Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Hoe zou deze kleine stad het machtige gezag van de priesterschap wederstaan, dat zo
menigmaal koningen en keizers tot onderwerping had genoodzaakt ? Hoe kon hij zich staande
houden tegen de legers van de grote overwinnaars van de wereld ? Door de gehele
Christenheid heen werd het Protestantisme door machtige vijanden bedreigd. Na de eerste
overwinningen van de Hervorming verzamelde Rome nieuwe krachten, in de hoop van de
nieuwe leer te kunnen omverwerpen. In deze tijd werd de orde van de Jezuïeten gesticht, de
wreedste, meest gewetenloze en machtigste van alle kampvechters van het pausdom.
Afgesneden van iedere aardse band en alle menselike belangen, dood voor de eisen van de
natuurlike ge- negenheki, de rede en het geweten volkomen gesmoord, kenden zij geen wet,
geen band, dan die van hun eigen orde, en geen plicht, dan het uitbreiden van de macht ervan.
Het evangelie van Christus had zijn aanhangers in staat gesteld, gevaren te ontmoeten en
lijden te verdragen, onbevreesd voor koude, honger, moeite en armoede, en de banier van de
waarheid omhoog te houden met pijnbank, kerker en brandstapel voor ogen. Om deze
machten te bestrijden bezielde het Jezuïetisme zijn volgelingen met een dweepzucht, die hen
in staat stelde, gelijke gevaren te doorstaan, en zich met al de wapenen der misleiding te
verzetten tegen de kracht van de waarheid. Er was geen misdaad te groot voor hen, geen
bedrog te laag, geen vermomming te moeilik. Ze hadden de gelofte van voortdurende armoede
en nederigheid afgelegd, en dus was het doel, waarnaar ze streefden, zich schatten en macht
te verzekeren, die gewijd zouden worden aan de verwoesting van het Protestantisme, en de
wederoprichting van het pauselike oppergezag. Wanneer ze verschenen als leden van hun
orde, droegen ze het kleed der heiligheid, bezochten gevangenissen en hospitalen,
verpleegden de zieken, verzorgden armen, en beleden, dat ze de wereld afgezworen hadden,
en de heilige naam van Jezus droegen, die rondging goeddoende.
Doch onder dit vlekkeloos uiterlik waren dikwels de misdadigste en dodelikste plannen
verborgen. Het was een aangenomen grondregel bij de orde, dat de uitkomst de middelen
rechtvaardigt. Volgens deze wet waren leugen, diefstal, meineed, moord, niet alleen
vergefelik, maar zelfs prijzenswaardig, wanneer ze de belangen van de kerk bevorderden.
Onder verschillende vermommingen baanden de Jezuïeten zich een weg tot de staatsambten,
klommen op tot raadsheren van koningen, en regelden de staatkunde van de volkeren. Ze
werden bedienden, om spionnen van hun meesters te kunnen zijn. Ze richtten hogescholen op
voor de zonen van prinsen en edelen, en scholen voor het gewone volk; en de kinderen van
Protestantse ouders werden aldus tot het waarnemen van Roomse gebruiken gebracht. Al de
uiterlike pracht en vertoning van de Katholieke eredienst werd aangewend om het verstand te
benevelen, en de verbeelding te verblinden en te verstrikken; en z— werd de vrijheid,
waarvoor de vaderen hadden gearbeid, en hun bloed hadden vergoten, door de zonen verraden.
De Jezuïten verspreidden zich snel over Europa, en waar ze ook maar gingen, daar volgde een
herleving van het pausdom.
Om hun meer macht te geven werd er een bul uitgevaardigd, waarbij de Inkwisitie weder
werd ingesteld. Niettegenstaande de algemene afschuw, waarmede hij zelfs in de Katholieke
158