Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
zouden gebleven zijn. Hij leerde veel, dat zijn latere arbeid doeltreffend maken zou. In deze
vertegenwoordigers van het pauselik hof las hij het ware karakter en de wezenlike oogmerken
van de priesterheerschappij. Hij keerde naar Engeland terug om zijn vorig onderwijs meer in
het openbaar en met groter ijver te herhalen, verklarende dat gierigheid, trots en misleiding
de goden van Rome waren.
In een van zijn traktaten, over de paus en zijn inzamelaars sprekende, zei hij : “Ze trekken
uit ons land, wat de arme man tot levensonderhoud nodig heeft, benevens jaarliks vele
duizenden guldens van des konings geld voor sakramenten en geestelike dingen, hetgeen
vervloekte simonie ketterij is, en de ganse Christenheid deze ketterij laat bekrachtigen en
handhaven. En voorwaar, al bezat ons rijk een grote berg van goud, en niemand nam daarvan
behalve de inzamelaar van deze trotse, wereldlike priester, deze berg zou na verloop van tijd
cpraken; want hij houdt niet op met geld uit ons land weg te nemen, en zendt er niets voor
terug behalve Gods vloek voor zijn simonie.” Spoedig na zijn terugkomst in Engeland
ontving Wycliffe van de koning de aanstelling van predikant te Lutterworth. Dat was hem een
verzekering, dat de vorst ten minste de dui- delike woorden, waarvan hij gebruik had gemaakt,
niet kwalik genomen had. Wycliffe’s invloed liet zich gevoelen in de wijze, waarop het hof
handelde, zowel als in de vorm, die het volksgeloof aannam.
De donder van de paus werd spoedig tegen hem gericht. Drie bullen werden naar Engeland
gezonden,— naar de uni- versiteit, de koning, en de prelaten,— elk waarvan eiste, dat er
onmiddellik besliste stappen genomen zouden worden om de ketterse leraar tot zwijgen te
brengen. Nog v——r de aankomst van die geschriften echter hadden de bisschoppen in hun
ijver Wycliffe v——r zich gedaagd om zich te verantwoorden. Maar twee van de machtigste
prinsen vergezelden hem naar de rechtbank; en het volk, dat het gebouw omzette en naar
binnen stormde, joeg de rechters zulk een vrees aan, dat de verrichtingen voorlopig gestaakt
werden, en men hem in vrede zijn weg liet gaan. Een weinig later stierf Eduard III, die de
prelaten in zijn ouderdom tegen de hervormer zochten in te nemen, en werd Wycliffe’s
vroegere beschermheer regent over het koninkrijk.
De aankomst van de pauselike bullen echter legde gans Engeland het strenge bevel op om
de ketter in hechtenis te nemen en gevangen te zetten. Zulke maatregelen wezen on- iniddellik
op de brandstapel. Het scheen zeker te zijn, dat Wycliffe binnen kort de wraak van Rome ten
prooi moest worden. Doch Hij, die aan een in de dagen van ouds verklaarde: “Vrees niet, Ik
ben u een schild”2 —strekte nogmaals Zijn hand uit om Zijn dienstknecht te beschermen. De
dood kwam, niet tot de hervormer, maar tot de opperpriester, die gelast had, dat hij uit de weg
geruimd zou worden. Gregorius XI stierf, en de geesteliken, die voor het verhoor van Wycliffe
samengekomen waren, gingen uit elkander.
Gods voorzienigheid bestuurde de gebeurtenissen nog verder, om de hervorming
gelegenheid tot wasdom te geven. De dood van Gregorius werd gevolgd door de verkiezing
van twee wedijverende pausen tegelijkertijd. Twee tegenstrijdige machten, die beide
54