Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
leggen. “Het publiek of de magistraten mogen beslissen,” zei hij, “wat de mens aan zijn
evenmens verschuldigd is; maar wanneer ze trachten de plichten van de mens jegens God
voor te schrijven, gaan ze hun roeping te buiten, en kan er geen veiligheid zijn; want het is
duidelik, dat indien de magistraat die macht bezit, hij heden het ene stel meningen of
geloofspunten kan voorschrijven, en morgen een ander, gelijk in Engeland gedaan is door
onderscheidene koningen en koninginnen, en dooide verschillende pausen en
raadsvergaderingen in de Roomse Kerk; waardoor het geloof een grote verwarring zou
worden.”
Het bijwonen van de diensten van de erkende kerk werd cp straffe van boete of
gevangenschap verplichtend gemaakt. “Williams keurde de wet af; de slechtste bepaling in
het Engelse wetboek was die, welke slechts het bij wonen van de parochie-kerk verplichtend
maakte. Mensen te dwingen, zich met diegenen te verenigen, die een ander geloof waren
toegedaan, beschouwde hij als een openlike verkrachting van hun natuurlike rechten; de
ongodsdienstigen en onwilligen naar de publieke eredienst te drijven, scheen huichelarij eisen
te zijn. . . . ‘Niemand,’ zei hij, ‘behoorde tegen zijn eigen toestemming in gedwongen te
worden om aan eredienst deel te nemen, of enige eredienst te handhaven.’ ‘Hoe!’ riepen zijn
tegenstanders, verbaasd over zijn stellingen, uit, ‘is de arbeider zijn loon niet waardig?’ ‘Ja,’
antwoordde hij, ‘van degenen, die hem huren.’ “
Roger Williams was geëerd en bemind als een getrouw prediker, een man van
buitengewone begaafdheid, van onwankelbare rechtschapenheid en ware milddadigheid; toch
kon men zijn standvastige weigering om het recht van de burgerlike magistraten op gezag
over de kerk te erkennen, en zijn eis om godsdienstvrijheid te hebben, niet dulden. Men zei,
dat de toepassing van deze nieuwe leer “de grondslagen van de staat en het bestuur van het
land omverwerpen zou.” Hij werd veroordeeld tot verbanning uit de kolonieën, en moest
eindelik, om gevangenneming te voorkomen, in de koude en de stormen van de winter naar
de wilde wouden vluchten.
“Veertien weken achtereen,” zei hij, “werd ik in een guur jaargetijde heen en weer gejaagd,
en wist niet wat brood of een bed betekende.” “Maar de raven voedden me in de wildernis;”
en een holle boom diende hem dikwels tot schuilplaats. Aldus zette hij zijn pijnlike vlucht
voort door de sneeuw en de ongebaande bossen, totdat hij een schuilplaats vond bij een
Indiaanse stam, wier vertrouwen en genegenheid hij won, terwijl hij hen de waarheden van
het evangelie trachtte te leren. Na maanden van afwisseling en ronddolen, geraakte hij
eindelik aan de kusten van de Narragansett Baai, waar hij de grond legde van de eerste staat
van de nieuwere tijd, die in de volste zin van het woord het recht van godsdienstvrij- heid
erkende. Het grondbeginsel van Roger Williams’ kolonie was “dat iedereen het recht zou
hebben om God te dienen volgens het licht van zijn eigen geweten.” Zijn kleine staat, Rhode
Island, werd het toevluchtsoord voor onderdrukten, en groeide aan en bloeide, totdat de
grondbeginselen ervan — burgerlike en godsdienstige vrijheid — de hoekstenen van de
Amerikaanse Republiek werden.
199