Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
over God werden gelijkelik met de heerlike natuurtonelen rondom hen, en met de geringste
zegeningen van het dageliks leven verbonden. De kleine kinderen leerden met dankbaarheid
tot God opzien, als tot de Gever van alle goede gunstbewijzen en levensgemakken.
De ouders, schoon teder en liefdevol, waren te verstandig in de liefde tot hun kinderen om
hen te gewennen aan toege- felikheid. Een leven stond hun te wachten van moeite en bezwaren,
en wellicht de dood van een martelaar. Van kindsbeen aan werden ze gewoon gemaakt,
hardheid te verduren, zich aan opzicht te onderwerpen, en niettemin onafhankelik te denken
en te handelen. Zeer jong leerden ze verantwoorde- likheid dragen, behoedzaam zijn in het
spreken, en de wijsheid te verstaan van te zwijgen. Een enkel onbedacht woord, ten aanhoren
van hun vijanden geuit, kon misschien het leven van de spreker zelf niet alleen, maar ook dat
van honderden van zijn broederen in gevaar stellen; want als wolven hun prooi, zo jaagden
de vijanden van de waarheid degenen na, die het durfden wagen, aanspraak te maken op
vrijheid van godsdienstige overtuiging.
De Waldenzen hadden hun aardse voorspoed ten offer gebracht ter wille van de waarheid,
en met onvermoeid geduld zwoegden ze voor hun brood. Iedere voet bebouwbare grond
tussen de bergen werd zorgvuldig gebruikt; de valleien en minder vruchtbare hellingen
werden beide tot vruchtdragen genoopt. Zuinigheid en strenge ontbering maakten deel uit van
de opvoeding, welke de kinderen als enigste erfenis ontvingen. Hen werd geleerd, dat God
wil dat onze levensbeschouwing ernstig zal zijn, en dat ze alleen in hun behoeften konden
voorzien door persoonlike arbeid, voorbedachtzaam- heid, zorg, en geloof. De taak was groot
en moeilik, maar de arbeid gezond, juist wat de mens in zijn gevallen staat nodig heeft, de
school die God voor zijn opvoeding en ontwikkeling heeft bestemd. Terwijl de jongen gewend
werden aan zware arbeid en moeite, werd de ontwikkeling van het verstand niet
veronachtzaamd. Ze leerden dat alle krachten Gods gaven zijn, en dat alle moesten gebruikt
en ontwikkeld worden voor Zijn dienst.
De kerken van Vaudois geleken op die in de tijd van de apostelen in reinheid en eenvoud.
De oppermacht van paus en prelaten verwerpende, hielden ze zich aan de Bijbel als het enig,
hoogst, onfeilbaar gezag. Hun leraren, ongelijk aan de trotse priesters van Rome, volgden het
voorbeeld van hun Meester, Die niet kwam “om gediend te worden, maar om te dienen.” Ze
voedden de kudde Gods, en leidden hen naar grazige weiden en de levende fonteinen van Zijn
heilig woord. Ver van de gedenktekenen van menselike praal en trots kwa- ihen de mensen
bijeen, niet in prachtige kerken en grootse kathedralen, maar in de schaduw van de bergen, in
de valleien van de Alpen, of, in tijden van gevaar, in de een of andere door rotsen versterkte
plaats, om naar de woorden der waarheid van de dienstknechten van Christus te luisteren. De
leraren predikten niet alleen het evangelie, maar bezochten ook de kranken, katechiseerden
de kinderen, vermaanden de afge- dwaalden, en beijverden zieh om twisten bij te leggen en
eendracht en broederliefde te bevorderen. In vredestijd werden ze onderhouden door de
vrijwillige gaven van het volk; toch ook, gelijk Paulus de tentemaker, leerde elkeen van hen
het ene of andere handwerk, waardoor hij zo nodig in zijn eigen onderhoud kon voorzien.
41