Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
geesteliken. “De kleine kamer van de doktor,” schreef Spalatin, “kon al de bezoekers, die zich
lieten aandienen, niet bevatten.” Het volk zag tot hem op, als ware hij meer dan menselik
geweest. Zelfs zij, die niet in zijn leer geloofden, konden niet anders dan die grootse
rechtschapenheid bewonderen, die er hem toe leidde, liever de dood te trotseren, dan zijn
geweten geweld aan te doen.
Ernstige pogingen werden er in het werk gesteld om Luthers toestemming te verkrijgen
van met Rome tot een schik- 1Pred. 10:16. 2 Martyn, Deel I, p. 404. king te komen. Edelen
en vorsten hielden hem voor, dat indien hij erin volhardde, zijn eigen oordeel tegen dat van
de kerk en de koncilies te stellen, hij spoedig uit het rijk zou worden verbannen, en dan geen
bescherming meer zou hebben. Luther antwoordde op dit beroep: “Het is onmogelik om het
evangelie van Christus te prediken zonder aanstoot. . . . Waarom dan zou de vrees voor of het
vooruitzicht van gevaar mij van de Heer scheiden, en van dat Goddelike Woord, hetwelk
alleen waarheid is? Neen; liever offer ik mijn lichaam, mijn bloed, en mijn leven op.”
Nogmaals werd hij aangezocht, om zich aan het oordeel van de keizer te onderwerpen, en
dan zou hij niets te vrezen hebben. “Ik stem er met mijn gehele hart in toe,” gaf hij ten
antwoord, “dat de keizer, de vorsten, en zelfs de eenvoudigste Christen mijn geschriften zullen
onderzoeken en beoordelen; maar op één voorwaarde, dat ze Gods woord als standaard nemen.
De mens heeft niets te doen, dan daaraan gehoorzaam te zijn. Tracht niet mijn geweten geweld
aan te doen, want het is gebonden en geketend aan de Heilige Schrift.” Op een ander verzoek
antwoordde hij: “Ik ben gereed, mijn vrijgeleide op te geven. Ik stel mijn persoon en leven ter
beschikking van de keizer, maar het woord Gods — nooit!” Hij verklaarde zieh gewillig om
zich aan het besluit van een algemene vergadering te onderwerpen, doch slechts op
voorwaarde, dat die vergadering volgens de Schriften zou beslissen. “Wat het woord Gods en
het geloof betreft,” voegde hij eraan toe, “is ieder Christen een even goed rechter als de paus,
ondersteund door een miljoen koncilies, kan zijn.” Zowel vrienden als vijanden hielden zich
ten laatste overtuigd, dat verdere pogingen tot verzoening nutteloos wezen zouden.
Had de hervormer op een enkel punt toegegeven, dan hadden Satan en zijn legerscharen
de overwinning behaald. Maar zijn onwrikbare standvastigheid was het middel om de kerk
vrij té maken, en een nieuw en beter tijdperk te doen aanbreken. De invloed van deze éne man,
die in godsdienstige zaken voor zichzelf durfde denken en handelen, zou invloed hebben op
de kerk en de wereld, niet alleen in zijn eigen tijd, maar in alle verdere geslachten. Tot aan
het einde van de tijd zouden zijn standvastigheid en getrouwheid allen sterken, die een
soortgelijke ondervinding zouden hebben. De kracht en de majesteit Gods blonk boven de
raad der mensen, boven de machtige kracht van de Satan uit.
Al spoedig werd Luther op gezag van de keizer gelast, naar huis terug te keren; en hij wist,
dat die kennisgeving spoedig door zijn veroordeling gevolgd zou worden. Dreigende wolken
hingen over zijn weg; doch toen hij uit Worms vertrok, was zijn hart vol vreugde en lof. “De
duivel zelf,” zei hij, “had de pauselike burcht bezet; maar Christus heeft er een wijde breuk
109