Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
godsdienst zou er in de wereld geweest zijn? Of indien allen in de dagen van de apostelen tot
de godsdienst van de Romeinse keizers hadden behoord, welke godsdienst zou er dan op aarde
geweest zijn? ... En dus, Mevrouw, moge het u duidelik zijn, dat onderdanen niet gehouden
zijn, de godsdienst van hun vorsten te aanvaarden, al wordt hun geboden, die vorsten zelven
te eren.”
Maria antwoordde: “Gij legt de Schriften op de ene manier uit, en zij (de Roomse leraars)
verklaren ze op een andere; wie moet ik geloven, en wie zal rechter zijn?” “Gij moet in God
geloven, die in Zijn Woord duidelik spreekt,” antwoordde de hervormer; “en verder dan het
woord u leert, behoort ge noch de een noch de ander te geloven. Gods woord is duidelik in
zichzelf, en indien er hier of daar onduidelikheid bestaat, legt de Heilige Geest, die zichzelf
nooit wederspreekt, het op andere plaatsen weer klaarder uit, zodat er geen twijfel kan
overblijven dan bij degenen, die door onwilligheid onkundig zijn.” Zodanige waren de
waarheden, die de onverschrokken hervormer op levensgevaar af zijn vorstin toesprak. Met
dezelfde stoute moed bleef hij bij zijn doel, biddende en de strijd des Heren strijdende, totdat
Schotland vrij was van pauselike overheersing.
In Engeland deed de vestiging van het Protestantisme als staatsgodsdienst de vervolging
verminderen, maar bracht die niet geheel en al ten einde. Terwijl er veel van de Roomse
leerstellingen afgeschaft waren, bleven er niet weinige Roomse vormen bestaan. De
oppermacht van de paus werd verworpen, maar in zijn plaats werd de koning als hoofd van
de kerk gekroond. In de kerkdienst was er nog steeds veel, waarin die van de zuiverheid en
de eenvoud van het evangelie afweek. Het grote beginsel van godsdienstvrijheid werd nog
niet verstaan. Ofschoon Protestantse heersers slechts zelden de toevlucht namen tot de
gruwelike wreedheden, welke Rome tegen ketterij te werk stelde, werd toch het recht van
iedere mens om God naar de inspraak van zijn eigen geweten te dienen, niet erkend. Van allen
werd geëist, dat ze de leerstellingen zouden aannemen, en de vormen van eredienst
waarnemen, welke de gevestigde kerk voorschreef. Honderden jaren lang werden diegenen
meer of minder vervolgd, die zich niet daaraan hielden. In de zestiende eeuw werden er
duizenden predikanten van hun ambt ontzet. Aan het volk werd verboden, op straffe van
zware boeten, gevangenzetting en verbanning, godsdienstige vergaderingen bij te wonen,
behalve die, aan welke de kerk zijn goedkeuring gaf.
Die getrouwe zielen, welke het niet konden nalaten, bijeen te komen om God te aanbidden,
waren genoodzaakt, in donkere gangen, duistere dakkamers, en in sommige jaargetijden te
middernacht in de bossen te vergaderen. In de schuilende diepten van het woud, een tempel
van Gods eigen maaksel, verenigden zich die verstrooide en vervolgde kinderen des Heren,
om hun zielen uit te storten in gebed en lofgezang. Toch, ondanks al hun voorzorg, hadden er
velen om hun geloof te lijden. De gevangenissen waren overvol. Huisgezinnen werden
ontbonden. Velen werden er naar vreemde landen verbannen. Toch was God met Zijn volk,
en gelukte het de vervolging niet, hun getuigenis tot zwijgen te brengen. Velen werden de
170