Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
“Het is niet, dat de pausgezinden verlangen om me te Worms te zien, maar ze wensen mijn
veroordeling en mijn dood. Het komt er niet op aan. Bidt niet voor mij, maar voor Gods
woord. . . . Christus zal me Zijn Geest geven, om deze dienaren der dwaling te overwinnen.
Ik veracht hen, zo lang ik leef; ik zal over hen triomferen door mijn dood. Ze zijn te Worms
bezig om me te dwingen te herroepen, en dit zal mijn herroeping zijn: ik heb tevoren gezegd,
dat de paus Christus’ stedehouder was; nu zeg ik, dat hij des Heren tegenstander is, en de
apostel van de duivel.”
Luther zou zijn gevaarvolle reis niet alleen ondernemen. Behalve de keizerlike
boodschapper, besloten drie van zijn trouwste vrienden om hem te vergezellen. Melanchton
wenste zeer, zich bij hen te mogen voegen. Zijn hart was verknocht aan Luthers hart, en hij
verlangde sterk hem te volgen, indien het nodig was, zelfs tot in de gevangenis of de dood.
Maar aan zijn smeken werd geen gehoor gegeven. Indien Luther zou omkomen, dan berustte
al de hoop van de Hervorming op zijn jeugdige medearbeider. De hervormer sprak, toen hij
van Melanchton afscheid nam: “Indien ik niet wederkeer, en mijn vijanden me ter dood
brengen, ga dan voort te leren; volhard standvastig in de waarheid. Werk in mijn plaats; . . .
indien uw leven gespaard blijft, zal mijn dood weinig schaden.” De studenten en burgers, die
samengekomen waren om getuigen te zijn van Luthers vertrek, waren diep bewogen. Een
menigte, wier harten door het evangelie getroffen waren, nam wenend afscheid van hem.
Aldus vertrokken de hervormer en die hem vergezelden van Wittenberg.
Op reis bemerkten ze, dat het volk gedrukt ging onder sombere voorgevoelens. In
sommige steden werd hun geen eer bewezen. Toen ze voor de nacht stilhielden, drukte een
vriendelike priester zijn bezorgdheid uit door voor Luther het portret omhoog te houden van
een Italiaanse hervormer, die de marteldood ondergaan had. De volgende dag hoorden ze, dat
Luthers geschriften te Worms veroordeeld waren. Keizer-like boodschappers waren bezig,
het dekreet van de keizer uit te vaardigen, en riepen het volk op om de gevloekte werken aan
de magistraten te brengen. De heraut, die voor Luthers veiligheid in het koncilie vreesde, en
meende, dat hij misschien reeds geschokt zou kunnen zijn in zijn besluit, vroeg hem, of hij
nog wenste verder te gaan. Hij antwoordde: “Ik zal verder gaan, al zou ik in iedere stad in de
ban gedaan worden.”
Te Erfurt werd Luther met eerbewijzen ontvangen. Omringd door een bewonderende
menigte trok hij de straten door, die hij zo menigmaal met een bedelzak doorkruist had. Hij
bezocht zijn klostercel, en gedacht aan de strijd, waardoor het licht, dat Duitschland nu
bescheen, tot zijn ziel doorgedrongen was. Men drong erop aan, dat hij zou prediken. Dit was
hem verboden, maar de heraut gaf hem vergunning, en de monnik, wie eenmaal het laagste
werk in het klooster te doen gegeven was, besteeg de kansel.
Voor een grote vergadering sprak hij over de woorden van Christus: “Vrede zij ulieden.”
“Wijsgeren, doktoren en schrijvers,” zo zei hij, “hebben getracht de mensen de weg te wijzen
om het eeuwige leven te verkrijgen, en zijn er niet in geslaagd. Ik zal hem u nu zeggen : . . .
99