Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
op de vooroordelen van het volk door te verklaren, dat de Protestantse leer “de mensen verleidt
tot nieuwigheden en dwaasheid; de koning de toegewijde genegenheid van zijn onderdanen
ontrooft, en zowel kerk als staat verwoest.” Op deze wijze gelukte het Rome om Frankrijk
tegen de Hervorming op te zetten. “Het was om de troon staande te houden, de adel te
beveiligen, en de wetten te handhaven, dat het zwaard van de vervolging in Frankrijk voor
het eerst ontbloot werd.”
Weinig voorzagen de heersers van dat land de gevolgen, welke die noodlottige politiek na
zich slepen zou. De leer van de Bijbel zou in de verstanden en harten van het volk die
beginselen van rechtvaardigheid, matigheid, waarheid, gerechtigheid en weldadigheid
ingeplant hebben, welke de hoeksteen vormen van de voorspoed van een natie.
“Gerechtigheid verhoogt een volk.” Daardoor “wordt de troon bevestigd.” “Het, werk der
gerechtigheid zal vrede zijn;” en de uitwerking ervan, “gerustheid en zekerheid tot in
eeuwigheid.” Wie aan de Goddelike wet gehoorzaamheid schenkt, zal het allermeest de
wetten van zijn land eerbiedigen en ge-hoorzamen. Wie God vreest, zal de koning eren in zijn
uitoefening van alle rechtvaardig en rechtmatig gezag. Maar het ongelukkige Frankrijk
verbood het gebruik van de Bijbel, en verbande de aanhangers van de leer ervan. Mannen van
beginsel en oprechtheid, mannen van scherp verstand en zedelike moed, die voor hun
overtuigingen durfden uitkomen, en geloof hadden om voor de waarheid te lijden,—
zwoegden eeuw na eeuw als slaven op de galeien, stierven op brandstapels, of lagen in
kerkercellen te vergaan. Duizenden en duizenden vonden veiligheid in de vlucht; en dit hield
twee honderd en vijftig jaren na het begin van de Hervorming aan.
“Gedurende dat lange tijdperk was er bijna geen geslacht van Fransen, dat er niet getuige
van was, dat de aanhangers van het evangelie vluchten moesten voor de krankzinnige woede
van de vervolger, de wetenschap, de schone kunsten, de industrie, de orde, waardoor ze in de
regel in het biezonder uitblonken, met zich medevoerende, om het land. waar ze een
schuilplaats vonden, ermede te verrijken. En naarmate ze andere landen met die goede gaven
bedeelden, werd hun eigen land er in evenredigheid van beroofd. Indien alles, wat toen
verdreven werd, in Frankrijk was gehouden; indien de industriële bedrevenheid van de
bannelingen de grond gedurende die drie honderd jaren had bewerkt; indien hun aanleg voor
de kunst gedurende die drie honderd jaren tot verbetering van zijn manufakturen gebruikt was;
indien hun scheppend genie en vindingrijke kracht gedurende die drie honderd jaren waren
aangewend om zijn litteratuur te verrijken, en zijn wetenschap te ontwikkelen; indien zijn
raadsvergaderingen door hun wijsheid waren geleid, hun moed zijn oorlogen gevoerd, hun
rechtvaardigheid van oordeel zijn wetten gemaakt, en de godsdienst van de Bijbel het verstand
van zijn volk gesterkt en hun geweten bestuurd had, welk een heerlikheid zou Frankrijk heden
omgeven! Welk een groot, voorspoedig, en gelukkig land — een voorbeeld voor de volkeren
— zou het zijn!
“Maar blinde en onverbiddelike dweperij verdreef van zijn bodem iedere leraar der deugd,
iedere kampvechter voor orde, iedere welmenende verdediger van de troon; tot de mannen,
188