Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
boodschappers zwijgend de bergen over en de dalen door, de fakkel van de waarheid, die in
Schotland bijna was uitgedoofd, opnieuw in vlam zettende, en het werk te niet doende, dat
Rome gedurende vier eeuwen van onderdrukking had verricht. Toen gaf het bloed van
martelaren een nieuwe spoorslag aan de beweging. De Roomse leidslieden, plotseling het
gevaar bevroedend, dat hun zaak bedreigde, brachten enige van de edelste en meest geëerde
zonen van Schotland op de brandstapel. Doch ze richtten daardoor slechts een preekstoel op,
vanwaar de woorden van deze stervende getuigen het gehele land door werden gehoord, de
harten van het volk in trilling zettende met een on verwrikbaar voornemen om Rome’s boeien
af te schudden.
Hamilton en Wishart,prinsen in karakter zowel als door geboorte, offerden, benevens een
lange reeks van nederiger discipelen, hun leven op de brandstapel op. Doch de brandende
mutsaard, waarop Wishart stierf, bracht een man te voorschijn, die de vlammen niet tot
zwijgen zouden brengen,— een man, die door Gods genade de doodsklok voor het pause- lik
oppergezag in Schotland luiden zou. John Knox had zich afgewend van de overleveringen en
verborgenheden van de kerk, om zich te voeden met de waarheid van het woord van God; en
het onderwijs van Wishart had hem in zijn besluit versterkt om de gemeenschap van Rome
vaarwel te zeggen, en zich bij de vervolgde hervormers te voegen.
Toen zijn vrienden er bij hem op aandrongen, dat hij het predikambt aanvaarden zou,
deinsde hij bevend voor de verantwoordelikheid daarvan terug; en het was niet dan na dagen
van afzondering en pijnlike strijd met zichzelf dat hij erin toestemde. Doch toen hij de
betrekking eenmaal op zich had genomen, streefde hij voorwaarts met een onveranderlik
besluit en onverschrokken moed, zo lang er leven in hem was. Deze oprechte hervormer
vreesde het aangezicht van mensen niet. De martelaarsvuren, die rondom hem flikkerden,
dienden slechts om hem tot groter ijver aan te zetten. Met de bijl van de geweldenaar dreigend
boven het hoofd, stond hij pal, en deelde krachtige slagen rechts en links toe tot vernietiging
van de afgoderij.
Toen hij voor de koningin van Schotland gesteld werd, in wier tegenwoordigheid de ijver
van menige leider van de Protestanten was bekoeld, legde Knox een onverholen getuigenis
voor de waarheid af. Liefkozingen konden hem niet overhalen; bedreigingen joegen hem geen
vrees aan. De koningin beschuldigde hem van ketterij. Ze liet zich uit, dat hij het volk een
godsdienst had geleerd, die de Staat had verboden, en op die wijze het gebod Gods had
overtreden, dat aan onderdanen de plicht oplegt om hun vorsten te gehoorzamen. Knox
antwoordde standvastig:—
“Gelijk ware godsdienst zijn oorsprong of recht nimmer van vorsten ontvangen heeft, maar
van de eeuwige God alleen, alzo zijn onderdanen niet verplicht, hun godsdienst naar de smaak
van hun vorsten in te richten. Want dikwels gebeurt het dat vorsten, boven alle andere mensen,
het minst weten van ware godsvrucht. . . . Indien al het zaad van Abraham de godsdienst had
omhelsd van Faraö, wiens onderdanen ze lange tijd waren, ik bid u, Mevrouw, wat soort van
169