Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
geloften gedaan voor de welvaart van de wapenen van de Republiek. Daar hebben we
levenloze afgoden vaarwel gezegd voor dat bezielde beeld, het meesterstuk van de natuur.”
Toen de godin in de Konventie gebracht werd, nam de redenaar haar bij de hand, en zich
tot de vergadering kerende, zei hij: “Stervelingen, beeft niet langer voor de machteloze donder
van een God, die uw angsten geschapen hebben. Erkent van nu aan geen godheid behalve de
Rede. Ik bied u zijn edelste en reinste beeld aan; indien gij afgoden hebben moet, zo offert
dan alleen aan zodanige als deze. . . . Val voor de doorluchtige Senaat der Vrijheid, o Sluier
van de Rede! . . .
“De godin werd, na door de president omhelsd te zijn, in een prachtige kar geplaatst, en te
midden van een ontzaglik grote menigte naar de domkerk van Nôtre Dame gevoerd, om de
plaats van de Godheid in te nemen. Daarna werd ze op het hoge altaar geplaatst, en ontving
de aanbidding van allen, die tegenwoordig waren.” Dit werd niet lang daarna gevolgd door
het publiek verbranden van de Bijbel. Bij een zekere gelegenheid trad “het Volksgenootschap
van het Museum” de zaal van de munici- paliteit binnen, uitroepende:
“Leve de Rede!” terwijl men boven aan een stok de half verbrande overblijfselen van
verscheidene boeken, onder andere Katholieke gebedeboeken, misboeken, en het Oude en
Nieuwe Testament droeg, die, zoals de president zei, “in een groot vuur geboet hadden voor
al de onzin, die ze het menselik geslacht hadden laten be-drijven.” Het was het pausdom, dat
het werk begonnen was, hetwelk de godloochenarij voltooide. De Staatkunde, door Rome gevolgd,
had deze toestanden, sociaal, staatkundig en godsdienstig, te voorschijn geroepen,
welke Frankrijk tot zijn ondergang dreven. Schrijvers, over de ijselikheden van de Revolutie
sprekende, zeggen, dat deze verregaande gruwelen de troon en de kerk ten laste gelegd moeten
worden.3 In strikte rechtvaardigheid heeft de kerk er de schuld van. Het pausdom had het
verstand van de koningen vergiftigd tegen de Hervorming, als zijnde een vijand van de kroon,
een element van tweespalt, dat schadelik zou zijn aan de vrede en eenheid van het volk. Het
was de slimheid van Rome, die door dit middel de gruwelikste wreedheid en de
afschuwelikste verdrukking teweegbracht, welke van de troon uitging.
De geest der vrijheid ging met de Bijbel hand aan hand. Waar het evangelie ooit ontvangen
werd, ontwaakten de harten van het volk. Ze begonnen de boeien af te schudden, die hen de
slaven van onwetendheid, zonde en bijgeloof hadden gemaakt. Ze begonnen te denken en te
handelen als mensen. De vorsten aanschouwden dit, en beefden voor hun alleenheerschappij.
Rome liet niet na, hun ijverzuchtige vrees aan te wakkeren. De paus zei in 1525 tot de regent
van Frankrijk: “Deze waanzin (Protestantisme) zal niet alleen de godsdienst in verwarring
brengen en te niet doen, maar evenzeer alle heerschappij, alle adel, alle wetten, rangen, en
standen.” Enige jaren later waarschuwde een pauselike gezant de koning als volgt: “Sire, laat
u niet misleiden. De Protestanten zullen alle burgerlike, zowel als alle godsdienstige orde
omkeren. . . . De troon staat in hetzelfde gevaar als het altaar. . . . De invoering van een nieuwe
godsdienst betekent noodzakelik een nieuw goevernement.” En godgeleerden beriepen zich
187