Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Achterdocht, wantrouwen en angst heersten nu onder alle standen van de maatschappij.
Bij de algemene beroering kwam er aan de dag, hoe diep de Lutherse leer wortel had geschoten
in de harten van mensen, die bovenaan stonden in opvoeding, invloed, en
uitnemendheid van karakter. Gewichtige en eervolle betrekkingen werden plotseling vakant
bevonden. Ambachtslieden, drukkers, studenten, professoren aan de universiteiten, schrijvers
en zelfs hovelingen verdwenen. Honderden vluchtten uit Parijs, en gaven door vrijwillige
ballingen van hun geboortegrond te worden in vele gevallen het eerste blijk, dat ze het
hervormde geloof gunstig gezind waren. De pausgezinden staarden in verwondering rond bij
de gedachte aan de vele onverdachte ketters, die ze onder zich geduld hadden. Hun woede
koelde zich op de menigte eenvoudiger slachtoffers, die binnen het bereik van hun macht
vielen. De gevangenissen waren overvol, en de rook van de brandstapels, die voor de belijders
van het evangelie aangestoken werden, scheen de lucht te verduisteren.
Frans I. had er zich op beroemd, een leider te zijn van de grote beweging voor de herleving
van de wetenschap, welke het begin van de zestiende eeuw kenmerkte. Het was hem een genot
geweest, geletterden uit ieder land aan zijn hof te verzamelen. Aan zijn liefde voor de
wetenschap, en verachting van de onwetendheid en bijgelovigheid van de monniken was de
mate van verdraagzaamheid, waarmede de hervorming behandeld was, altans gedeeltelik te
danken geweest. Maar deze beschermer van de wetenschap, brandende van ijver om de
hervorming uit te delgen, vaardigde een edikt uit, waarbij het drukken door geheel Frankrijk
afgeschaft werd! Frans I. is een van de vele voorbeelden in de geschiedenis, welke aantonen,
dat verstandelike ontwikkling geen waarborg is tegen onverdraagzaamheid en vervolging.
Frankrijk zou zich door een plechtige en publieke ceremonie algeheel tot uitroeiing van
het Protestantisme verbinden. De priesters eisten, dat de belediging, de hoge hemel aangedaan
door de veroordeling van de mis, door bloed moest gedelgd worden, en dat de koning voor
het welzijn van zijn volk openlik zijn toestemming tot dit vreselike werk moest geven. De
21ste Januarie 1535 werd voor deze gruwelike plechtigheid vastgesteld. De bijgelovige vrees
en dweepzieke haat van het gehele volk waren opgewekt. Te Parijs verdrongen zich de
menigten, die uit al het omliggende land door de straten wemelden. De dag zou begonnen
worden met een grote en indrukwekkende optocht. “De huizen, waar hij langs zou trekken,
waren met rouwfloers behangen, en hier en daar waren er altaren opgericht.” V——r iedere
deur stond een brandende fakkel ter ere van het “heilige sakrament.” V——r het aanbreken
van de dag vormde zich de optocht v——r het paleis van de koning. “Eerst kwamen de
banieren en kruisen van de verschillende parochieën; daarna verschenen de burgers, twee aan
twee lopend met brandende fakkels in de hand.” De vier monnikeorden volgden, elk in zijn
eigen biezondere kledij. Daarna kwam er een grote verzameling van beroemde relikwieën.
Hierachter reden hoge geesteliken in hun purperen en scharlaken kleding en met juwelen
bezette versierselen, een grootse, schitterende vertoning.
“De hostie werd door de bisschop van Parijs onder een prachtige hemel gedragen, door
vier prinsen van den bloede ondersteund. . . . Achter de hostie liep de koning. . . . Frans I.
153