, ZAL
BAAT HEBBEN BIJ EEN
ANDERE GEUR DAN
WIE ’S OCHTENDS
HET CENTRUM
VAN BRUSSEL
BINNENRIJDT.”
zodanig storen dat je ze niet kan verdragen. We gebruiken
enkel onze neus als meetinstrument, besnuffelen elk interieuronderdeel
in de ontwikkelingsfase en voorkomen zo
dat onwelriekende onderdelen in montage gaan. Maar ook
dat is weer subjectief. Ikzelf zoek naar chemische geuren of
sterke, onaangename geuren, maar mijn Chinese collega’s
vinden doorgaans andere dingen onaangenaam ruiken. Het
heeft te maken met hoe je bent opgevoed, wat je gewend
1. Kristof Lefebre,
parfumeur en
oprichter van Miglot
Fragrance Lab,
ontwikkelde enkele
maanden geleden
voor een Gentse
autoverzamelaar een
ecifiee aoger
2. Maria Bernander,
Technical Expert
Occupant health
effects Volvo Cars, aan
het werk in haar labo
en in de auto bij Volvo
Zweden.
2
© Matt Robinso
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
47

Geur-cartridges
worden bij BMW in
geuren en kleuren
aangeboden.
bent en hoe je omgeving meestal ruikt. De Chinese markt is
het meest veeleisend als het op geuren aankomt. De geur van
‘nieuw’ die wij in Europa nog oké vinden, is dat niet in China.
Chinezen willen eigenlijk dat de wagen zo min mogelijk ruikt.
Bij Volvo Cars maken we ook gebruik van een roestvrijstalen
kamer van één kubieke meter groot – die er als een grote
oven uitziet – om de substanties die de materialen uitstoten
te meten en te kijken welke geuren de materialen genereren
wanneer we de temperatuur opdrijven tot 65°C. Ervaren we
storende geuren, dan kijken we met de toeleverancier hoe we
die kunnen laten verdwijnen. Natuurlijk beoordelen we het
auto-interieur ook wanneer het volledig klaar is. We trachten
bij Volvo om geurtjes zo veel mogelijk te beperken, maar… heb
je als consument toch last van een bepaalde geur, dan kan
je jouw wagen in de zon parkeren. In de warmte verdampen
geuren namelijk. Onze wagens worden ook al jarenlang geleverd
met een luchtzuiveringsfunctie met actieve koolstof
waarmee je de wagen via de airco zuivert en meteen ook de
geurtjes verwijdert. Vandaag kan dit zelfs met de car-app. De
autosector staat tegenwoordig trouwens voor nieuwe uitdagingen.
Enerzijds vragen de neuzen zich af hoe gerecycleerde
materialen of veganmaterialen de geur van auto-interieurs
zullen beïnvloeden, en anderzijds hoe ze met geur het welbehagen
tijdens autoritten kunnen verhogen. Een geurrijke
toekomst verzekerd. n
www.miglot.com
www.volvocars.com
Bij Mercedes is het
Air-Balance pakket
beschikbaar in alle
topmodellen vanaf de
C-Klasse.
48
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

ARCHITECTUUR
MICHELE DE LUCCHI OF DE
GELUKKIGE UTOPIE
Je kan een tedere dromer zijn en tegelijk een architect met lef, een verdediger van mens en natuur, de ontwerper van
‘s werelds bestverkochte designlamp en ook nog de hand hebben in de look van Fiat of Ferrari. We hebben het hier
over duizendpoot Michele De Lucchi (°1951). Miles ontmoette de Italiaanse architect-ontwerper op de aan hem gewijde
tentoonstelling Futuro Gentile in het CID-Grand Hornu.
Serge Vanmaercke
Bamboo Station uit de reeks Earth Stations:
ontworpen om het welzijn van de mens en de
gezondheid van de planeet te bevorderen.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
49

Novartis-paviljoen in
Basel (Zwitserland):
voor deze
ontmoetings- en
communicatieplaats
gingen natuurlijke
materialen en
technologie hand
in hand. De gevel is
voorzien van 30.000
led-lampen, en kan
dankzij organische
fotovoltaïsche cellen
bewegende tekst en
beeld weergeven.
Grand-Hornu is groots. Het ontwerp
van de Doornikse architect Bruno
Renard maakt de site tot een van de
mooiste plekken van de 19e eeuwse
industriële revolutie, en het is vandaag
een van dé culturele parels van
Henegouwen. Dit voormalige mijncomplex,
dat tussen 1810 en 1830 in
neoklassieke stijl werd gebouwd en tot de jaren 1950 in bedrijf
bleef, werd door de UNESCO tot Werelderfgoed uitgeroepen.
Het aan het einde van vorige eeuw gerestaureerde complex
huisvest vandaag het MAC’s (Musée des Arts Contemporains)
en het CID (Centre d’Innovation de Design).
Nog tot 27 augustus toont het centrum voor innovatie en ontwerp
het werk van de Italiaanse ontwerper-architect Michele
De Lucchi.
Een vriendelijke toekomst
Futuro gentile, zo heet de expo, illustreert hoe een humanistische
benadering evolueert van ambachtelijk experiment naar
design en van visionair denken naar architectuur.
“Het beroep van architect moet wel idealistisch zijn om van
een dystopisch wereldbeeld op het milieu, de economie en
het sociale de stap te zetten naar een utopie die je met de
nodige goede wil kan waarmaken”, aldus Michele De Lucchi.
Vanuit die idealistische instelling is de man niet alleen begaan
met het huidige lot van onze planeet maar ook met het gelukkige
voortbestaan ervan. De sleutel is in dit geval een architectuur
die vooruitkijkt.
Vrijheid en beperkingen
De tentoonstellingszaal, voorbehouden aan objecten uit De
Lucchi’s Produzione Privata, illustreert aan de hand van voorwerpen
uit hout, metaal, glas, keramiek en textiel de zorg van
de man en diens Milanese studio AMDL Circle om het experiment
aan te moedigen en vakmanschap te cultiveren bij
het ontwerp van meubels, accessoires, tapijten of lampen. Al
deze objecten ontsprongen aan een creatief en vrij verlangen.
Dit ambacht volgt niet de regels van de markt, maar is het
resultaat van onderzoek naar het vermogen om designobjecten
te maken die de essentie van de materialen naar waarde
schatten en onverwachte vormen in de verf zetten.
“Ik wil een ontwerp aanbieden dat meer vertegenwoordigt
dan wat de markt vraagt”, zegt De Lucchi. “De markt vertegenwoordigt
wat eigenlijk al bestaat. En marketing vindt
dat het gepast is om gaten in deze markt op te vullen. Het
leven zelf evolueert nochtans los van deze markt, die altijd
een beetje te laat komt. In de lift van mijn atelier in Milaan,
dat vier verdiepingen telt, heb ik een opschrift aangebracht:
Geef de klant niet wat hij wil. Geef hem iets waarvan hij nooit
had durven dromen. Wij zijn er niet om aan eisen te voldoen,
Michele De Lucchi (in
het midden) met zijn
naaste medewerkers
van AMDL Circle:
Davide Angeli, Deputy
Managing Director
(links) et Angelo
Micheli, Managing
Director (rechts).
© Pasquale Abbattista.
50
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

maar om méér te bieden. Wij moeten de mensen een positieve
utopie aanreiken. Een architect werkt aan de toekomst.
Een voorwerp of de architectuur van een gebouw ontwerpen,
dat betekent: iets creëren wat nog niet bestaat. Wij staan voor
klimatologische, economische en sociale uitdagingen. Het is
onze verantwoordelijkheid om de voorwaarden te scheppen
om deze vraagstukken op te lossen. Momenteel bestaat ons
beroep te veel uit het aanpakken van technische beperkingen,
waardoor we aan vergunningen sleutelen die op maat
van het een of het ander zijn geformatteerd. Ik geloof dat een
architect het leven moet bekijken vanuit een filosofische benadering
van vrijheid, in plaats van ervoor te zorgen dat het te
creëren product volgens beperkingen wordt gemaakt. Alles
wat onder dwang wordt gebouwd, wordt zelf dwang.”
HET PARCOURS VAN MICHELE DE LUCCHI
Architect, ontwerper en kunstenaar Michele De Lucchi (°1951) was,
samen met Ettore Sottsass, een van de hoofdfiguren van de Alchimia- en
Memphis-bewegingen in de jaren 1970 en 1980. Vervolgens was De Lucchi
ontwerpdirecteur voor Olivetti (1988-2002). Hij is de bedenker van de
bestverkochte lamp ter wereld, de Tolomeo, uitgegeven door Artemide
en in 1987 bekroond met de Compasso d’Oro. De Lucchi ontwierp
meubels voor toonaangevende Europese bedrijven, waaronder Fiat en
Ferrari. Overal ter wereld voerde hij architectuurprojecten uit, onder
meer voor Deutsche Bank, Novartis, het Neues Museum in Berlijn en de
Gallerie d’Italia in Milaan, Turijn en Napels. Zijn Milanese studio ontwierp
verlichting, objecten en meubilair voor grote designhuizen als Alessi,
Artemide, Cassina, Hermès, Poltrona Frau en Unifor.
Michele De Lucchi: Futuro gentile – in het CID tot 27 augustus 2023
Vruchtbare architectuur
Een andere zaal is gewijd aan zijn Earth Stations, en focust
aan de hand van modellen, documenten en video’s op gebouwen
die werden ontworpen om het menselijk welzijn en
de gezondheid van de planeet te bevorderen. Hoe? Door de
stimulering van menselijke interactie en een ethische relatie
met de natuur. De Lucchi reikt ‘vruchtbare architectuur’ aan,
die hij de naam Satellite Stations meegaf. Dit zijn kleine bezinningsplaatsen,
serres, loges of houten paviljoenen die na
verloop van tijd opnieuw humus kunnen worden. De architect
verkent hier de verhouding tussen de gebouwde omgeving
en de natuurlijke wereld, en benadrukt zo het belang van
het creëren van vruchtbare bouwsels, die op een dag de bodem
waarin ze zijn geënt zullen kunnen voeden. Dus: houten
structuren die na verloop van tijd transformeren en terugkeren
naar de aarde.
Provocatiewoningen
De tentoonstelling is geenszins een retrospectief van het werk
van Michele De Lucchi: noch zijn beroemde Tolomeo-lamp,
noch de stoel First uit zijn Memphis-periode zijn er te zien.
Achteraan krijgt een zaal de titel ‘Provocaties en paradoxen’
mee. Hier vertellen maquettes en een selectie tekeningen het
verhaal van zijn Abitazioni Verticali (verticale woningen), provocerende
architectuur met een destabiliserende uitstraling.
De Abitazioni Verticali grijpen terug naar de oorsprong van
De Lucchi’s traject en werpen een bijzonder licht op de aard
van zijn werk tot op heden.
De getoonde voorwerpen en documenten gebruikte
hij namelijk voor zijn eindwerk aan de Architectuurfaculteit
van Firenze in 1975.
Met dit aparte architecturale
concept wilde De Lucchi experimenteren
met nieuwe
gedragsvormen. “Mijn bedoeling
was om mensen
aan te sporen tot bewustwording
van hun eigen lichaam en aanpassingsvermogen,”
legt hij uit. “Ik
wilde de idee tot een paradox
voeren. Een reactie uitlokken.
Als we in het gewone leven
worden gestimuleerd om
te reageren en gevaar te
vermijden, worden we
bewuster van de werkelijkheid
om ons heen, waardoor we proactief kunnen zijn
en elk moment intens kunnen beleven.”
Dit uitgangspunt is zeker relevant voor de opzet van de tentoonstelling,
want het benadrukt dat het verbeelden van architectuur
en voorwerpen helemaal geen passieve activiteit
is. Het impliceert een actieve houding tegenover een werkelijkheid
in constante transformatie, en wil de reactie van de
mens op de evolutie stimuleren.
“Mijn idee is om eenvoudige en gelukkige alternatieven te
bieden voor conventies, voor wat al bestaat. Als mens kunnen
we de veranderingen die het gevolg zijn van de evolutie
van het leven immers opvangen. We zullen ons hierbij vaker
moeten beroepen op ons geweten, en minder vaak op onze
gewoonten, willen we duurzaamheid in de hand werken.”
Het werk en gedachtengoed van Michele De Lucchi verdienen
het zeker om idealistisch te worden genoemd. Gezien de
evolutie van onze wereld misschien zelfs profetisch… n
www.cid-grand-hornu.be
www.amdlcircle.com
www.micheledelucchi.it
Tolomeo (1987),
uitgegeven door
Artemide: de
bestverkochte
designlamp
ter wereld.
© Luca Tamburlini
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
51

ARCHITECTUUR
EEN HUISMUSEUM
Wat ooit een elegante art nouveau-burgerwoning was, is nu een museum: Maison Hannon. Niet zomaar een museum,
maar een ‘huismuseum’. Het kunstwerk – want dat is het – moet opnieuw de warmte uitstralen van een privéwoning.
Chris Vermuyten
Maison Hannon werd ooit met veel
liefde gebouwd, bewoond en gekoesterd.
Later raakte het in verval,
en uiteindelijk werd het gered
van de afbraak door de Koninklijke
Commissie voor Monumenten
en Landschappen. Nu herrijst het
in al zijn glorie. Je kan er opnieuw
van genieten, en wat meer is: je kan de volledige restauratie
op de voet volgen. Maison Hannon is opnieuw een huis, en
vandaag is het eveneens een museum.
In 1902 startte de Belgische Edouard Hannon samen met
zijn Franse vrouw Marie Debard met de bouw van hun
huis in Brussel. Ingenieur Hannon had al de hele wereld
afgereisd voor zijn werkgever Solvay. Hij was gefascineerd
door fotografie, en was zelf een verdienstelijke fotograaf.
Toen hij in 1900 de Wereldtentoonstelling in Parijs bezocht,
sloeg de art nouveau-vlam over. Hij nam contact
op met zijn vriend, de Belgische architect Brunfaut, en
gaf hem de opdracht een uniek huis te creëren. De inspiratie
kwam zowel van tijdgenoot Victor Horta als van
Henry Van de Velde. Op 10 augustus 1904 trok het echtpaar
in de gloednieuwe woning in.
Brusselse toets
Gregory Van Aelbrouck, historicus en conservator van
Musée Hannon, vertelt: “Het oorspronkelijke idee kwam
dan misschien van de Parijse Art nouveau, toch moeten
we ervan bewust zijn dat de Belgische art nouveau fundamenteel
verschilt van die van Parijs. Brussel had op
het einde van de 19e eeuw een florerende industrie en
economie, waardoor een nieuwe gegoede burgerklasse
ontstond. Die mensen haalden hun ideeën uit de opkomende
industrie. Ook in hun privéwoningen, de nieuwe
huizen van de bourgeoisie, maakten ze graag gebruik van
metaal en glasramen. In Parijs was de toepassing van art
nouveau eerder collectief: men bouwde métrostations,
restaurants en grootwarenhuizen in Art nouveau-stijl.
Hannon was duidelijk een aanhanger van de Belgische
stijl. Zijn woning is een echt woonhuis, geen hotel. De eet-
1. Gregory Van
Aelbrouck, historicus
en conservator van
Maison Hannon.
2. Maison Hannon,
een uitzonderlijke
gevel voor een huis en
een museum.
3. Maison Hannon,
toen het nog door
de eerste eigenaars
bewoond was.
1
2
52
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

3
plaats bijvoorbeeld beschikte slechts over 12 stoelen. Het
was dus niet de bedoeling dat er grote recepties in zouden
plaatsvinden.”
Joie de vivre
Het huis toont heel wat persoonlijke toetsen. Gregory Van Aelbrouck:
“Edouard Hannon was gepassioneerd door de wereld
van de fotografie. Hij hechtte daarom veel belang aan het
gebruik van licht. Het huis staat op een hoek, op die manier
stroomt er langs alle kanten licht naar binnen. Ook Hannons
afkomst speelt mee. Zijn vader was professor botanica aan
de ULB, zijn zus was mycologe. De Art nouveau-krullen en
de referenties aan planten en bloemen waren hem dus erg
genegen. Vergeten we ook de prachtige serre niet. Planten
waren via zijn vader en zus duidelijk ingebed in de levensstijl
van de man. Verder valt het fresco in de inkomsthal op. Het
stelt een herderskoppel voor dat een zonsondergang bewondert,
een referentie naar het echtpaar Hannon. Zij trokken in
het huis in toen ze al 50 waren, ze beleefden er hun gouden
jaren. Het herderskoppel – of het couple doré – kijkt naar de
zonsondergang, het heure dorée. Maison Hannon straalt de
levensvreugde uit van een gesetteld koppel. Het huis is geen
showroom, het diende niet om op te scheppen naar het publiek
toe. De persoonlijke toetsen getuigen eerder van intimiteit
en authenticiteit.”
Opzoekwerk
Leuk weetje: in die mooie hoekserre komen de juiste planten,
niet zomaar de eerste de beste orchideeën maar planten
die aan het begin van de vorige eeuw beschikbaar waren. Die
informatie is eenvoudig te achterhalen, want Edouard Hannon
hield alle officiële documenten zorgvuldig bij. Zo ook de
invoerdocumenten van de douane in verband met de aankoop
van uitheemse planten. Allemaal zijn ze terug te vinden
op de talloze foto’s die Hannon van zijn woning maakte. De
binnenhuisinrichting is op dezelfde manier te reconstrueren.
Een deel van de meubels staat nu in Parijse musea, een ander
deel zal opnieuw gemaakt worden.
In juni zal de gelijkvloerse verdieping helemaal klaar zijn. De
bovenste verdieping wordt een tentoonstellingsruimte, maar
later wordt die ook volledig opnieuw ingericht zoals ze vroeger
was. “We maken van de nood een deugd. Het publiek
krijgt op deze manier steeds wat nieuws te ontdekken. Tentoonstellingsruimten
worden woonkamers of slaapkamers.
Het wordt sowieso een museum in verandering. Extraatje
voor de bezoekers: we zijn ook verbonden aan het Hortamuseum,
zodat kruisbestuiving tot de mogelijkheden behoort.”
Kortom, dit wordt vooral een museum waar je zo zou intrekken.
Een écht huismuseum, dus. n
Opening: 1 juni 2023
www.maisonhannon.be
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
53

MODE
GEKLEED IN MENSELIJKHEID
Zich in Jan-Jan Van Essche (42) kleden appelleert aan alle zintuigen en zelfs aan het geweten. Zijn
ver weg van de platgetreden paden ontworpen herenkleding wordt ook door vrouwen gedragen.
De man maakt mode zonder trendy te zijn. Vanuit zijn rol als verkenner geeft hij zijn kleding een
plaats in het heden en de toekomst. Tijdloos betekent voor hem eerst en vooral duurzaam.
Serge Vanmaercke
1
54
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

2a 3
4
2b
Bij ons kenden slechts een paar ingewijden
hem toen Miles Jan-Jan Van Essche
afgelopen november uitnodigde voor
een ontmoeting.
Sindsdien maakten we achtereenvolgens
kennis met een defilé op een magische
plek in Firenze, de kostuums
van de zangers, het koor en de dansers
van Opera Ballet Vlaanderen in Satyagraha (een stuk van de
Amerikaanse componist Philip Glass) en een reeks lovende
artikelen in de internationale pers naar aanleiding van het
Florentijnse defilé. In België zijn singer-songwriter Tamino en
rapper Baloji fan. Je vindt zijn kleding bij Stijl – het Belgische
epicentrum om hedendaags kledingontwerp te shoppen – in
de Brusselse Dansaertwijk.
Zijn eigen winkel, Atelier Solarshop (een voormalige winkel voor
zonnepanelen) in de Dambruggestraat 48 in Antwerpen, ligt in
een wijk met een populair verleden, ver weg van de drukte van
de Antwerpse fashionista’s. Hier werkt hij af en toe samen met
zijn partner, assistent en rechterhand Piëtro Celestina.
Complexe eenvoud
“Mijn kleren worden in kleine aantallen in Europa gemaakt,
met hoogwaardige stoffen, voornamelijk afkomstig uit Japan”,
legt Van Essche uit. “Dit zijn nicheproducten. Onze prijzen
zijn redelijk maar vallen in een vrij hoog segment. Een
tweede lijn, Project O, is meer betaalbaard met minder dure
stoffen en toegevingen op de afwerking aan de binnenzijde.”
De kwaliteit, snit, vouwen, afwerking: alles weerspiegelt de
research van Van Essche en laat de drager een veelheid aan
verborgen details ontdekken.
Omdat zijn kleren niet bedoeld zijn om borstkas, taille of heupen
te benadrukken passen ze zowel mannen als vrouwen,
“op dezelfde manier als een boubou in Afrika of een kimono
in Japan”.
De research naar patronen, snit en afwerking van de meest
uiteenlopende kleding – van werkkleding tot traditionele Japanse,
Malinese en Arabische kleding, van poncho’s tot westerse
klassiekers als jeans of perfecto – maakt van Jan-Jan
Van Essche als het ware een antropoloog die de studie van
de menselijke soort in de samenleving heeft uitgebreid tot
hetgeen deze soort draagt. “Het kledingstuk gaat een intieme
relatie aan met de bijna naakte huid, en beïnvloedt daardoor
het gedrag en zelfs de gemoedstoestand van de persoon die
het draagt. Het geklede lichaam wordt zelfbewust en ontwikkelt
een eigen taal”, stelt hij.
Hier en daar een discrete geometrie in de stof, schouders in
het verlengde van hals en mouwen, slimme assemblage… Voor
welk motief ook, of de textuur of hoe het stuk valt, tot zelfs de
drapering van de stoffen, geldt: de look mag dan al minimalistisch
lijken, toch is de structuur en het materiaal van Jan-Jan
Van Essches kledingstuk erg complex. “Ik werk met natuurlijke
materialen: linnen (ramee), katoen, wol, washi (Japans papier)…
en gebruik zeer zelden een synthetische component.”
De bewegingen van het lichaam, groots of nauwelijks waarneembaar,
flatteren een creatie van Jan-Jan Van Essche door
de fluïditeit ervan te benadrukken.
Triggered
Jan-Jan Van Essche – kalm en beheerst, maar daarom niet
minder spraakzaam – gebruikt vaak de term trigger (in de
betekenis van je te beroeren, aan te spreken of iets in gang
te zetten): “Wat je al lang kent, zal je minder beroeren, de
overeenkomsten tussen periodes en culturen die boeken en
reizen oproepen spreken me aan omdat ze me in staat stellen
om een ‘basale menselijkheid’ te visualiseren. De snit en
1. Jan-Jan Van Essche:
buitengewoon, van
het ontwerp tot de
realisatie van een
model.
a e efil in
Firenze: statisch en
ontroerend.
3. Silhouet uit de lentezomercollectie
2023.
4. Silhouet uit de
herfst-wintercollectie
2023-2024.
“IK MAAK
GEBRUIKSVOORWERPEN.
DIE ZIJN BEDOELD OM
TE DRAGEN, NIET ALLEEN
OM NAAR TE KIJKEN.”
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
55

patronen spraken me in dezelfde mate aan in Japan als in Turkije
of Mali, een boek over Le Corbusier of de herinnering aan
een tentoonstelling van Anni en Josef Albers in Parijs (nvdr: in
het Musée d’Art Moderne, in 2021) kan plots, drie collecties later,
inspiratie opwekken. Muziek beroert me: opera, pop, reggae,
jazz, klassiek... maar ook literatuur en poëzie: Patti Smith
of Ocean Vuong bijvoorbeeld, vanwege het virtuoze van hun
eenvoud.”
Clichés en kopieën zijn hem vreemd, maar gemeenschappelijke
kenmerken kleding die op verschillende tijden of plaatsen
werd gemaakt en gedragen, voeden een creativiteit die
zich uit in een soort van omgekeerd multiculturalisme, dat ver
afstaat van acculturatie of van culturele toe-eigening. “Als je
reist is je blik alerter en je vermogen tot verwondering groter.
Vervolgens kan je de verbanden leggen met je eigen cultuur
en kennis”, benadrukt hij.
Tijdloos is gelijk aan duurzaam
De grens tussen kunst en toegepaste kunst is in het geval van
Jan-Jan Van Essche een dunne lijn: “Ik maak gebruiksvoorwerpen,
bedoeld om te dragen. Ik verwerp echter de term
‘kunstenaar’ niet meer zo categoriek als vroeger.”
Van een collectie op een andere blijft het thema vaak hetzelfde:
“Ik maak gewoon vorderingen met de ontdekking van
wat mij altijd al heeft geïnspireerd voor mijn research naar
patronen en kledingvormen, naar bewegingsvrijheid en tijdloosheid.”
Tijdloos betekent voor deze ontwerper in de eerste
plaats duurzaamheid op het vlak van de kwaliteit van de stoffen,
de snit en de kleuren. In tegenstelling tot ‘onafhankelijk
van de tijd’. “Wij zijn immers allemaal kinderen van onze tijd.”
“Mijn kleren zijn in de eerste plaats ontworpen voor wie ze
draagt en pas daarna voor wie ernaar kijkt. Ik ga ook op zoek
naar ideale universele snitten die bijna iedereen passen.” Een
broek aantrekken en dan de afwezigheid van een naad opmerken
waar je er eentje had verwacht, en dan weer volledig
gebiesde binnennaad ontdekken: zoiets brengt het effect
teweeg van een verfijnd geschenk aan jezelf. “In mijn opvatting
van mode is dit een kwestie van respect voor de klant,
wanneer je tot een bepaald prijs-kwaliteitsegment behoort.
Mijn kleding staat veraf van het met logo uitgedoste T-shirt,
gewoon in elkaar gezet met een overlock-steek. Sommige
actoren in de mode-industrie hanteren graag een ironische,
zelfs cynische toon. Zelf heb ik meer behoefte aan een koesterende
benadering.”
Zachtaardig en koppig
Met zijn glimlachende gezicht van een wijze, bebaarde, geduld
uitstralende jongeman, met een al even zachte als eigenzinnige
blik – da’s namelijk wat je nodig hebt om dreadlocks
te dragen die weldra de grond zullen raken! – eert
Jan-Jan Van Essche een visie die even consequent is in wat hij
wil doen als in wat hij zeker niet wil doen. Trouwens, durf hem
niet kortweg Jan te noemen… hij zal niet reageren.
De erkenning na de Florentijnse show op Pitti Uomo, ’s werelds
hoogst gewaardeerde modebeurs voor mannen, zal
ongetwijfeld een grotere vraag genereren. Van Essche is daar
niet vies van. Zolang hij daarvoor zijn wel afgelijnde visie niet
hoeft te veranderen. n
www.janjanvanessche.com
www.ateliersolarshop.be
www.pittimmagine.com
Jan-Jan Van Essche:
een even zachte als
eigenzinnige blik.
56
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

LITERATUUR
HET DETECTIVEVERHAAL VOORBIJ
Dit jaar is het 120 jaar geleden dat de Belgische schrijver Georges Simenon ter wereld kwam.
Hij werd de bestverkochte, meest vertaalde en vaakst bewerkte Franstalige romanschrijver van
de 20e eeuw. Miles ontmoet zijn zoon John (°1947) die vertelt over het werk van zijn vader én
diens belangstelling voor horloges en mooie auto’s.
Serge Vanmaercke
Georges
Simenon: de
bestverkochte,
meest
vertaalde
en vaakst
bewerkte
Belgische
auteur van de
20e eeuw.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
57

“MIJN VADER IS ALTIJD
EEN GETUIGE VAN
ZIJN TIJD GEWEEST.
IN DIE OPTIEK SPELEN
MOTORVOERTUIGEN
EEN ROL IN ZIJN
WERK.”
De hele Franse cinemawereld uit de
vorige eeuw en zelfs een deel van
de 21e eeuw lijkt wel eens te maken
hebben gehad met Simenon.
De allergrootste filmregisseurs
stortten zich op zijn werk. Een afgemeten
namedropping als bewijs:
Jean Renoir, Julien Duvivier,
Henri-Georges Clouzot, Marcel Carné, Henri Verneuil, Claude
Autan-Lara, Edouard Molinaro, Jean-Pierre Melleville,
Pierre Granier-Deferre, Bertrand Tavernier, Claude Chabrol,
Serge Gainsbourg, Georges Lautner, Jacques Deray, Patrice
Leconte... De lijst van beroemdheden die ooit een van Simenons
personages speelden, is al even lang: Jean Gabin,
Michel Simon, Lino Ventura, Jean-Paul Belmondo, Jean
Rochefort, Philippe Noiret, Gérard Depardieu Jean-Louis
Trintignant, Alain Delon, Martine Carol, Brigitte Bardot,
Romy Schneider, Simone Signoret... Niet slecht voor een
kleine Luikenaar uit de Cité Ardente.
Goed gevulde biografie
Georges Simenon was een productief schrijver die in alle
prozagenres schreef: verhalen, kortverhalen, reisverhalen,
reportages, autobiografie en romans. In de beginperiode
– tijdens de jaren 1920 – schreef hij bijna 200 volksromans
onder maar liefst 27 verschillende pseudoniemen. Kwantiteit
ging hier niet ten koste van kwaliteit. André Gide
(1869-1951), een schrijver van een heel ander register, was
een van zijn grootste bewonderaars.
Georges Simenon werd in 1903 in Luik geboren, in een
bescheiden familie met Vlaamse voorouders uit Limburg.
Hij startte, ambitieus, op zestienjarige leeftijd als journalist
bij de Gazette de Liège alvorens hij net voor zijn twintigste
verjaardag naar Parijs vertrok. Hij publiceerde eerst
verhalen, kortverhalen en volksromans en werd beroemd
door de uitvinding van het personage van inspecteur
Maigret. Fayard publiceerde Maigrets eerste zaak in 1931.
Simenon was nog geen dertig en kende onmiddellijk
succes. De Maigret-serie zou in totaal 75 romans en 28
kortverhalen tellen.
In 1935 trok Simenon naar Gallimard, een uitgeverij bij dewelke
hij alleen zijn zogenaamde romans durs zou publiceren,
niet de detectiveverhalen, dus.
Tijdens de bezetting vestigde de schrijver zich in de
Vendée en schreef er Pedigree, een autobiografische roman
over zijn kinder- en jeugdjaren in Luik. Vlaanderen
en Nederland toonden al snel interesse in zijn werken,
met de vertalingen Maigret in Holland (1933), Pieter de
Let (1938) of nog, De familie Peeters en Haven in de mist
(beide in 1944).
Bij de bevrijding verhuisde Simenon naar de Verenigde
Staten. Ook verliet hij Gallimard voor Les Presses de
la Cité, en ging opnieuw aan de slag met het personage
Maigret.
Vanaf de jaren 1950 verwierf hij wereldwijd bekendheid:
al zijn romans werden in die tijd onmiddellijk vertaald in
het Nederlands, Engels, Duits, Italiaans en Spaans en –
hoewel minder systematisch – in een dertigtal andere talen.
Vanaf dan publiceerde hij gemiddeld vier romans per
jaar, afwisselend avonturen van Maigrets en romans durs.
Wanneer hij in 1955 terugkeerde naar Europa, ging hij
eerst in Zuid-Frankrijk, en twee jaar later in Zwitserland
wonen.
John Simenon, de
tweede zoon van de
beroemde schrijver.
58
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

In 1972 kondigde Simenon het einde van zijn carrière van
romanschrijver aan. Zijn werk onder zijn eigen familienaam
telde op dat moment 193 romans en een honderdtal
kortverhalen. Hierop waagde hij zich aan een nieuwe
oefening: hij dicteerde zijn herinneringen en gedachten
op een bandrecorder, en liet ze daarna uitschrijven en
publiceren.
In 1981 werd Simenons laatste boek, Mémoires intimes,
gepubliceerd, gevolgd door Le Livre de Marie-Jo, na de
zelfdoding van zijn dochter.
Hij stierf in Lausanne in 1989.
De affiche voor
Bertrand Taverniers
verfilming van een
roman van Simenon
waarin de tijd een
primordiale rol speelt.
Tijd en mobiliteit
John, de tweede zoon van Georges Simenon, beheert
sinds 1995 via Simenon.TM alle beeld-, morele en auteursrechten
van zijn vader. We ontmoeten hem in Luik.
Hoewel de handelingen van de personages centraal
staan in de plot van Georges Simenons boeken, is hun
mobiliteit in tijd en ruimte niet onbelangrijk, aldus John
Simenon. “Mijn vader speelde met het tijdsverloop dat
zich vandaag afspeelt, dat nog moet komen of dat al
voorbij is”, verduidelijkt hij. “Veel van zijn boeken beginnen
met een projectie in de toekomst, zoals Hij wist het
niet, maar die dag zou dit of dat tot zus of zo leiden... De
notie van tijd is dus erg aanwezig in zijn werk. Het meten
van tijd en de horlogerie zijn ook uitgesproken aanwezig
in L’Horloger d’Everton, dat Bertrand Tavernier in
1974 voor de cinema bewerkte onder de titel L’Horloger
de Saint-Paul, met acteurs Philippe Noiret en Jean Rochefort.”
Simenons beroemde commissaris Maigret draagt trouwens
een zakhorloge dat hij van zijn vader heeft geërfd,
terwijl de andere inspecteurs in de serie een polshorloge
dragen. Simenon hield ook in het echte leven van horloges.
“Hij beschouwde er enkele als hele mooie voorwerpen.
Zo droeg hij een Patek Philippe en een Omega, en
was hij bijzonder gesteld op een groot Auricoste-horloge.
Zelf koester ik een horloge waarbij Jean Cocteau een portret
van mijn vader op de wijzerplaat heeft getekend.”
“MIJN VADER
SPEELDE MET HET
TIJDSVERLOOP DAT
ZICH VANDAAG
AFSPEELT, DAT NOG
MOET KOMEN OF DAT
AL VOORBIJ IS. DE
NOTIE VAN TIJD IS DAN
OOK ERG AANWEZIG
IN ZIJN WERK.”
Online ontdekken we ook dat een Jaeger-LeCoultre voor
Hermès, die ooit toebehoorde aan Georges Simenon, in
2020 openbaar te koop werd aangeboden.
Hoewel het automobiel als zodanig geen hoofdrol speelt,
is het in een aantal werken toch wel duidelijk aanwezig.
We denken daarbij aan La Nuit du Carrefour (Het huis van
de drie weduwen), Feux Rouges, L’Amérique en Auto, Une
Vie comme Neuve... De auto symboliseert er soms een
levensroute wanneer de inzittenden zich van de ene naar
de andere plaats begeven, dan weer het voortschrijden
van het leven, waaraan de sleutelfiguren, met hun auto
gevangen in een monsterfile, niet kunnen ontsnappen,
behalve op een keerpunt in hun leven. Na een ongeluk,
bijvoorbeeld. En dan is er ook nog de binnenruimte van
een wagen als besloten of intiem decor voor de hoofdrolspeler(s).
“Mijn vader is altijd een getuige van zijn tijd geweest. In
die optiek spelen motorvoertuigen een rol in zijn werk.
Hoewel hij geen fan was van autotechniek, hield hij wel
van mooie auto’s. Hij was geen echte kenner, maar toen
hij het zich kon veroorloven, kocht hij de exemplaren die
hij vanwege hun ontwerp mooi vond. Zo kocht hij een
Rolls in Zwitserland in de jaren 1960. Hij bezat ook een
Jaguar en een Land Rover.
Eerder, toen we in de VS in een afgelegen deel van Connecticut
woonden, waar de zomers zeer heet en de
winters zeer koud zijn, reed hij met een Jeep. Toen hij
midden jaren vijftig terugkeerde naar Europa, woonden
we in Cannes waar hij rondreed in een Mercedes met
vlindervleugels. We hadden toen echter ook een kleine
groene Renault 4CV die we la grenouillette (het kikkertje)
noemden. Aan het einde van zijn leven reed mijn vader in
een Mercedes limousine, die ik van hem geërfd heb. De
mobiliteit van zijn personages is altijd belangrijk geweest
in zijn verhalen, net als zijn persoonlijke mobiliteit tijdens
zijn leven.” n
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
59

REIZEN
DE TRAGE KANT VAN DE COSTA BLANCA
De voorkant van de Costa Blanca kent iedereen: Benidorm, de stranden, het nachtleven, de Middellandse Zee. In de rug
van de witte kust ligt echter zo veel moois en lekkers. We gaan traag op verkenning. Costa Blanca Slow…
Ben Herremans Foto’s: Mieke Florizoone
DAG 1
Goed geland in Alicante. Daarna rijden we noordwaarts richting
Valencia, voorbij Benidorm, met zijn flatgebouwen ginds
beneden en zijn blikkerende zee. We klimmen uit de Vall de
Pop en doorkruisen een van meest bergachtige gebieden van
Spanje, met 26 toppen van meer dan 1000 meter.
Vall de Pop. In het lokale jargon heet de regio Jalón of nog
Xaló. Men spreekt hier dan ook twee talen: Spaans en Valenciaans.
‘Vall de Pop is een verzamelnaam voor acht dorpen’,
vertelt de gids. Hij heet Joan of Juan maar feitelijk Jean-Bernard
– hij is van Franse afkomst.
Dorpen? Veeleer gehuchten. Als stippen hurken ze in de vallei.
Als je erdoor rijdt, lossen ze na soms één straat al op in
de achteruitkijkspiegel. Costa Blanc Slow verwijst niet alleen
naar het tempo van de reiziger, het wil ook het erfgoed bewaren.
‘De dingen mogen hier zijn zoals ze waren’, zegt Joan.
We vertragen ook zelf, en kuieren door de straten als door de
stilstaande tijd. Intussen zijn de kusttoeristen weg en niettemin
dichtbij: op slechts een tiental kilometer ver kan je desgewenst
aanknopen met strandgenoegens.
Druiven en dromen
Deze trip is ook: de vruchten van de aarde plukken. De riurau
kenmerkt de regio architecturaal. Het is een eenvoudig
gebouw met één open kant met zuilen en ronde bogen, de
zogenaamd ulls (ogen) die zich naar de zon richten. Hierin
worden sinds de 18e eeuw druiven gedroogd. Eerst dompelt
men de druiven met een gaasmand (escaldà de la pansa)
vijftien seconden lang onder in een mengsel met een bleekmiddel
(lligiu) om hun vel poreuzer te maken. Daarna liggen
ze op rieten matten te drogen. Deze droogtechniek danken
de Spaanse rozijnboeren aan de Arabieren – de Moren hielden
hier huis, ruwweg van 711 tot einde 13e eeuw, en dat laat
sporen na.
Van rozijnen naar wijn. Ook in de wijnbouw kreeg de plaatselijke
bevolking lessen van hun bezetters: opnieuw van de
Arabieren (zij legden de terrassen op de hellingen aan), maar
voordien nog van de Romeinen en zelfs de Feniciërs. Pepe
Mendoza is een begrip in de regio: het afzetgebied van dit
wijnhuis strekt tot ver over de grenzen. Specialiteit is de moscatel
of zoete muskaatdruif. ‘Hier krijgt hij door de nabijheid
van de zee een zoute toets’, klinkt het tijdens de rondleiding
Costa Blanca Slow, de
charmante achterkant
van Benidorm (hier:
het bergdorp Sella).
60
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

langs de wijngaarden. ‘Andere smaakmakers zijn ijzer en klei,
waarvan er veel in de grond zit.’
Het is nochtans een rode wijn van het domein, de Giró de
Abargues, die recensent Robert Parker in 2020 uitriep tot wijn
van het jaar. ‘Ik bouw geen wijnen maar dromen’, beweert
Don Pepe.
DAG 2
We vatten de dag aan zoals we hem gisteren neerlegden: gedrenkt
in wijn. Doorgedreven ecologisch leiden Oscar (29) en
Marina (31), broer en zus, in Xaló het familiebedrijf Bodegas
Rico Winery. ‘Het is een werk van 50 jaar, maar de druiven
verbeteren al na 4 jaar’, zegt Oscar. Wat we proeven spreekt
hem niet tegen. ‘We sporen verloren druivensoorten op en
herstellen die in ere. We grijpen zo weinig mogelijk in in de
wijngaard en wanneer we toch tussenbeide komen, kiezen
we steeds voor natuurlijke oplossingen. Het belangrijkste van
goede wijn is immers de grond.’
Lekker lokaal
In Xaló serveren Carnisseria Campanatge en La Vicentica lokale
specialiteiten: sobrassada (een zachte worst van varkensvlees,
twee soorten paprikapoeder, zwarte peper en zout),
pelota (vleesballen), en morcilla de cebolla (bloedworst) bij
de slager; empanadas (pasteitjes, die met amandel zijn onvergetelijk),
ensaemadas (opgerolde zoete broodjes) en cocas
(belegd plat gerezen deeg, bestaat in zowel zoute als zoete
versies) bij de bakker.
We lunchen in Senija, een dorp met muurschilderingen. Casa
Manola schotelt de lokale keuken voor: espencat (een mengsel
van rode peper, aubergines, ui en tomaat), een coca op basis
van anjovis, paquetitos de col (gestoomd gehaktmengsel
in koolbladeren), calidero (een gerecht van vis en rijst met de
consistentie van een soep), bojos (met kaas en peterselie gevulde
maïsbroodjes), een reusachtige pan arroz con chancho
(de plaatselijke variant van paella, hier met varkensvlees, rode
pepers en champignons). Hierop rukken ze nog met drie royale
stroken taart aan, waaronder een onevenaarbare tarta de
almendras (amandelen). De sfeer is hartelijk en ongedwongen,
nog een kenmerk van deze Costa Blanca Slow.
Aan het hooggelegen kerkhof van Lliber nemen we afscheid
van Vall de Pop met een grandioos vergezicht: voor ons rekt
de vallei zich uit en knielt voor de bergen van de Sierra de
Alfaro.
Onze wegen scheiden ook met die van Joan/Juan/Jean-Bernard
– een goede gids is het begin van een vriend. Maar eerst
ontvoert hij ons naar de badstad Calpe, want onze ogen
willen El peñon de Ifach aanraken. Deze 332 meter hoge, in
de zee uitstekende rots is vanop vele kilometers te zien. Een
merkteken in het landschap.
DAG 3
De hof van olijven
We slingeren door de bergen van de Sierra de Alfaro: de road
tour (64 km) van Benissa naar Millena is onderdeel van Ruta
99, een rit langs dertien vergeten dorpen met minder dan 100
inwoners. Elke bocht dient zich aan als een jongensboek: erachter
ontvouwen zich taferelen van groen en ferm glooiend
landschap, en trosjes huizen die in slordige slagorde tegen de
bergflanken schurken.
Improviseren is prioritair – halthouden waar het je behaagt en
daar neerstrijken voor een wandeling of welke soort stop dan
ook. We hebben wel een bestemming, en die bereiken we ’s
middags: de olijfoliefabriek van Millena, Almazara de Millena.
Het is een familiebedrijf. Zoon Mauro Ferrando Villaplana (vijfde
generatie) rijdt ons rond tussen ontelbare olijfbomen, zijn
Range Rover klautert langs de steile hellingen. De terrassen
voorkomen hier erosie. Hij toont de verschillende olijfsoorten
Pepe Mendoza (met
afzetgebied tot in
België) maakt dromen
van wijnen.
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
61

1
– blanqueta, arbequina, villalonga –, en de Phantom of the
Opera, een boom van meer dan duizend jaar. De olijfcultuur
gedijt hier al eeuwen, de oudste bomen dateren nog uit de
Romeinse tijd. Almazara de Millena produceert ecologisch:
in de fabriek persen ze olie van de olijven die particulieren
aanvoeren.
’s Avonds stranden we in de badplaats El Campello, ideale uitvalbasis
voor het vervolg van onze plannen.
DAG 4
Wandelen langs de kloof
Als een witte vlek kleeft het dorp tegen de Penya de Sella
(penya betekent klif). We stoppen in Sella om er te stappen…
in de smalle, steile straatjes maar vooral om de Ruta del Agua
de Sella af te leggen. Deze verbindt de drie bronnen – Font
Mayor, Font Alcantara en Font de l’Arc – die Sella van drinkwater
voorzien. De tocht is licht avontuurlijk, en gids Roger
Costa floreert als verteller van verhalen over de lokale flora.
Na de lunch in het naburige Relleu, in dorpsrestaurant La
Llavor, wacht de Pasarella de Relleu, een houten voetbrug
die aan een loodrechte bergwand is vastgehecht en je langs
een ware canyon voert, een kerf in de bergen van 60 meter
diep. Aan het eind van het 212 meter lange pad biedt een
glazen platform uitzicht op de bodem. Tikkeltje duizelingwekkend.
DAG 5
Hoog onder de aarde
In Alicante wacht een ijzeren vogel, maar hij vliegt pas uit
bij valavond en we vullen de dag als een gemiddelde toerist.
Busot is in de bergen geschilderd en in het dorp bevat
het Ethnic Music Museum de grootste collectie etnische
muziekinstrumenten ter wereld. Je gelooft er je ogen niet,
en ditmaal evenmin je oren.
Enkele kilometers hogerop betreden we de Canelobre
Caves, de toeristische attractie bij uitstek. De karstgrotten
dateren van 7 miljoen jaar geleden. Ze strekken zich onderaards
uit over een oppervlakte van meer dan 80.000
m2. Een 45 meter lange tunnel loodst je naar het 70 meter
hoge hoofdgewelf. Impressionant.
Weer boven. Alicante ligt op 24 kilometer. Daar stijgen we
weer op, met een hoofd vol moois. n
www.costablanca.org
www.spain.info
2
1. The Phantom
of the Opera, een
duizendjarige
olijfboom.
2. El peñon de Ifach.
Dé rots van Calpe.
62
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

3
4
COSTA
BLANCA SLOW
BETEKENT
OOK DE
VRUCHTEN
VAN DE
AARDE
PLUKKEN.
3. Gehaktmengsel in koolbladeren in
Casa Manola.
4. Ansjovis-paprika-tomaat in La Llavor.
5. Olijven in Almazara de Millena.
6. Amandelpasteitjes bij La Vicentica.
5
MILES LOGEERDE IN
Casa del Maco in Benissa. Een
luxueuze oase van rust tussen zee
en bergen. Met een Frans-Belgische
keuken.
https://casadelmaco.com
6
Hotel Boutique Jova in El Campello.
Met trendy bar en restaurant, en
uitzicht op zee en strand.
https://www.jovahotel.com
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
63

PORTRET
VERDWENEN ELEGANTIE
Ooit – het veranderde na de laatste eeuwwisseling – ontsproot mannelijke elegantie uit wellevendheid, eerder dan uit
status. Een horloge, een auto, kleding weerspiegelden veel meer het kaliber van een persoonlijkheid dan het prestige
van bezit. Voorbeelden? Winston Churchill, Gregory Peck, Bryan Ferry... en de man die ze allen overtreft: Gianni Agnelli.
Jules Gevaert
Giovanni Agnelli, een captain of industry
als geen ander, verliet onze wereld
in 2003. Getroffen door kanker
stierf hij op 81-jarige leeftijd. Twintig
jaar geleden lieten de inwoners van
Turijn en de internationale jetset dan
ook heel wat tranen om hem op zijn
begrafenis.
Hoe herinneren we ons Agnelli? Als de baas van Fiat
en een Ferrari-liefhebber, wat in 1969 tot een huwelijk
leidde. Als voorzitter van de club Juventus Turijn, die hij tot
het einde bleef steunen. Als verzamelaar van auto’s en boten.
Als verleider van menig vrouw, en vooral: als een van de meest
elegante mannen van de 20e eeuw.
Een elegantie waarvan de nonchalance majesteitelijk ontbrak
bij een Charles III, of zelfs een Filip I, nochtans helemaal niet
verstoken van het eerste.
In Nick Hookers HBO-documentaire Agnelli (2017) verklaarde
onze landgenote Diane von Fürstenberg – modeontwerpster
én celebrity in de VS (waar onder meer Andy
Warhol haar in zijn beroemde zeefdrukken vereeuwigde)
– dat de charme en elegantie van de man gewoonweg onweerstaanbaar
was. Ook Anita Ekberg, Pamela Churchill
Harriman (de voormalige schoondochter van Winston
Churchill) en, zo wordt gefluisterd, Jacqueline Kennedy waren
er niet ongevoelig voor.
Hij droeg zijn groot horloge over de manchet van zijn hemd.
Hij liet de kraagpunten van zijn Oxford-hemd losgeknoopt en
aarzelde niet om de smalle kant van zijn stropdas in de wind
te laten wapperen onder de brede kant die hij graag vrij kort
droeg.
Wie hem goed kende, is het erover eens dat Agnelli’s savoirvivre
op gelijke voet stond met zijn elegantie, nog lang voordat
zijn zwarte haar zilver kleurde.
De man studeerde in 1944 af in de rechten aan de universiteit
van Turijn, wat hem voor de rest van zijn leven de bijnaam
l’Avvocato opleverde, hoewel hij het beroep nooit uitoefende.
Toch heeft hij zijn land vaak verdedigd op het internationale
toneel. En… je hoeft niet per se arts te zijn om in Italië met
Dottore te worden aangesproken.
Of hij nu formeel gekleed ging of in een badhanddoek rondliep,
Gianni Agnelli vertegenwoordigde de onnavolgbare Italiaanse
bestudeerde ongedwongenheid die bekend staat als
la sprezzatura. Hierbij liet hij altijd met het grootste gemak
merken dat hij zich niet liet hinderen door om het even welk
te strak zittend kledingstuk.
Gianni Agnelli, een van
de elegantste mannen
van de 20e eeuw.
Sprezzatura
Agnelli mocht dan klassiek zijn in zijn kledingkeuze, hij was
het minder in de manier waarop hij zijn kleren droeg. Hij
droeg bottines onder een maatpak van de Milanese Caraceni.
FORMEEL GEKLEED
OF GEHULD IN EEN
BADHANDDOEK,
GIANNI AGNELLI
VERTEGEN-
WOORDIGDE DE
ONNAVOLGBARE
ITALIAANSE ONGE-
DWONGENHEID OF
SPREZZATURA.
64
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

2
1
AGNELLI MOCHT
DAN KLASSIEK
ZIJN IN ZIJN
KLEDINGKEUZE,
HIJ WAS HET EEN
STUK MINDER IN DE
MANIER WAAROP
HIJ ZE DROEG.
3
4
Het horloge over de manchet
(1), de kraagpunten van zijn
Oxford-hemden losgeknoopt
(2) de das korter aan de brede
zijde (3), kortom, een klassiek
ongedwongen elegantie (4).
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV
65

1
Agnelli was zelfs
in de aankleding
van zijn jachten
onconventioneel – hier:
de Agneta (1) met zijn
okerrode en de Stealth
(2) met zijn zwarte
zeilen.
Stijl en pragmatisme
Ondanks de beproevingen in zijn leven was Agnelli een levensgenieter,
maar hij gaf nooit tekst of uitleg over zijn kleding
of gedrag, en liet de meest uiteenlopende theorieën de
vrije loop.
Zo was volgens sommigen het horloge dat hij boven de manchet
van zijn hemd droeg een Piëmontese gewoonte; volgens
anderen verdroeg de man geen metaal op zijn huid. Hoe stijlvol
het ook oogde, de kans is groot dat die gewoonte simpelweg
praktisch was: aangezien Agnelli van horloges met een vrij royale
diameter hield, nog lang voordat ze een modetrend werden,
was het gewoon niet mogelijk om ze onder een elegant formaat
van manchet te dragen. Wie vandaag rondloopt op een
horlogebeurs, merkt aan de polsen nog altijd dat er heel wat
volgelingen van Agnelli zijn. Zelfs ontwerper Valentino gaf toe
dat hij zijn inspiratie bij hem vond.
Bottines onder een maatpak mogen dan heiligschennis of
ongepast lijken, in het geval van Agnelli was het een manier
om de eigenheid van zijn stijl te benadrukken. Voor de
pragmaticus die hij was, was het echter misschien louter een
kwestie van steun en comfort na een ernstig ongeluk met zijn
Ferrari in Monte Carlo, dat hem zeven beenbreuken kostte.
2
Auto’s en boten
Dit weerhield Agnelli er niet van om zijn liefde voor snelheid
en auto’s, alle auto’s, te behouden! Hij reed zowel met een Fiat
125 als met een unieke Ferrari Testarossa Spider, een Fiat Panda
4x4 Trekking en een Lancia Delta Integrale uit 1986 (waarmee
hij tot het einde van zijn leven heeft gereden).
Verder hield hij ook van de elegantie van boten, zoals zijn eerste
zeilboot, de Tomahawk uit 1936 – ontworpen om deel te
nemen aan de America’s Cup – die hij aan zijn zus Suzanne
verkocht. Hij verkoos zijn Agneta uit 1951, met zijn prachtige
okerrode zeilen. Zijn meer hedendaagse Stealth van 93 voet,
met een romp van koolstofvezel, zwarte zeilen, witte stoelen
en een dek in teak liet hij na aan zijn kleinzoon Lapo Elkann
(46), die net als hij een fervent zeiler is en… naar verluidt de
elegantie van zijn grootvader heeft geërfd. De cirkel is rond. n
66
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

01.04.23
28.05.23
24H OF LE MANS
100 YEARS OF
RACE HISTORY
IN THE SPOTLIGHT
AT AUTOWORLD
PARC DU CINQUANTENAIRE 11
1000 BRUSSELS
AUTOWORLD.BE
&
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

MAÎTRE DES MATÉRIAUX
*RESSENTEZ-LE / RADO.COM
CAPTAIN COOK HIGH-TECH CERAMIC SKELETON
Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV