Wereldwijde Eendracht

Wereweldwijde Eendracht
paus, zeggen ze, is de heer van de wereld! Maar Christus, wiens stedehouder hij zich beroemt
te zijn, heeft gezegd: ‘Mijn koninkrijk is niet van deze wereld.’ Kan het rijk van een
stedehouder zich verder uitstrekken dan dat van zijn hoofd?”
Over de universtiteiten schreef hij op de volgende wijze: “Ik vreze zeer, dat de
universiteiten de grote poorten zullen blijken, die naar de hel leiden, tenzij ze ijverig zorg
dragen, de Heilige Schriften uit te leggen, en die in de harten van de jongelingschap in te
griffen. Ik raad niemand aan zijn kind te zenden, waar de Heilige Schriften niet de eerste
plaats innemen. Iedere inrichting, waar Gods woord niet aanhoudend bestudeerd wordt, moet
aan bederf blootstaan.” Dit beroep verspreidde zich snel door Duitschland, en oefende een
machtige invloed op het volk uit. Het gehele volk kwam in beroering, en grote scharen werden
opgewekt om zich om de standaard van de hervorming te scharen. Luthers tegenstanders,
brandende van verlangen om zich te wreken, drongen er bij de paus op aan, dat hij beslissende
stappen tegen hem zou nemen. Er werd besloten, zijn leerstellingen onmiddellik te
veroordelen. Zestig dagen werden de hervormer en zijn aanhangers toegestaan, aan het eind
waarvan, zo ze niet herriepen, allen in de ban zouden gedaan worden. Dat was een vreselike
krisis voor de Hervorming. Eeuwen lang had de ban van Rome machtige vorsten schrik
aangejaagd ; hij had grote rijken met ellende en verwoesting vervuld. Zij, die door dit oordeel
getroffen waren, werden algemeen met angst en afschuw beschouwd; ze waren verstoten van
omgang met hun medemensen, en werden als misdadigers behandeld, die uitgeroeid moesten
worden.
Luther was niet blind voor de storm, die over hem zou losbarsten, maar bleef standvastig,
vertrouwende op Christus als zijn hulp en zijn schild. Met het geloof en de moed van een
martelaar schreef hij : “Wat er gebeuren zal, weet ik niet, en wens het ook niet te weten. . . .
Waar de slag me ook moge treffen, ik vrees hem niet. Zelfs geen boomblad valt af zonder de
wil van onze Vader. Hoeveel te meer zal Hij zorg dragen voor ons! Het is een lichte zaak om
voor het Woord te sterven, daar dit Woord, dat vlees voor ons werd, zelf gestorven is. Indien
we met Hem sterven, zo zullen we met Hem leven; en, doorstaande wat Hij voor ons heeft
doorgestaan, zullen we komen, waar Hij is, en eeuwig met Hem wezen.”
Toen de pauselike ban Luther bereikte, sprak hij: “Ik veracht hem, en verzet er mij tegen
als goddeloos en vals . . . Het is Christus zelf, die daarin veroordeeld wordt. ... Ik verblijd er
mij in, dat ik zoveel moet lijden voor de beste zaak, die er bestaat. Reeds gevoel ik grotere
vrijheid in mijn hart, want nu weet ik eindelik, dat de paus de antichrist is, en zijn troon die
van de Satan zelf.” Toch bleef het bevel van Rome niet zonder gevolg. Gevangenis, marteling
en zwaard waren machtige wapenen om (1D’Aubigné, bock 6, Kap. 9 (3de Londense ed.,
Waltlier, 1840). gehoorzaamheid af te dwingen. De zwakken en bijgelovigen beefden voor
het dekreet van de paus, en terwijl er algemene sympathie met Luther heerste, gevoelden velen,
dat het leven hun te dierbaar was om het voor de zaak van de hervorming in de waagschaal te
stellen. Alles scheen aan te duiden, dat het werk van de hervorming bijna ten einde was.
92