Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
vrome Columba met zijn medewerkers, die de verspreide gelovigen op het eenzame eiland
Iona rondom zich verzamelden, en dit tot middelpunt van hun zendingswerk maakten. Onder
deze evangelisten was er iemand, die de Sabbat van de Bijbel hield, en alzo werd deze
waarheid onder de mensen bekend gemaakt. Er werd op Iona een school opgericht, van waar
uit zendelingen niet maar alleen naar Schotland en Engeland, maar ook naar Duitsch- land,
Zwitserland en zelfs Italië gezonden werden.
Rome echter had zijn oog op Brittanië geslagen, en besloten het onder zijn
opperheerschappij te brengen. In de zesde eeuw ondernamen zijn zendelingen de bekering
van de heidense Saksers. De trotse barbaren ontvingen hen met goedwilligheid, en ze haalden
vele duizenden over tot belijdenis van het Roomse geloof. Bij de voortgang van dit werk
kwamen de pauselike leiders en hun bekeerlingen in aanraking met de eerste Christenen.
Opvallend was het verschil, dat zich toonde. Deze laatsten waren eenvoudig, nederig en
schriftuurlik in hun karakter, leer en gebruiken; terwijl eerst- genoemden het bijgeloof, de
praal en de trots van de pauselike godsdienst openbaarden. De afgezant van Rome eiste, dat
deze Christelike kerken de oppermacht van de grote bisschop erkennen zouden.
De Britten echter gaven met zachtmoedigheid ten antwoord, dat ze alle mensen wensten
lief te hebben, maar dat de paus niet gerechtigd was tot opperheerschappij in de kerk, en dat
ze hem alleen die onderworpenheid konden betonen, die iedere volgeling van Christus
toekwam. Her-haalde pogingen werden aangewend om hen tot gehoorzaamheid aan Rome te
brengen; doch deze nederige Christenen, verbaasd over de trots, die Rome’s afgezanten
openbaarden, antwoordden met beslistheid, dat ze geen andere meester kenden dan Christus.
Nu kwam de ware geest van het pausdom voor de dag. De Roomse leider sprak: “Zo ge de
broeders niet ontvangen wilt, die u vrede brengen, zult ge vijanden ontvangen, die u strijd
brengen. Zo ge u niet met ons verenigen wilt om de Saksers de weg des levens te wijzen, zult
ge van hen de doodslag ontvangen.” Dit waren geen loze bedreigingen. Krijg, list en bedrog
werden te werk gesteld tegen deze getuigen voor het geloof van de Bijbel, totdat de kerken
van Brittannië te niet gedaan, of gedwongen waren zich aan het gezag van de paus te
onderwerpen.
In landen buiten de invloed van de Roomse macht leefden er vele eeuwen achtereen
groepen van Christenen, die bijna volkomen vrij bleven van het bederf van het pausdom. Ze
waren omringd door het heidendom, en namen in de loop der eeuwen van de dwalingen ervan
over; maas ze bleven de Bijbel als enige geloofsregel beschouwen, en hielden zich aan vele
van zijn waarheden. Deze Christenen geloofden in de on- veranderlikheid van Gods wet, en
hielden de Sabbat van het vierde gebod. Kerken, die zich aan dat geloof en gebruik hielden,
bestonden er in het midden van Afrika en onder de Armeniërs in Azië. Onder hen echter, die
de voortgang van de pauselike macht weerstonden, waren vooral de Waldenzen. In hetzelfde
land, waar het pausdom zijn zetel had gesticht, werden de leugen en het bederf ervan op de
standvastigste wijze tegengestaan. Eeuwen lang handhaafden de kerken van Piedmont hun
cnafhankelikheid; toch kwam eindelik de tijd, waarop Rome onderwerping van ze eiste. Na
38