Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
of het landsgebruik recht op alle staatsbetrekkingen. De bevoorrechte klassen waren honderd
vijftig duizend in getal, en om hen te bevredigen waren er miljoenen veroordeeld tot een
hopeloos en ontaard bestaan.”
Het hof was aan weelde en zedeloosheid overgegeven. Er bestond weinig vertrouwen
tussen het volk en de heersers. Aan al hetgeen de regering deed, hechtte zich de verdenking
van kwade bedoeling en zelfzucht. Gedurende meer dan een halve eeuw v——r de Revolutie
zat Lodewijk XV. op de troon, die zelfs in die goddeloze tijden als een vadzig, onbeduidend
en zinnelik vorst bekend stond. Er was geen zieners oog nodig, om met een ontaarde en wrede
aristokratie en een verarmde en onwetende lagere klasse, met de staat in finantiële
moeilikheden, en het volk in wanhoop, een vreselike opstand te voorzien, die dreigde los te
barsten. De koning was gewoon om de waarschuwingen van zijn raadgevers te beantwoorden
met de woorden: “Tracht de zaken aan het lopen te houden zo lang als ik verwacht word te
zullen leven; na mijn dood kan er gebeuren wat wil.” Het was tevergeefs, dat er op de
noodzakelikheid van een hervorming aangedrongen werd. Hij zag het kwaad, maar had de
moed noch de kracht om het tegen te gaan. Het lot, dat Frankrijk wachtte, werd slechts te
duidelik geschilderd in zijn onverschillig en zelfzuchtig antwoord,— “Na mij de zondvloed!”
Door op de naijver van de koningen en heersende klassen te werken, had Rome hen ertoe
gebracht om het volk in slavernij te houden, wel wetende, dat de staat op die wijze verzwakken
zou, ten einde door dit middel beide heersers en volk aan zich dienstbaar te maken. Met
scherpzinnig staatsbeleid zag Rome in, dat om met goed gevolg mensen tot slaven te maken,
de boeien om hun zielen geslagen moesten worden; dat de zekerste weg om hen te verhinderen,
zich van hun slavernij te ontslaan, was, hen ongeschikt te maken voor vrijheid. Duizendmaal
erger dan het lichamelik lijden, dat het gevolg van die staatkunde was, was de zedelike
ontaarding. Van de Bijbel beroofd, en overgegeven aan de leringen van dweperij en zelfzucht,
was het volk in onwetendheid en bijgeloof gehuld, en in zonde verzonken, zodat het geheel
en al ongeschikt was om zichzelf te regeren.
Doch de uitwerking van dit alles was zeer verschillend van wat Rome had bedoeld. In
plaats van de menigte in blinde gehoorzaamheid aan zijn leerstellingen te houden, was de
uitkomst van zijn werk, dat ze ongelovigen en opstandelingen werden. Het Romanisme
verachtten ze als priesterbedrog. Ze zagen in de geestelikheid een oorzaak, die tot hun
verdrukking bijdroeg. De enige god, die ze kenden, was de god van Rome; zijn leer was hun
enige godsdienst. Ze beschouwden zijn schraapzucht en wreedheid als de wettige vrucht van
de Bijbel, en wilden er niet mede te doen hebben. Rome had het karakter van God in een
verkeerd daglicht gesteld, en Zijn eisen verdraaid; en nu verwierpen de mensen de Bijbel en
Hem, die de Bijbel gegeven had. Het had in zijn leerstellingen een blind geloof geëist onder
voorgegeven toelating van de Schriften.
Toen de terugslag kwam, verwierpen Voltaire en zijn medegenoten Gods woord geheel en
al, en verspreidden het gif van het ongeloof alom. Rome had het volk onder zijn ijzeren hiel
190