Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Hoofdstuk 5 — Kampioen van de waarheid
V——r de hervorming bestonden er bij tijden slechts weinig afschriften van de Bijbel;
toch had God nimmer toegelaten, dat Zijn Woord geheel en al verloren ging. De waarheden
ervan zouden niet altijd verborgen blijven. Hij kon even ge- makkelik de woorden des levens
van hun ketenen ontdoen, als Hij de deuren van de gevangenis kon openen en ijzeren poorten
ontgrendelen, om Zijn dienaren in vrijheid te stellen. In de verschillende landen van Europa
zette de Geest Gods mannen aan, om naar de waarheid te zoeken als naar verborgen schatten.
Door Gods voorzienigheid op de Heilige Schriften gewezen, onderzochten ze de gewijde
bladen met de diepste belangstelling. Ze waren gewillig het licht aan te nemen, wat dit hun
ook kosten mocht. Hoewel ze niet alle dingen duidelik inzagen, gelukte het hun, vele
waarheden te ontdekken, die lang begraven hadden gelegen. Als boden, door de hemel zelf
uitgezonden, gingen ze voorwaarts, de ketenen van dwaling en bijgeloof verbrekende, en
degenen, die zo lang in slavernij gebonden waren geweest, oproepende om op te staan, en de
vrijheid te beleven, die ze verkregen hadden.
Behalve onder de Waldenzen was het Woord Gods eeuwen lang opgesloten geweest in
talen, die alleen de geleerden ver-stonden; maar de tijd was gekomen, dat de Schriften
moesten vertaald en in verschillende landen aan het volk in hun eigen spraak verschaft worden.
Het middernachtelik duister was voor de wereld voorbij. De uren van donkerheid verliepen
het ene na het andere, en in vele landen werden er tekenen gezien van de komende dageraad.In
de veertiende eeuw verrees in Engeland de “morgenster van de Hervorming.” John Wycliffe
was de voorloper van de Hervorming, niet voor Engeland alleen, maar voor de gehele
Christenheid. Het grote protest tegen Rome, waaraan het hem veroorloofd was uiting te geven,
zou nimmermeer tot zwijgen gebracht worden. Dat protest opende de worstelstrijd, welks
einde was de vrijverklaring van personen, kerken en volken.
Wycliffe ontving een degelike opvoeding, en de vreze des Heren was hem het beginsel
der wijsheid. Hij stond aan de hogeschool bekend wegens zijn innige vroomheid, zowel als
zijn merkwaardige talenten en grondige geleerdheid. In zijn dorst naar kennis zocht hij ieder
vak van geleerdheid machtig té worden, Hij werd opgevoed in de scholastieke wijsbegeerte,
in de kerkleer, en in het civiele recht, meer bepaaldelik dat van zijn eigen land. In zijn arbeid
in later jaren kwam de waarde van deze opvoeding van zijn jeugd sterk uit. Degelike
bekendheid met de spekulatieve wijsbegeerte van zijn tijd stelde hem in staat, de dwalingen
ervan in het licht te stellen; en zijn studie van national en kerkelik recht bekwaamde hem om
de grote strijd aan te vangen voor burgerlike en godsdienstige vrijheid. Terwijl hij over de
wapenen kon beschikken, die Gods Woord verleent, bezat hij tevens de verstandelike
ontwikkeling van de scholen, en verstond de taktiek van de geleerden. De kracht van zijn
vindingrijk verstand, en de uitgebreidheid en degelikheid van zijn kennis dwongen beiden
vriend en vijand achting voor hem af. Zijn aanhangers zagen met voldoening, dat hun
voorvechter in de voorste gelederen van de grote geesten onder het volk stond; want daardoor
50