Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
verborgen deden, antwoordde de jongste zoon: “We vallen op onze knieën, en bidden God,
ons verstand te verlichten, en onze zonden te vergeven. We bidden voor onze vorst, dat zijn
regering voorspoedig, en zijn leven gelukkig moge zijn. We bidden voor onze overheden, dat
God hen moge bewaren.” Sommige van de rechters waren diep bewogen; toch werden de
vader en een van zijn zonen naar de brandstapel verwezen. De woede van de vervolgers stond
gelijk aan het geloof van de martelaren. Niet alleen mannen, maar tedere vrouwen en jonge
meisjes toonden onverschrokken moed. “Vrouwen namen dikwels plaats naast de brandstapel
van hun echtgenoot en fluisterden hem troostwoorden toe, of zongen psalmen om hem op te
beuren, terwijl het vuur hem verteerde.” “Jonge meisjes legden zich levend in het graf neer,
alsof ze haar slaapvertrek voor de nacht binnengingen; of traden het schavot of de brandstapel
tegen in haar beste kledij, alsof zij ten huwelik gingen.” Gelijk in de dagen, toen het
heidendom het evangelie zocht te vernietigen, zo ook was nu “het bloed van de Christenen
het zaad van de kerk.” De vervolging vermeerderde het aantal van de getuigen voor de
waarheid. Jaar na jaar zette de vorst, die de onoverwinnelike standvastigheid van het volk tot
dolle woede aandreef, zijn wrede werk met kracht voort; doch tevergeefs. Onder de edele
Willem van Oranje schonk de revolutie Holland ten laatste vrijheid om God te dienen.
In de bergen van Piedmont, in het laagland van Frankrijk en op de kusten van Holland
werd de voortgang van het evangelie door het bloed van de discipelen gemerkt. Maar in de
landen van het Noorden vond het een vreedzame ingang. Studenten van Wittenberg, naar huis
terugkerende, brachten het hervormde geloof naar Skandinavië over. Ook verspreidde het
uitgeven van Luthers geschriften het licht, Het eenvoudige, kloeke volk van het Noorden
keerde zich af van het bederf, de praal, en de bijgelovigheden van Rome, en verwelkomde de
reinheid, de eenvoud en de levengevende waar-heden van de Bijbel. Tausen, “de Hervormer
van Denemarken,” was een boerezoon. Reeds vroegtijdig gaf de knaap blijken van krachtige
geestesontwikkeling; hij dorstte naar opvoeding, maar de omstandigheden van zijn ouders
beletten hem, die te verkrijgen, en hij begaf zich in een klooster. Hier won hem de reinheid
van zijn leven, verbonden aan vlijt en getrouwheid, de gunst van de prior. Bij onderzoek bleek
het, dat hij talenten bezat, die in de toekomst goede dienst beloofden aan de kerk. Er werd
derhalve besloten, hem te laten opvoeden aan een van de hogescholen van Duitschland of de
Nederlanden. De jonge student ontving verlof, zelf zich een school te kiezen, onder
voorwaarde alleen, dat hij niet naar Wittenberg ging. De scholier van de kerk moest niet door
het gift van de ketterij in gevaar gebracht worden. Aldus zeiden de kloosterbroeders.
Tausen ging naar Keulen, dat toen als nu een van de bolwerken van het Katholicisme was.
Spoedig echter begonnen de geheimzinnigheden van de schoolmannen hem tegen te staan.
Omtrent diezelfde tijd kreeg hij Luthers geschriften in handen. Hij las ze met verbazing en
verrukking, en begeerde zeer om van het persoonlik onderwijs van de hervormer te genieten.
Om dit echter te kunnen doen, moest hij het erop wagen, het hoofd van zijn klooster ergernis
aan te doen. en zijn ondersteuning te verliezen. Zijn besluit was echter spoedig genomen, en
eerlang was hij als student te Wittenberg ingeboekt. Toen hij in Denemarken terugkwam,
162