Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Hoofdstuk 4 — Speciaal Ambassadeurs
Te midden van de duisternis welke de aarde bedekte tijdens het lange tijdperk van
pauselike oppermacht, kon het licht van de waarheid niet geheel en al uitgedoofd worden. In
elke eeuw waren er getuigen voor God,— mensen, die in Christus geloofden als de enige
Middelaar tussen God en mens, die de Bijbel als enigste leefregel beschouwden, en die de
ware Sabbat heiligden. Hoeveel de wereld aan die mensen verschuldigd is, zal de
nakomelingschap nimmer weten. Ze werden gebrandmerkt als ketters, hun beweegredenen
betwist, hun karakter beklad, hun geschriften onderdrukt, verkeerd voorgesteld, of vernield.
Desniettemin stonden ze vast, en handhaafden van eeuw tot eeuw de reinheid van hun geloof
als een heilig erfstuk voor de toekomstige geslachten.
De geschiedenis van Gods volk gedurende de duistere eeuwen, die op Rome’s
opperheerschappij volgden, staat in de hemel opgeschreven, maar niet veel vindt men in de
geschied- boeken der mensen. Weinige sporen van hun bestaan kunnen slechts aangewezen
worden, behalve dan in de beschuldigingen van hun vervolgers. Het was Rome’s toeleg om
ieder spoor van afwijking van zijn leer of bevelen uit te wissen. Alles wat ketters was, hetzij
mensen of geschriften, trachtte het te verdoen. Een enkele uitdrukking van twijfel of navraag
aangaande het gezag van pauselike leerstellingen, was voldoende om rijk of arm, hoog of laag,
het leven te doen verliezen. Ook beproefde Rome alle bewijsstukken van de wreedheid,
waarmede het andersdenkenden bejegende, te ver- nietigen. Pauselike raadsvergaderingen
gaven last, dat boeken en geschriften, waarin dergelijke daden vermeld stonden, aan de
vlammen prijs gegeven zouden worden. V——r de uitvinding van de boekdrukkunst waren
er weinig boeken, en de vorm ervan maakte ze minder geschikt om bewaard te worden ;
vandaar dat er weinig was, dat de Roomsen beletten kon, hun plannen uit te voeren.
Geen kerk binnen de grenzen van het Roomse gezag werd lang ongehinderd in het genot
van gewetensvrijheid gelaten. Niet zodra toch had zich het pausdom macht verworven, of het
strekte de armen uit om allen te verpletteren, die zijn oppermacht weigerden te erkennen; en
de ene na de de andere kerk onderwierp zich aan zijn gezag.
In Groot-Brittannië had het primitieve Christendom reeds vroeg wortel geschoten. Het
evangelie, dat de Britten in de eerste eeuwen ontvangen hadden, was te dien tijde onbedorven
door Roomse afval. Vervolging van heidense keizers, welke zelfs tot die verre kusten
doordrong, was de enige gave, die de eerste Britse kerken van Rome ontvingen. Vele
Christenen, de vervolging in Engeland ontvluchtende, vonden een schuilplaats in Schotland;
vandaar uit werd de waarheid naar Ierland overgebracht, en in al die landen met blijdschap
ont- vangen..Toen de Saksers Brittannië veroverden, verkreeg het heidendom de heerschappij.
De overwinnaars waren te trots om zich door hun slaven te laten onderwijzen; en de
Christenen waren genoodzaakt, zich in de bergen en woeste moerassen terug te trekken. Toch
bleef het licht, dat voor een tijd verborgen was, voortschijnen. Een eeuw later scheen het in
Schotland met een gloed, die tot verafgelegen landen doordrong. Uit Ierland verscheen de
37