Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
landen werd beschouwd, stelden de pauselike heersers deze vreselike rechtbank opnieuw in;
en gruwelen, te on- menselik om te vermelden, werden in zijn geheime kerkers gepleegd. In
vele landen werden duizenden bij duizenden van de voornaamsten onder het volk, de reinsten
en edelsten, de verstandigsten en best opgevoeden, vrome en ijverige leraren, werkzame en
vaderlandslievende burgers, beroemde geleerden, talentvolle kunstenaars, bekwame
handwerkslieden, —f gedood, öf gedwongen naar elders te vluchten.
Zodanige waren de middelen, die Rome te werk had gesteld, om het licht van de
Hervorming uit te doven, om de mensen van de Bijbel af te trekken, en de onwetendheid en
bijgelovigheid van de Middeleeuwen weder te herstellen. Maar onder de zegen Gods en de
arbeid van de edele mannen, die Hij had verwekt om Luther op te volgen, werd het
Protestantisme niet uitgeroeid. Het zou zijn kracht niet danken aan de gunst of de wapenen
van vorsten. De kleinste, nederigste en minstvermogende naties werden er de bolwerken van:
het kleine Génève te midden van machtige vijanden, die zijn ondergang besloten hadden;
Holland, op zijn zandbanken aan de Noordzee rustend, worstelend tegen de tirannie van
Spanje, dat toen het grootste en rijkste koninkrijk was; het barre, onvruchtbare Zweden,— die
waren het, waar de Hervorming overwinningen behaalde.
Bijna dertig jaren lang arbeidde Calvijn te Génève: eerst om aldaar een kerk te stichten,
die zich aan de zedeleer van de Bijbel hield, en vervolgens tot bevordering van de Hervorming
door geheel Europa. Zijn loopbaan als openbaar leider was niet zonder blaam, noch ook zijn
leer vrij van dwaling. Maar door zijn medewerking werden waarheden verkondigd, die van
biezonder gewicht waren voor zijn tijd, om de grondbeginselen van hot Protestantisme tegen
de snol kerende vlood van hot pausdom to handhaven, on om in de hervormde kerken eenvoud
en reinheid van wandel te bevorderen, in plaats van de trots on het bederf, dat aangekweekt
word door do Roomse leer. Van Génève gingen geschriften en leraren uit om de hervormde
leer te verspreiden. De vervolgden uit alle landen sloegen de ogen naar deze plaats om
onderricht, raad, en bemoediging te bekomen. De stad van Calvijn werd oen schuilplaats voor
de verjaagde hervormers van geheel westelik Europa. Vluchtende voor de vreselike stormen,
die eeuwen duurden, zochten de vluchtelingen de poorten van Génève. Uitgehongord, gewond,
van huis en bloedverwanten beroofd, werden ze warm verwelkomd en tederlik verzorgd: en
hier een tehuis vindende, werden ze tot een zegen voor de stad van hun nederzetting door hun
bekwaamheid, hun geleerdheid en hun vroomheid. Velen, die hier een schuilplaats zochten,
koorden naar hun eigen land terug, om zich te verzetten tegen de tirannie van Rome.
159