Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
of op te dringen door middel van de burgerlike macht, brengt het beginsel zelf ten offer,
waarvoor de evangeliese Christenen met zoveel edele moed gestreden hebben.
De Roomsen besloten, wat ze “moedwillige hardnekkigheid” noemden, de kop in te
drukken. Ze begonnen met te trachten verdeling te bewerken onder de voorstanders van de
Hervorming, en al degenen vrees aan te jagen, die er zich niet openlik v——r verklaard
hadden. De vertegenwoordigers van de vrije steden werden eindelik voor de Rijksdag gedaagd,
en moesten daar verklaren, of ze zich schikken wilden naar de bepalingen van de voorgestelde
overeenkomst. Ze pleitten om uitstel, doch tevergeefs. Toen het tot een beslissing kwam,
kozen bijna de helft de zijde van de hervormers. Zij, die aldus weigerden, vrijheid van geweten
en het recht van eigen oordeel te laten varen, wisten zeer goed, dat de stelling, die ze innamen,
hun voorwerpen maakten van kritiek, veroordeling en vervolging in de toekomst. Een van de
afgevaardigden liet zich uit: “We moeten —f Gods woord verloochenen, —f — verbrand
worden.”
Koning Ferdinand, die de keizer op de Rijksdag vertegenwoordigde, zag in, dat het dekreet
ernstige verdeeldheid zon veroorzaken, tenzij de vorsten konden bewogen worden het aan te
nemen, en erbij te berusten. Hij beproefde derhalve de kunst van overreden, wel wetende, dat
bij zulke mannen geweld te gebruiken, hun besluit slechts te vaster zou maken. Hij “smeekte
de vorsten, het dekreet aan te nemen, hun verzekerende dat zulk een daad de keizer groot
genoegen zou doen.” Deze trouwe mannen echter erkenden een macht boven die van aardse
heersers, en antwoordden met kalmte: “We zullen de keizer in alles gehoorzamen, wat
bevorderlik kan zijn tot het behoud van de vrede en de ere Gods.”
De koning kondigde eindelik ten aanhoren van de Rijksdag aan de keurvorst en zijn
vrienden af, dat het dekreet “als een keizerlik edikt stond afgekondigd te worden,” en dat “het
enige, wat hun nu overbleef, was, zich aan de meerderheid te onderwerpen.” Aldus gezegd
hebbende, verliet hij de vergadering, zonder de hervormers gelegenheid te geven tot
bespreking of antwoord. “Tevergeefs zonden ze boden, de koning smekende terug te komen.”
Op alles wat ze inbrachten, was zijn antwoord eenvoudig: “Het is een uitgemaakte zaak;
onderwerping is al wat overblijft.”
De keizerlike partij hield er zich van overtuigd, dat de Christenvorsten zich aan de Heilige
Schrift zouden vasthouden als verheven boven menselike leerstellingen en vorderingen ; en
ze wisten, dat waar dit beginsel ook maar werd aangenomen, de pauselike macht vroeger of
later te niet zou gaan. Maar, gelijk duizenden na hen, alleen ziende op de “dingen, die gezien
worden,” vleiden ze zich dat de zaak van de paus en de keizer sterk, en die van de hervormers
zwak was. Hadden de hervormers op mensehulp alleen vertrouwd, ze zouden in werkelikheid
zo krachteloos geweest zijn als de Roomsen veronderstelden. Doch ofschoon weinig in getal,
en met Rome twistend, hadden ze kracht. “Van het rapport van de Rijksdag beriepen ze zich
op het woord van God, en van keizer Karel op Jezus Christus, de Koning der koningen en
Heer der heren.”
135