Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Hoofdstuk 35 — Gewetensvrijheid
Het Romanisme wordt tans door de Protestanten veel gunstiger beschouwd dan in vorige
jaren. In die landen, waar het Katholicisme geen overwegende invloed heeft, en de
pausgezinden op vredelievende wijze macht zoeken te verkrijgen, heerst er toenemende
onverschilligheid aangaande de leerstellingen, welke de hervormde kerken van de pause- like
priesterregering scheiden; de mening wint veld, dat we toch eigenlik op punten van gewicht
niet zo zeer verschillen als wel verondersteld is geworden, en dat een weinig toegeeflikheid
van onze kant ons tot een betere verstandhouding met Rome zal brengen. Er was eenmaal een
tijd, toen de Protestanten de vrijheid van het geweten, die zo duur gekocht is, op hoger prijs
stelden. Ze leerden hun kinderen het pausdom verafschuwen, en geloofden, dat het ontrouw
aan God zou zijn, om eensgezindheid met Rome te zoeken. Maar hoe zeer verschillend zijn
de gevoelens, waaraan tans uitdrukking gegeven wordt.
De verdedigers van het pausdom verklaren, dat de kerk verongelijkt is, en de Protestantse
wereld is geneigd om de verklaring aan te nemen. Velen beweren, dat het onrechtvaardig is
om de kerk van deze tijd te beoordelen naar de afschuwelikheden en dwaasheden, welke de
regering ervan gedurende de eeuwen van onwetendheid en duisternis hebben gekenmerkt. Ze
verontschuldigen de gruwelike wreedheid ervan als het gevolg van de barbaarsheid van de
tijden, en pleiten, dat de invloed van de hedendaagse beschaving de gevoelens ervan
gewijzigd heeft. Hebben die personen de aanspraak op onfeilbaarheid vergeten, welke deze
trotse macht acht honderd jaren lang gemaakt heeft? Verre van deze aanspraak opgegeven te
hebben, is hij in de negentiende eeuw met groter beslistheid dan ooit bevestigd. Wanneer
Rome beweert, dat het “nooit gedwaald heeft, en, naar luid van de Schrift, nimmer kan
dwalen,“ hoe kan het dan de beginselen loochenen, die zijn handelwijze in vervlogen eeuwen
heeft bestuurd?
De pauselike kerk zal zijn aanspraak op onfeilbaarheid nimmer laten varen. Al wat hij
gedaan heeft tot vervolging van degenen, die zijn leerstellingen verwerpen, oordeelt hij goed
geweest te zijn; en zou hij dezelfde maatregelen niet weer toepassen, indien de gelegenheid
er zich toe voordeed? Laat de banden, die wereldlike regeringen hem nu aanleggen,
weggenomen, en Rome weer tot zijn vroegere macht hersteld worden, en spoedig zal er een
herleving van zijn tirannie en vervolging zijn. Een welbekend schrijver spreekt over de
houding van de pauselike priesterheerschappij, wat vrijheid van geweten betreft, en over de
gevaren, welke in het biezonder de Verenigde Staten bedreigen ten gevolge van het welslagen
van zijn politiek, aldus:—
“Velen zijn geneigd om alle vrees voor het Rooms Katholicisme in de Verenigde Staten
toe te schrijven aan bijge-lovigheid of kinderachtigheid. De zodanigen zien niets in het
karakter en de houding van het Romanisme, dat zich tegen onze vrije instellingen kant, en
bespeuren geen ongunstige voortekenen in de groei ervan. Laat ons daarom eerst enige van
de grondregels van ons goevernement met die van de Katholieke Kerk vergelijken. “De
390