Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
Men zag mensen van alle stand met de Bijbel in de hand de leerstellingen van de
Hervorming verdedigen. De Roomsen, die het onderzoek van de Schriften aan de priesters en
monniken hadden overgelaten, riepen dezen nu op om voor de dag te komen, en de nieuwe
leer te wederleggen. Maar, onbekend zijnde met de Schriften en de kracht Gods, werden de
priesters en monniken volkomen verslagen door hen, die ze voor ongeleerden en ketters
hadden gescholden. “Ongelukkig,” zei een Katholiek schrijver, “had Luther zijn volgelingen
overreed, dat hun geloof zich alleen behoorde te gronden op de uitspraken van de Heilige
Schrift.” Menigten kwamen tezamen om de waarheid te horen uitleggen door mensen van
weinig opvoeding, en die zelfs door hen te horen bespreken met geleerde en welsprekende
godgeleerden. De schandelike onwetendheid van deze grote mannen werd openbaar, wanneer
hun argumenten wederlegd werden door de eenvoudige leer van Gods woord. Werklieden,
soldaten, vrouwen, en zelfs kinderen waren beter bekend met de leer van de Bijbel dan de
priesters en geleerde doktoren.
Het verschil tussen de volgelingen van het evangelie en de voorstanders van het Roomse
bijgeloof toonde zich niet minder duidelik onder de geleerden dan onder het gemene volk.
‘ ‘ Edelmoedige jongelingen, toegewijd aan studie en het onderzoek van de Schriften, en die
bekend waren met de litterariese schatten van de oudheid, kwamen op tegen de oude
verdedigers van de priesterheerschappij, die verzuimd hadden, zich de talen eigen te maken,
en de litteratuur te bestuderen. Met vlugheid van begrip, zieleadel, en een onverschrokken
hart begaafd, verkregen deze jongelingen al spoedig zulk een bedrevenheid, dat lange tijd
niemand met hen kon wedijveren. . . . Gevolgelik, wanneer deze jeugdige verdedigers van de
Hervorming de Roomse doktoren op een vergadering ontmoetten, maakten ze hun aanvallen
met zulk gemak en zulk een kalmte, dat die onwetende mannen aarzelden, in verwarring
werden gebracht, en zich bij al de aanwezigen aan verachting blootstelden.”
Toen de Roomse geesteliken hun gemeenten zagen inkrimpen, riepen ze de hulp van de
wereldlike macht in, en zochten door alle middelen, die binnen hun bereik lagen, hun hoorders
terug te brengen. Maar het volk had in de nieuwe leer dat gevonden, hetwelk in de behoefte
van hun zielen voorzag, en keerde zich af van hen, die hen zo lang gevoed hadden met het
nietswaardige kaf van bijgelovige instellingen en menselike overleveringen. Toen er
vervolging losbrak tegen de leraars van de waarheid, gaven ze acht op de woorden van
Christus: “Wanneer zij u dan in deze stad vervolgen, vliedt in de andere.” Het licht drong
overal door. De vluchtelingen vonden altijd ergens een gastvrije deur, die zich voor hen
opende, en daar vertoevende, predikten ze Christus, somtijds in de kerk, of, indien hun dat
voorrecht ontzegd werd, in private woningen, of in de open lucht. Waar ze ook maar gehoor
konden krijgen, was de plaats hun een gewijde tempel. De waarheid, met zulk een ijver en
overtuiging gepredikt, verspreidde zich met onweerstaanbare kracht.
Tevergeefs werd de hulp van de geestelike zowel als de bur gerlike overheden ingeroepen
om de ketterij te onder- drukken. Tevergeefs nam men de toevlucht tot gevangenzetting,
marteling, vuur, en zwaard. Duizenden gelovigen verzegelden hun geloof met hun bloed, en
130