Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Velen getuigden voor de waarheid uit het midden van de vlammen. Door hun moed en
getrouwheid op de branstapel spraken deze eenvoudige Christenen tot duizenden, die in de
dagen van vrede hun getuigenis nooit vernomen hadden.
Het waren niet alleen de eenvoudigen en de armen, die te midden van lijden en spot voor
Christus durfden getuigen. In de rijke zalen van kasteel en paleis waren koninklike zielen, die
de waarheid hoger, schatten dan weelde of rang, of zelfs het leven. Een ridderlike
wapenrusting dekte een edeler en standvastiger geest, dan het kleed en de mijter van de
bisschop. Lodewijk de Berquin was van edele geboorte, een dapper en hoffelik ridder, hield
van studie, was beschaafd van manieren, en vlekkeloos van zeden. “Hij was,” zegt een
schrijver, “een ijverige volgeling van de pauselike instellingen, en een getrouw bijwoner van
missen en predikatieën, ... en hij kroonde al zijn andere deugden door een biezondere afschuw
voor het Lutheranisme.” Maar gelijk zoveel anderen door de Voorzienigheid tot de Bijbel
geleid, was hij verbaasd, “daarin niet de leer van het pausdom, maar Luthers leer te vinden.”
Van toen af gaf hij zich met algehele toewijding aan de zaak van het evangelie.
“De geleerdste onder de edelen van Frankrijk zijnde,” werd hij om zijn genie en
welsprekendheid, zijn onbedwingbare moed en heldhaftige ijver, zowel als zijn invloed aan
het hof — want hij was een gunsteling van de koning — door velen aangezien als bestemd
om de hervormer van zijn land te worden. Beda zegt: “Berquin zou een tweede Luther geweest
zijn, indien hij in Frans I. een tweede keurvorst gevonden had.” “Hij is erger dan
Luther,“ riepen de pausgezinden. Inderdaad werd hij door de Roomsgezinden in Frankrijk
meer gevreesd. Ze wierpen hem in de gevangenis wegens ketterij, maar de koning stelde hem
in vrijheid. Jaren lang werd de strijd voortgezet. Frans, die geslingerd werd tussen Rome en
de Hervorming, duldde en weerhield afwisselend de vurige ijver van de monniken. Berquin
werd drie malen op pauselik gezag gevangen gezet, maar slechts om weder door de vorst te
worden bevrijd, die, uit bewondering voor zijn genie en karakteradel, weigerde om hem op te
offeren aan de kwaadaardigheid van de priesterschap.
Berquin werd herhaaldelik gewaarschuwd voor het gevaar, dat hem in Frankrijk dreigde,
en men drong er op aan, dat hij de voetstappen zou volgen van hen, die veiligheid gevonden
hadden in vrijwillige ballingschap. De schroomvallige en mensevrezende Erasinus,— welke
met al de glans van zijn geleerdheid die zedelike grootheid miste, welke waarheid hoger doet
schatten dan leven en eer — schreef aan Berquin: “Vraag om als gezant naar een vreemd land
te worden gezonden ; ga in Duitschland reizen. Ge kent Beda en de mannen van zijn soort —
hij is een duizendhoofdig monster, dat gift spuwt naar alle kanten. Uw vijanden zijn legio.
Zelfs indien uw zaak beter was dan die van Jezus Christus, zouden ze u nog niet laten gaan,
voordat ze u ellendig hadden omgebracht. Verlaat u niet te veel op de bescherming van de
koning. In ieder geval, breng mij niet in gevaar bij de fakulteit van de godgeleerdheid.”
Maar bij het vermeerderen van de gevaren werd Berquin’s ijver slechts groter. Verre van
de politieke en zelfzuchtige raad van Erasmus te volgen, besloot hij om nog stoutmoediger
145