Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
met vier civiele beambten, verzamelden zich om de man been, die ze veronderstelden dat
stervende was. “De dood ligt u op de lippen,” zeiden ze; “laat de fouten, die ge begaan hebt,
uw ziel roeren, en wederroep in onze tegenwoordigheid alles, wat ge gezegd hebt om ons te
schaden.” De hervormer luisterde in stilte toe; toen vroeg hij zijn oppasser, hem in het bed op
te zetten, en, hen met vaste blik aanziende, terwijl ze op zijn wederroeping stonden te wachten,
sprak hij met die onbewogen, sterke stem, die hen zo dikwels had doen beven: “Ik zal niet
sterven, maar leven, en nogmaals de boze daden van de monniken verkondigen.” Verbaasd
en verslagen haastten de kloosterbroeders zich uit het ziekever- trek weg.
Wycliffe’s woorden werden bewaarheid. Hij leefde lang genoeg, om zijn landgenoten het
krachtigste van alle wapenen tegen Rome in handen te stellen; om hun de Bijbel te geven, het
door God aangewezen middel om het volk vrij te maken, te verlichten en te evangelizeren. Er
waren vele en grote hin-derpalen te overkomen in de uitvoering van dat werk. Wycliffe werd
door lichamelike gebreken bemoeilikt; hij wist dat er hem slechts enkele jaren restten voor de
arbeid; hij zag de tegenstand, die hij ontmoeten moest; maar bemoedigd door de beloften van
Gods Woord, ging hij onbevreesd voort. In het volle bezit van zijn verstandelike vermogens,
en aan ondervinding rijk, had Gods biezondere voorzienigheid hem voor dit grootste van zijn
werken bewaard en toebereid. Terwijl de gehele Christenheid in onrust verkeerde, wijdde de
hervormer zich in zijn pastorie te Lutterworth, de storm, die daarbuiten woedde, niet achtende,
aan zijn verkoren taak.
Eindelik was het werk volbracht,— de eerste Engelse vertaling van de Bijbel, die er ooit
gemaakt was. Het Woord Gods lag voor Engeland open. De hervormer had nu geen verdere
vrees voor gevangenis of brandstapel. Hij had het Engelse volk een licht in handen gegeven,
dat nimmermeer uitgedoofd zou worden. Door zijn landgenoten de Bijbel te geven, had hij
meer gedaan om de boeien van onwetendheid en zonde te verbreken, meer om zijn land vrij
te maken en op te heffen, dan ooit door de schitterendste overwinningen op het slagveld
teweegebracht was.
Daar de boekdrukkunst nog onbekend was, konden er slechts door langzame en moeilike
arbeid afschriften van de Bijbel vermenigvuldigd worden. Z— groot was de balang- stelling
om het boek te krijgen, dat velen het werk van overschrijven gewillig op zich namen, en toch
konden de schrijvers slechts met moeite aan de aanvragen voldoen. Sommige van de rijkere
kopers begeerden de gehele Bijbel. Anderen kochten slechts een gedeelte. In vele gevallen
kochten meerdere gezinnen samen een afschrift. Op die wijze baande Wycliffe’s Bijbel zich
spoedig een weg tot de woningen van het volk.
Het beroep op het redelik verstand van de mensen deed hen ontwaken uit hun lijdelike
onderwerping aan pauselike leerstellingen. Wycliffe predikte nu de kenmerkende
leerstellingen van het Protestantisme,— zaligheid door het geloof in Christus, en
onfeilbaarheid van de Schriften alleen. De predikers, die hij uitgezonden had, verspreidden
56