ML#18.nl

N°18 April 2023
OM ALLES
TE WETEN
OVER DE NIEUWE
MOBILITEIT
TWEEMAANDELIJKS
2€
GETEST
2 SUV’s, 2 alternatieve
technologieën
—
BMW iX5 Hydrogen
Nissan Qashqai
e-POWER & CO…
Voor een minder radicale
transitie
Minder duur maar nog altijd Chinees.
De Dakar als extreme testbank
Evolueren om te overleven
De LFP-batterij
Audi was van de partij
Steps in self service

De volledig elektrische
Kia EV6.
Inspireer je zintuigen.
Met een rijbereik tot 528 km brengt de Kia EV6 jou waarheen je maar wil, terwijl zijn grote binnenruimte
en geavanceerde rijhulpsystemen zorgen voor een ongeëvenaarde rijbeleving. Dankzij zijn snellaadtechnologie
kan hij opladen van 10 tot 80% in amper 18 minuten. Zo heb je meer tijd over om inspiratie
op te doen. Maar ook zakelijk scoort de Kia EV6, want hij is 100% (1) fiscaal aftrekbaar.
De Kia EV6: inspireer je zintuigen.
Ontdek de Kia EV6 bij je Kia-dealer of op kia.be.
58 kWh = 16,6 kWh/100 km • 77,4 kWh = 16,6 - 21,9 kWh/100 km • 0 g CO2/km (WLTP)
Contacteer uw concessiehouder voor alle informatie over de fiscaliteit van uw voertuig.
(1) Gebaseerd op de geldende wetgeving op 01/01/2023. Kia Motors Belgium is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen in de regelgeving.
* 7 jaar garantie of 150.000 km (wat het eerst wordt bereikt, zonder kilometerbeperking gedurende de eerste 3 jaar). ** Foto ter illustratie.
V.U.: Kia Belgium NV (BE 0477.443.106 - IBAN : BE17 5701 3129 5521) - Kolonel Bourgstraat 109, 1140 Evere.

3
Inhoud
N°18 – April 2023
HEADLINE
4 e-Power & Co, een handleiding
6 Nissan Qashqai, elektrisch of niet?
8 Audi in de Dakar: waagstuk
E-MARKET
10 Test BMW iX5 Hydrogen
STRATEGY
12 LPT-Batterij, goedkoper
REFLEXIE
13 De kroniek van Cindy
E-PLANET
14 Overview
ECO-TIPS
16 De kroniek van Guillaume
18 Prijslijst
Tweemaandelijks
Een uitgave van Moovic SRL
Rue de l’Espiniat 4 - 1380 Lasne
Hoofdredacteur
Denis Asselberghs
denis@rushmore.be
Advertising Sales
Carlo Bonhomme
carlo@autotrends.be
Paola Sciabica
sales@autotrends.be
Monique Delvaux
monique.delvaux@autotrends.be
Layout
Extra Bold (Philippe Dieu &
Quentin Van Gijsel)
Werkten mee aan dit nummer
Joost Bolle
Dominique Dricot
Cindy Legros
Nicolas Morlet
Maxime Pasture
Guillaume Servonnat
Brecht Vanhaelewyn
Fotografie
iStock
Astara (press gallery)
Audi (press gallery)
BMW (press gallery)
Mazda (press gallery)
Nissan (press gallery)
Stellantis (press gallery)
Accor Communication
Goodyear Newsroom
Pairi Daiza S.A.
Poppy media pix
Verantwoordelijke uitgever
Régine Reynens
P.16
Europa met één knie
op de grond...
EDITO
We wisten dat de efficiëntie van de EU zeer relatief was, zelfs in de
meest gevoelige kwesties. Maar nu heeft de instelling zichzelf eerlijk
gezegd overtroffen. Door het paard achter de wagen te spannen, kreeg
de administratie in het Berlaymontgebouw de tegenslag te verduren
die het eigenlijk verdient.
Laten we het even samenvatten. De bedoeling was dat er
vanaf 2035 in de 26 lidstaten geen nieuwe auto's met verbrandingsmotor
meer op de markt zouden verschijnen.
Waarom niet? De vermindering van de CO2-uitstoot is
een noodzaak -waar! En de auto-industrie moet eraan
bijdragen, omdat zij een aanzienlijke verantwoordelijkheid
draagt voor de opwarming van de aarde (ook waar,
maar... andere spelers die even "schuldig" zijn, worden niet onderworpen
aan zulke veeleisende regels).
Dus hier staan we dan. Op het kruispunt naar een elektrische overgang
waar fabrikanten zich willens nillens naar schikken. Van de Commissie
wordt verwacht dat ze de leiding neemt, maar door inertie en blindheid
badend in een waas van verwarring, vergeet zij haar rol te spelen in dit
megaproject. Ze stapelt vertragingen op bij de installatie van laadpalen
en plaatst zichzelf in een situatie van gevaarlijke afhankelijkheid
van zeer hebberige leveranciers van buiten de EU: China en India, om
er maar twee te noemen. Voeg daarbij de slechte milieuprestatie van
batterijvoertuigen, de buitensporige kosten per kW (alsmaar stijgend
sinds 2021) en de ontoereikende of onbestaande basis voor de productie
van elektriciteit als we het louter en alleen over groene energie hebben.
Kortom, een nogal somber beeld! Toch was de intentie lovenswaardig.
Maar zonder visie, zonder anticipatie en zonder échte moed werd
deze zaak slecht aangepakt. Men had veel eerder de vinger moeten leggen
op wat de problemen zou geven en daarvoor tussentijdse oplossingen
aanreiken. Maar nee... En, zoals te vrezen viel, hoe dichter we bij de
grote deadlines kwamen, hoe meer dissidente stemmen er onder de
lidstaten te horen vielen. Polen, Portugal, Roemenië, Hongarije, Tsjechië
en Slowakije wilden het plan niet, omdat ze het te beperkend vonden.
De Europese Unie hield voet bij stuk. Maar toen Duitsland en Italië hun
bariton lieten horen, schudde het bouwwerk op zijn grondvesten. Berlijn
eiste dat verbrandingsmotoren op klimaatneutrale synthetische brandstoffen
ook na 2035 mogen draaien. En voor Rome waren het motoren
op biobrandstof.
Het was geen kwestie van ‘take it or leave it’... maar toch! Want we
mogen één feit niet vergeten dat zwaar begon te wegen op de onverzettelijkheid
van de autoproducerende landen: de volledig elektrische
auto kost jobs, omdat de assemblage van een BEV de helft minder
arbeid vergt. In een bijzonder moeilijk economisch klimaat kon Olaf
Scholz zich geen confrontatie met de machtige vakbonden van de sector
veroorloven. Giorgia Meloni? Evenmin.
Dus de Commissie is op zijn stappen teruggekeerd: verbrandingsmotoren
mogen "onder bepaalde voorwaarden" in bedrijf blijven.
Voorwaarden, met de nadruk op het meervoud, want het veld van mogelijkheden
wordt misschien nog ruimer door de integratie van andere
oplossingen die bijdragen aan duurzame mobiliteit met een lage uitstoot.
Conclusie: na jaren van regelgeving, normen en het opleggen
van protocollen verliezen elektrische voertuigen het monopolie dat
hen beloofd leek. Ongetwijfeld blijven ze een voorkeur wegdragen in
het toekomstige autolandschap, maar in een energiemix die in principe
alle spelers goed uitkomt.
DENIS ASSELBERGHS
HOOFDREDACTEUR

4
HEADLINE
Nieuwe wegen bewandelen
Is e-Power
een troef?
De charme van elektrisch rijden...
gevoed door een benzinemotor!
De nieuwste trend is? Hybride auto’s die denken dat
ze elektrisch zijn. Afhankelijk van de constructeur
-Nissan, om er eentje te noemen- varieert
de technologie, maar één essentieel punt
hebben ze gemeen: alleen de elektrische
motor drijft de wielen aan: “e-Power”, dus.
Een blik op pro en contra van dit concept.
Door MAXIME PASTURE
H
“ et plezier van elektrische aandrijving,
zonder opladen”: dat
is de reclameslogan waarmee
Nissan zijn nieuwe aandrijving
e-Power promoot. Toegeven, het
Japanse merk hanteert hier een mooi
staaltje marketing. Door zijn Qashqai
en X-Trail e-Power als elektrische
voertuigen voor te stellen, wekt het
de nieuwsgierigheid van het grote
publiek. En die van journalisten die
absoluut vastbesloten zijn om deze
‘verrassende’ motorisering uit te proberen
(zie onze test op p.6). Ja, maar
laat ons toch twee nuances aanbrengen:
enerzijds is de technologie niet zo
nieuw en anderzijds bestaan er geen
mirakels: een elektrische motor moet
altijd worden opgeladen. Maar dat kan
op verschillende manieren.
Twee filosofieën
De eerste vorm van opladen is die van
Nissan: gebruik een benzineblok uit
het gamma die, functionerend als een
↑
Het ijzersterke
argument van de
e-Power is dat
het geen plug-in
is. Er is dus geen
behoefte aan een
oplaadinfrastructuur
thuis of onderweg.
Nissan hanteert
een mooi staaltje
marketing door de
nieuwsgierigheid
van het publiek
te wekken voor
deze “verrassende”
aandrijving.
↓
generator, het batterijenpack oplaadt
die de nodige energie levert voor de
elektrische motor, die op zijn beurt de
wielen aandrijft. Er is dus geen sprake
van een oplaadkabel en er is geen
behoefte aan een oplaadinfrastructuur
thuis of onderweg. De afgelopen
weken was een andere Japanse fabrikant
in het nieuws, met name op het
Autosalon van Brussel: Mazda. Met
een ‘R-EV’-versie van zijn MX-30 biedt
het bedrijf uit Hiroshima een andere
vorm van opladen aan die je eveneens
als ‘gemengd’ kan omschrijven. De
MX-30 R-EV behoudt het stopcontact
van de MX-30 BEV-versie (100% elektrisch),
maar voegt, net als Nissan, nog
een benzinemotor toe die als generator
dient. Deze dubbele laadoplossing
was enkele jaren geleden al te zien op
de BMW i3 REX (Range EXtender). Ter
herinnering: de REX verdubbelde de
actieradius van de i3. Recentelijk
koos ook Ford voor dit systeem
op zijn Transit Connect PHEV
en Tourneo Connect PHEV.
Deze modellen zijn nu uit de catalogus
verdwenen.
APRIL 2023

5
↑
De Mazda MX-30
R-EV is net
gelanceerd en
heeft al uitstekende
commerciële
resultaten behaald.
De rotatiemotor is
terug bij Mazda. Nog
altijd even compact,
maar nu nog lichter.
Een goede deal als
je bedenkt dat de
gewichtsvermindering
bijdraagt aan
een lager
brandstofverbruik.
→
Hoewel dit nog moet
worden bevestigd,
zou de belasting van
de Mazda voordeliger
kunnen uitvallen dan bij
de twee Nissans.
Welke voordelen?
Of het nu om Nissan of Mazda gaat,
hun argumenten over de voordelen
van e-Power zijn identiek. Zo kan je
niet naast de aangename rijbeleving
kijken. Door de wielen aan te drijven,
geeft de elektrische motor -in
tegenstelling tot een verbrandingsmotor-
geen trillingen af en hij werkt
in stilte. Na een proefrit kunnen we
dit bevestigen. De motor-generator
wordt bovendien op een stabiel toerental
gehouden -althans het grootste
deel van de tijd. Daardoor houdt hij
zich niet alleen gedeisd, maar ook zo
efficiënt mogelijk. Ook dit bevestigt
de testrit. De totale actieradius tussen
600 en 700 kilometer zal niemand
afschrikken. Tot slot blijft de prijs
redelijk: op hoogte van een klassieke
hybride.
Met of zonder stekker?
In de details loopt het discours van
beide Japanse merken wat meer
uiteen. Aditya Moorthy, expert bij
Nissan: “Wij geloven niet dat plug-inhybrides
een toekomst hebben.
Bovendien wordt de belastingheffing
in Europa steeds minder gunstig
voor voertuigen die met deze technologie
zijn uitgerust. De montage van
een stekker vereist ook een grotere,
zwaardere en duurdere accu. Klanten
met de mogelijkheid om thuis te laden,
kunnen een 100% elektrische Leaf of
Ariya kopen, terwijl degenen die niet
over die infrastructuur beschikken,
maar wel willen genieten van
het aangename gevoel van elektrisch
rijden, voor een Qashqai of
X-Trail e-Power kunnen kiezen.
Deze modellen vormen de perfecte
overgang alvorens volledig elektrisch
te gaan rijden. Mazda verdedigt de
plug-inoplossing door te stellen dat
het emissievrije bereik van 85 kilometer
van de MX-30 R-EV de gemiddelde
Europese gebruiker in staat stelt zijn
dagelijkse ritten in 100% elektrische
modus af te leggen. Zonder dat de
benzinegenerator eraan te pas komt.
Bovendien, hoewel dit nog moet worden
bevestigd, zou de fiscale bijdrage
"
VOOR WIE DE
LAADINFRASTRUC-
TUUR NOG NIET
HEEFT, VORMEN
DE QASHQAI EN
X-TRAIL E-POWER
DE PERFECTE
OVERGANG
ALVORENS
VOLLEDIG
ELEKTRISCH TE
GAAN RIJDEN.
"
A D I T Y A
MOORTHY
(NISSAN)
Denk ook aan de
BMW i3 REX, die
wellicht de inspiratie
vormde voor de
Mazda MX-30 R-EV,
want ook deze kan
dubbel worden
opgeladen.
↓
voor een Mazda MX-30 R-EV voordeliger
kunnen uitvallen dan bij een
Nissan e-Power, die belast wordt als
een conventionele hybride (volgens de
gegevens van de benzinemotor). Ten
slotte heeft Mazda ervoor gekozen om
als generator de rotatiemotor nieuw
leven in te blazen, die minder zwaar
en lichter is. Men mag niet vergeten
dat gewicht de absoluut te kloppen
vijand is wanneer men streeft naar
een laag energieverbruik.
Wennen aan elektrisch rijden
Wat vinden wij van deze nieuwe
trend? Als oplossing voor een lagere
CO2-uitstoot is het een goed alternatief,
hoewel in de praktijk conventionele
zelfopladende hybrides (of
plug-inhybrides, die volgens ons in de
toekomst zullen verdwijnen) ook een
zeer laag brandstofverbruik kunnen
bereiken, vergelijkbaar met de e-Power-technologie.
Waar deze voertuigen
de spijker op de kop slaan, is dat
ze de Europeanen laten wennen aan
elektrisch rijden, wat - inderdaad - een
zeer aangename beleving kan zijn.
Een bemoedigend teken is dat sinds
de Mazda MX-30 R-EV in januari te
koop heeft aangeboden, de bestellingen
in België zijn verviervoudigd
naast zijn 100% elektrische
tweelingbroer. En wanneer deze
voertuigen synthetische brandstof
kunnen tanken, zal de CO2-balans
nog beter zijn! ■

6
HEADLINE
Nieuwe wegen bewandelen
Nieuw ontmoet oud
Nissan Qashqai
e-Power
Tussen wal en schip
Nissan presenteert zijn Qashqai e-Power graag als
een BEV (Battery Electric Vehicle). Maar de auto heeft
wel degelijk een verbrandingsmotor. In feite is het
meer een hybride. Maar niet zonder markant trekje.
Door NICOLAS MORLET
T
egenwoordig zijn vier op de tien
verkochte voertuigen SUV’s. En
in het C-segment, het speelterrein
van deze Qashqai, hebben
drie op de tien aankopen al een elektrische
aandrijving. Het was daarom
belangrijk voor Nissan om een SUV
aan te bieden die tijdens zijn gebruik
geen emissies uitstoot. Daarvoor moet
je de... Ariya hebben. Ja, want deze
Qashqai e-Power wordt weliswaar
gepresenteerd als een elektrische auto,
maar in wezen is het een hybride. Nu
kan je niet zeggen dat Nissan liegt,
want alleen de 190 pk sterke elektromotor
is verbonden met de wielen. Dat
is dus de enige die gebruikt wordt om
de auto in beweging te brengen en te
houden. Waarom dan nog een thermisch
blok van 156 pk? Dat dient om
de energie te produceren die de elektromotor
nodig heeft.
HET IS
ONDERWEG DAT
DE CHARME
OPSTEEKT
DANKZIJ
EEN SOEPELE
EN LINEAIRE
WERKING.
Hierin schuilt het belangrijkste verschil
met een conventionele elektrische
auto. De Qashqai slaat zijn energie
niet op in een grote batterij -er is
wel een kleinere aan boord- om deze
onderweg in te zetten: ze wordt opgewekt
door de benzinemotor die als
generator werkt. Het is allemaal een
kwestie van de invalshoek waarmee
je naar deze originele e-Power kijkt.
Het voorgewende doel is de overgang
van een voertuig met verbrandingsmotor
naar een elektrisch voertuig
te versoepelen, waarbij Nissan een
totale actieradius van meer dan 1.000
kilometer aankondigt. Dat deze technische
oplossing welkom is, kan niet
verhullen dat ze uiteindelijk niet
écht nieuw is. Denken we maar aan
General Motors dat dezelfde oplossing
al eerder onderbracht in de Chevrolet
Volt en Opel Ampera (waarvan de batterij
veel groter was). Nissan zelf biedt
het concept overigens al enkele jaren
aan op de kleine monovolume Note in
eigen land.
Elektrisch onderweg...
Verwonderlijk is het niet dat de aanpak
van de gigant uit Yokohama ons
tot voorzichtigheid aanzette toen we
achter het stuur van de Qashqai kropen.
Maar eenmaal onderweg over-
APRIL 2023

7
←
Nissan wil zijn
e-Power tegen 2026
aanbieden aan de
prijs van ICE.
De multimedia
krijgt een groot
scherm en het
instrumentenpaneel
is digitaal: typisch
voor elektrische
auto’s.
↓
Gezinnen komen aan
hun trekken: genoeg
ruimte voor vier
volwassenen en een
royaal koffervolume
van 504 liter.
↙
valt je gewis een zekere charme. Wie
al eens in een elektrische auto heeft
gereden, zal hier dezelfde soepele
werking aantreffen; die is volledig
lineair vanaf het moment dat je start
omdat er geen versnellingsbak aanwezig
is. De overbrenging is direct,
waardoor alleen de hoeveelheid energie
die naar de motor wordt gestuurd
voor versnelling of vertraging zorgt.
Nog een overeenkomst met een BEV
is de onmiddellijke reactie tijdens de
acceleratie (7,6 seconden voor 0 tot 100
km/u). En nog verrassender is dat de
bestuurder bijna dezelfde geruisloze
werking ervaart, omdat de driecilindermotor
zeer discreet tussenbeide
komt. Kortom, deze aparte aandrijving
laat de bestuurder de Qashqai
in een nieuw licht ontdekken, wat
uitstekend past bij het evenwichtige
temperament, want deze Japanse SUV
laat zich het liefst rijden als een goede
huisvader. Meer vragen we ook niet,
want de zweep bovenhalen vindt hij
minder fijn.
Elektrische motor
Benzinemotor
Aandrijving
Versnellingsbak
NISSAN QASHQAI E-POWER IN CIJFERS
140 kW, 250 Nm
1.497 cc, 156 ch
voorwiel
enkele reductie
L/B/H (mm) 4.425 / 2.084 / 1.625
Leeggewicht (kg) 1.687
Koffervolume (l) 455
Brandstoftank (l) 55
0-100 km/u (sec) 7,9
Top (km/u) 170
Norm (l/100 km) 5,3
CO2 (g/km) 120
Prijs (euro) 41.990€
+
RIJPLEZIER VAN EEN
ELEKTRISCHE AUTO
INTERIEUR- EN
KOFFERRUIMTE
COMFORTABEL
RIJGEDRAG
STANDAARDUITRUSTING
KABELVRIJ ELEKTRISCH
RIJDEN
-
GEEN
BELASTINGVOORDEEL
HOGE BASISPRIJS
VERBRUIK NIET ECHT
UITZONDERLIJK
Zonder rempedaal
Het e-Power-systeem recupereert ook
de energie die de wielen bij het remmen
produceren. Deze energie wordt
vervolgens naar de kleine accu van 2,1
kWh gestuurd, die als buffer fungeert
tussen de twee motoren; op benzine
en op stroom. Deze regeneratie, en de
daaruit voortvloeiende vertraging,
vindt plaats in twee fasen. De tweede
- en meest uitgesproken - is de e-Pedal-modus:
afkomstig van de Leaf
maakt deze het mogelijk om het rempedaal
praktisch achterwege te laten in
stadsverkeer en anticiperend te rijden.
Als je het eenmaal onder de knie hebt
(of liever gezegd... in de tenen hebt zitten),
werkt het echt aangenaam!
→
Ook de Nissan X-Trail is verkrijgbaar in de
configuratie e-Power.
De fiscus bedankt ervoor
Helaas volstaat dit allemaal niet om
van de Qashqai een ‘echte’ elektrische
auto te maken in de ogen van de fiscus.
Hij komt dus niet in aanmerking voor
professionele belastingvoordelen,
noch voor de verminderde belasting
door zijn verbruik (slechts 5,3 liter
per 100 kilometer bij een uitstoot van
maximaal 120 g/km CO2). Zijn vrij hoge
basisprijs (41.990 euro) wordt gecompenseerd
door een royale uitrusting.
De Qashqai e-Power is verkrijgbaar
vanaf de uitvoering N-Connecta en
wordt standaard geleverd met navigatie,
360°-camera en 18-duimsvelgen.
Hij wordt ook geleverd met een groter
multimediascherm en het digitale
instrumentenpaneel dat typisch is
voor elektrische voertuigen. Om nog
maar te zwijgen van het volledige
scala aan rijhulpmiddelen. ■

8
HEADLINE
De andere weg
Audi in
de
Dakar
Stuivende elektrische
uitdaging
Niet één maar twee voertuigen op
performante batterijen heeft de fabrikant
uit Ingolstad ingeschreven
voor de moeilijkste der
rallyraids. Helaas zijn de
resultaten van de Audi RS Q
e-tron eerder gemengd.
Door DOMINIQUE DRICOT
A
l veertig jaar lang wendt Audi
zich tot de autosport voor de
promotie van zijn innovatieve
technologische aanpak. In de
jaren 80 bijvoorbeeld zorgde het merk
met de vier ringen voor een revolutie
in de rallywereld door te kiezen voor
vierwielaandrijving. Het beroemde
Quattro. Vandaag is die technologie
onmisbaar geworden in de auto-industrie.
Later debuteerde Audi’s vernuft
in de 24 Uren van Le Mans. Eerst door
het gebruik van directe injectie op zijn
bolides. Daarna - een nog sterker statement
in die tijd - door het aanslepen
van prototypes aangedreven door een
turbodieselmotor. Audi volbracht die
dubbele missie met brio. De bekroning
volgde met dertien overwinningen
in Sarthe tussen 2000 en 2014! Het
was dan ook met een ijzersterk imago,
gerijpt in succes, dat het Duitse bedrijf
vorig jaar voor het eerst aan de start
van de Dakar verscheen, met auto's
die hoofdzakelijk werden aangedreven
door elektriciteit in omvangrijke
batterijen. Een enorme uitdaging die
na twee deelnames niet het verwachte
geschal van loftrompetten heeft opgeleverd.
Dat roept alvast een paar vragen
op.
Een échte e-tron?
De naam e-tron staat in het Audigamma
voor 100% elektrische voertuigen,
geen hybrides. Maar de Audi
Een grote uitdaging
die na twee deelnames
niet het gewenste
resultaat opleverde.
RS Q e-tron voor de Dakar is geen
loepzuivere BEV. Hun 370 kilo zware
accu's worden aangedreven door een
niet-onbekende range extender: een
V6-motor van 2.000 cc (uit het Duitse
DTM-kampioenschap) gekoppeld aan
een generator. Deze verbrandingsfabriek
zeult een brandstoftank van 340
liter mee. "Iedereen weet dat batterijen
op zichzelf momenteel geen actieradius
van enkele honderden kilometers
kunnen bieden", bepleit Rolf
Michl, de baas van Audi Motorsport
de hybride keuze. "Dus gebruiken we
een verbrandingsmotor die onderweg
elektriciteit 'produceert'. Maar onze
APRIL 2023

9
Licht om van
duin naar duin te
vliegen, hoogbenig
om de grote
niveauverschillen
aan te kunnen: deze
Audi heeft alles om te
winnen. En toch lukte
het niet.
←
technologie is een wezenlijke stap
vooruit: volgens onze berekeningen
verminderen we de CO2-uitstoot
met meer dan 60%. Bovendien is de
brandstof voor de verbrandingsmotor
afkomstig van een proces waarbij
eerst biomassa wordt omgezet in
ethanol en vervolgens in benzine.
Wat het elektrische verhaal aangaat:
deze zandknallers worden aangedreven
door twee motoren, één voor de
voor- en één voor de achteras. De
transmissie komt op rekening van
een onderdeel uit het Formule
E-kampioenschap waaraan Audi
enkele jaren geleden deelnam.”
Bonus van 8 kW
Met een gewicht van 2.100 kilo
begonnen de prototypes aan de
Dakar 2023 met een vermogen van
263 kilowatt (ongeveer 358 pk). Aan
het einde van de vierde etappe kregen
de ingenieurs de toestemming
om dit met 8 kW (11 pk) te verhogen
om te kunnen concurreren met de
beste auto's met verbrandingsmotor:
de Toyota Hilux en de bolides
van het Prodrive-team. Maar na een
eerste leerjaar waarin de Audi RS Q
e-tron zeer goed presteerde - zij het
onbetrouwbaar bleek - hadden we
afgelopen januari een demonstratie
in de Saoedische woestijn verwacht.
De regel "een jaar om te leren, een jaar
om te winnen", zo vaak bewaarheid in
het verleden, kwam er niet aan te pas.
Fiasco
Vanaf de eerste etappes liepen de
auto's van Stéphane Peterhansel en
Carlos Sainz vertraging op. Meestal
door de schuld van de bestuurder.
Dat is nogal wat, als je de immense
woestijnervaring van de Fransman
erbij neemt (veertien overwinningen
waarvan zes op de motor) en de iets
minder indrukwekkende ervaring van
zijn Spaanse collega (drie keer eerste
in de Dakar) die bekendstaat voor zijn
Een high tech
interieur. Voor
een maximale
beheersing van
mechaniek en
parcours.
→
Zelfs Ekström kreeg
het een paar keer
warm.
↓
DE REGEL ‘EEN
JAAR OM TE
LEREN, EEN JAAR
OM TE WINNEN’
GING NIET
OP VOOR AUDI.
strijdlust en zijn vaardigheden als
afsteller. Erger nog, beiden moesten
zich terugtrekken na spectaculaire
crashes. In de Audi nummer 204 was
het Edouard Boulanger (teamgenoot
van Peterhansel) die een rugblessure
opliep. En bij zijn stalgenoot, het
nummer 207, stelden de dokters
twee gebroken wervels vast bij
Carlos Sainz... Uiteindelijk was het
aan de bijna-nieuwkomer Mattias
Ekström, die het grootste deel van
zijn palmares op circuit heeft opgebouwd,
om de eer van Audi te redden
met een bescheiden veertiende plaats,
bijna zeven uur achter de winnaar,
Nasser Al-Attiyah (Toyota Hilux), winnaar
voor de vijfde keer alweer.
Tot volgend jaar!
Zal Audi volgend jaar het podium
onder stroom zetten en een nieuwe
bladzijde in de autosport schrijven
met een overwinning voor de e-tron in
de Dakar? Op papier is de auto krachtig
en relatief betrouwbaar. Maar hij
zal tussen nu en januari 2024 nog de
nodige hordes moeten nemen. Zal
het merk bovendien nog vertrouwen
putten uit de veteranen Carlos Sainz
(61) en Stéphane Peterhansel (58)?
En, leeft bij henzelf nog het verlangen
om het avontuur voort te zetten?
Daarnaast zal de race-afdeling ook
deelnemen aan de Formule 1. Er wordt
gefluisterd dat een aantal ingenieurs
van het rallyraidprogramma zijn
overgeplaatst naar de koninginnenreeks
van de autosport. Als deze
informatie correct is, zou het zomaar
betekenen dat de auto's die dit jaar
worden opgesteld niet veel zullen
veranderen. We mogen ook niet vergeten
dat Audi's toenemende betrokkenheid
in de formule 1 de rallyraid
zal degraderen tot een B-reeks... ■
AUDI RS Q E-TRON DRIVETRAIN CONCEPT
Energie-omvormer
TFSI-motor met hoog rendement
uit DTM en een combinatie
motor-generator (Audi MGU05) uit
de Formule E die dienst doet als
generator.
Batterij
Hoge spanning (HVBS)
met lithium-ioncellen.
Electric drivetrain
Combinatie motor-generator (Audi MGU05)
uit de Formule E.

10
E-MARKET
Getest
BMW iX5
Hydrogen
Beloften om te houden
BMW verzamelde de internationale
pers in Antwerpen voor een eerste
kennismaking met de BMW X5 op
waterstof. Die heet helemaal
voluit iX5 Hydrogen. De auto
tankt waterstof, stoot alleen
waterdamp uit en rijdt zoals
een elektrische auto.
Door BRECHT VANHAELEWYN
V
oorstanders van waterstof zien
in de technologie een oplossing
om rijden zonder uitstoot
te combineren met een groter
praktisch gemak dan traditionele
elektrische auto’s met een grote batterij
kunnen bieden. Een auto met
brandstofcel ziet bij koud weer bijvoorbeeld
z’n rijbereik niet slinken
(de cel wekt warmte op die voor de
verwarming gebruikt kan worden) en
kan ook beter slepen dan een traditionele
EV.
DE VERANT-
WOORDELIJKEN
VAN DE SECTOR
DENKEN DAT
DE PRIJS VAN
WARTERSTOF
NOG OMLAAG
KAN, MISSCHIEN
ZELFS
TOT 3€/KILO.
Europa zal energie moeten
importeren
Over waterstof als brandstof is het eerste
noch het laatste woord al gezegd.
Tot de voordelen horen in elk geval
de transporteerbaarheid, het relatieve
gebruiksgemak en z’n verbrandingskenmerken.
Maar je hebt ook behoorlijk
wat energie nodig om waterstof
te maken. Tegenstanders pompen die
energie liever rechtstreeks in de batterij
van een elektrische auto. Minder
verlies. Meer pragmatici erkennen dat
je met waterstof energie kan oogsten
op plaatsen waar die efficiëntie beter
is. BMW haalde aan dat een zonnepaneel
in Afrika 2,5 keer meer rendement
haalt dan in onze contreien.
Ruimschoots genoeg om te verantwoorden
dat je daar energie opwekt
en die vervolgens naar Europa transporteert.
“Want de EU moet in elk realistisch
scenario energie van buiten
z’n grenzen halen”, zegt BMW, “dus
waarom geen waterstof?”
←
Er is al een tankstation in Antwerpen.
Voltanken duurt amer een paar minuten.
Goedkoper dan rijden op
elektriciteit?
Komt er ooit een grootschalige invoer
van (groene) waterstof, dan is de
haven van Antwerpen in elk geval
uitstekend gelegen. En dat er ook
vandaag al een waterstoftankstation
is, was ook meegenomen. Je kan er
trouwens niet alleen auto’s, maar ook
vrachtwagens en boten tanken. De
procedure is een beetje omslachtiger
dan bij gewone brandstof. Dat heeft
vooral te maken met het feit dat de
brandstof onder druk (zo’n 700 bar)
in de auto wordt gebracht. Maar je
houdt er wel je handen schoon mee.
Aansluiten, op een paar knoppen
drukken en wachten. Elke kilogram
waterstof overpompen duurt ruwweg
een minuut. En je kan er vervolgens
een kleine honderd kilometer ver
mee rijden. Geen snellader ter wereld
die dat presteert. Waterstof tanken
is helaas nog lang geen evidentie.
Wereldwijd zijn er zo’n duizend tankstations.
Niks dus. Maar Europa speelt
hier wel een voortrekkersrol. In ons
land zijn er meer dan een handvol. In
Frankrijk zijn er al meer dan 250 en
er komen er maandelijks bij (zo zijn
voor de Olympische Spelen van 2024
APRIL 2023

11
Wat zit er onder die afdekking van het
motorcompartiment?
←
en de vele taxi’s die daar nodig zullen
zijn al nieuwe stations voorzien).
De prijs van waterstof is momenteel
nog erg variabel. In ons land zijn er
tankstations die 18 euro per kg vragen
en er zijn ook die slechts 10 euro
per kg vragen. Vertegenwoordigers
van de waterstofindustrie denken
dat die prijs in de toekomst nog fors
omlaag kan en schermen met 3 euro
per kilo. Dan krijg je een energiekost
per 100km die absoluut competitief is,
maar zover is het natuurlijk nog niet.
Pilootvloot
De BMW iX5 met brandstofcel is overigens
niet in productie. Het gaat hier
om wat de Duitsers een pilootreeks
noemen. Honderd auto’s die in de eerste
plaats gebruikt worden om reacties
van de markt te peilen en eventuele
tekortkomingen in te schatten. Ze
begonnen hun leven allemaal als een
exemplaar met een traditionele verbrandingsmotor,
gebouwd in de VS.
In Duitsland werden die traditionele
ingewanden verwijderd en vervangen
door de experimentele brandstofcel.
Zo’n pilootproject kan uitmonden in
een eerste beperkte reeks. Die verwacht
BMW officieel voor het einde
van dit decennium. Nog één stap ver-
↑
Een gewone brandstofmeter. Alleen meet die geen benzine maar
het niveau van de waterstof in de tank.
der en je spreekt over serieproductie.
Een timing wordt niet verklapt. Over
een prijs wil niemand zich uitspreken,
maar twee brandstofcelauto’s
die vandaag in België te koop zijn
-de Toyota Mirai en de Hyundai
Nexo- bewijzen dat ze niet noodzakelijk
duurder hoeven te zijn dan
een elektrische auto met grote batterij.
Hoe werkt een auto met een
brandstofcel?
Zonder te veel in detail te gaan: de
aandrijving is eigenlijk identiek aan
die van een elektrische auto. Een
elektromotor drijft de wielen aan,
een versnellingsbak is er niet. Maar
de stroom voor de elektromotor komt
niet van een grote accu, maar wordt
aan boord opgewekt. In de brandstofcel
wordt de waterstof gecombineerd
met zuurstof uit de lucht. Dat levert
elektriciteit op, terwijl de enige afvalstof
waterdamp is. De stroom wordt
alleen gebufferd in een kleine batterij
-hier 2kWh groot, of algauw 25 keer
kleiner dan die van een gemiddelde
elektrische auto.
Krachtiger dan de Toyota Mirai
WATERSTOF
TANKEN IS NIET
EVIDENT: ER ZIJN
AMPER DUIZEND
STATIONS IN DE
HELE WERELD.
MAAR EUROPA
WIL HIER EEN
VOORTREKKER
ZIJN.
Pilootvloot
BMW IX5 HYDROGEN IN CIJFERS
Permanent vermogen brandstofcel
Maximumvermogen aandrijfcombinatie
Rijbereik
Tankinhoud
Topsnelheid
BMW heeft voor de ontwikkeling van
waterstoftechnologie een samenwerking
met Toyota. Dat is met de Mirai al
toe aan z’n tweede generatie waterstofauto
in serieproductie. De brandstofcel
hier komt dan ook gewoon van bij
Toyota. BMW deed alleen aanpassingen
om wat meer vermogen op te wekken.
De cel in de iX5 Hydrogen heeft
een permanent vermogen van 170pk.
De elektrische aandrijflijn wekt 400pk
op. Als je meer dan 170pk gebruikt, tap
je met andere worden extra vermogen
uit de bufferbatterij of zelfs de batterij
én de brandstofcel samen. De
tijd dat je dat kan volhouden is met
andere woorden beperkt, maar bij
een normale rijstijl zal je niet tegen
de grenzen van het systeem aanbotsen.
De op 185km/u afgeregelde topsnelheid
moet je trouwens in dat verband
zien -dat is wat de iX5 Hydrogen
kan aanhouden op basis van 170pk.
De acceleratie naar 100km/u kan in
minder dan 6 seconden. Deze grote
Duitse SUV is dus zo vlot als je van
een hedendaagse premium EV mag
verwachten. En met 6kg waterstof
in de buik van het beest, kan je iets
meer dan 500km afleggen. In perfecte
stilte, want je hoort eigenlijk
niks van de brandstofcel. Alleen
het systeem dat na het parkeren het
water uit de leidingen blaast (om ter
verhinderen dat het kan bevriezen
en zo onheil kan veroorzaken) is iets
waar je misschien aan moet wennen.
Nu al weegt zo’n waterstofauto snel
150kg minder dan een gewone EV en
de ingenieurs zijn duidelijk “we kunnen
in een seriemodel nog een gevoelige
gewichtwinst boeken”. Een lichtere
auto betekent dat hij fijner stuurt,
efficiënter is en beter presteert. Op
papier is zo’n brandstofcelauto het
overwegen waard. ■
100 auto’s
170pk
401pk
503km
6kg waterstof
185km/u (begrensd)
0-100 km/u minder dan 6 seconden

12
STRATEGY
Vooruitblik
LFPbatterijen
Elektrische lowcost
op komst?
Elektrische auto’s worden verkocht
aan tarieven die een paar jaar geleden
onvoorstelbaar waren. En de
huidige economische situatie
zal daar geen verandering
in brengen. Allemaal waar,
maar er zijn oplossingen.
Door DENIS ASSELBERGHS
I
edereen die een BEV wil kopen
weet dat het duur is. Erg duur.
Voor een grote, dikke SUV met
een wijde actieradius, betaal je
een hoge prijs - uiteraard. Maar zoek
je een bescheidener, compacte auto
met een stellige actieradius van 350
tot 400 kilometer voordat je aan de
laadpaal moet, dan ligt de rekening
logischerwijs een pak lager. En heb
je gewoon een stadsauto van doen,
dan kan je terecht bij een microauto
die voor ongeveer 15.000 euro wordt
verkocht. Nog steeds heel redelijk,
op voorwaarde dat je niet meer dan
één passagier meeneemt en genoegen
neemt met de 100 tot 150 kilometer die
een volle lading oplevert.
Het recept van Tavares
Om te vermijden dat de kosten de pan
uit swingen, en om zo concurrentieel
mogelijk te blijven, hebben de automerken
een sociaal laakbaar maar
niettemin zéér praktische optie: verhuizen.
Produceren in India of China.
Oké, dit zou onze auto-industrie meer
dan ooit afhankelijk maken van Azië.
En we willen die navelstreng juist
doorknippen en een zekere mate van
autonomie terugwinnen. Dat gaat tijd
kosten: het repatriëren van de batterijproductie
en het vinden van leveringsovereenkomsten
voor zeldzame
metalen die buiten de controle van
EEN ALTERNATIEF
VOOR JAN
MODAAL, WANT
MILIEUVRIENDELIJK
EN
LAAGDREMPELIG.
MAAR CHINA ERMEE
AFSCHUDDEN DOEN
WE NIET.
Compact en
democratisch, de
‘Chinese’ MG4
is uitgerust met
LFP. Hij verwisselt
van eigenaar voor
32.285 euro.
↓
Peking vallen, zijn niet eenvoudig.
Sommigen menen zelfs dat het een
verloren zaak is. Daarom heeft de
baas van de Stellantisgroep, Carlos
Tavares, besloten zijn protectionistische
doelstellingen op een laag pitje te
schroeven en eerst de prijs van BEV’s
aan te pakken, die hij exorbitant hoog
vindt. Hij speelt daarom een troefkaart
uit: inzetten op minder dure batterijen.
En die batterijen zijn de LFP’s.
Minder edele ingrediënten,
en dan?
Waar staan de initialen L, F en P
eigenlijk voor? Lithium, ijzer (ferro)
en fosfaat (phosphate). Vergeet niet
dat de meest gebruikte batterijen in
ons land lithium-ionbatterijen zijn,
bekend als “NMC”, omdat ze nikkel,
mangaan en kobalt bevatten, zeldzame
en zeer begeerde stoffen die de
prijs van elektrische auto’s opdrijven.
Met LFP-batterijen omzeilen we dit
probleem. Prima, maar ontsnappen
aan China, dat massaal LFP’s produceert
voor de binnenlandse markt en
ze ook exporteert, doen we er niet
mee. Een ander zwak punt is dat de
prestaties van de auto’s afzwakken.
Niks ernstig, het betreft alléén de
actieradius. Met een LFP is er een verlies
van 20-30% in vergelijking met een
Wie het lot van populaire
merken in handen heeft,
is vast geïnteresseerd in
de LFP-batterij. Nietwaar,
meneer Tavares?
←
conventionele NMC. En dit is eigenlijk
de enige echte tekortkoming van
lithium-ijzer-fosfaatbatterijen.
Alternatief voor Jan Modaal
Autonomie is zeker geen futiele kwestie,
maar er is nog een andere eis
waaraan elke elektrische auto moet
voldoen: een goed milieurapport.
De vraag is dan ook: maakt de LFPbatterij
vanuit ecologisch oogpunt
zijn beloftes waar? Absoluut. Zijn
ecologische voetafdruk is zelfs kleiner
dan die van een NMC. Bovendien
kon hij beter overweg met korte en
krachtige ladingen, is hij koudebestendig
en heeft hij een uitstekende
uithouding, want hij kan 3.000 ladingen
aan 100 procent verdragen tijdens
zijn levensduur. Een goede deal? Ja,
maar niet voor iedereen. Voor een
groot deel van de elektrische klanten
(vooral bedrijven) is rijbereik een
struikelblok. Ze eisen er zo veel mogelijk
van: 600 of zelfs 650 kilometer. Met
een LFP-batterij is dat niet mogelijk.
Het voor een voltallig BEV-wagenpark
invoeren, is niet aan de orde. Toch
blijft het een uitgelezen kans, vooral
voor wie het budgetplafond niet hoger
ligt dan 30.000 à 35.000 euro. Met de
LFP kunnen we deze prijs behouden
en zelfs doen dalen. Dat zou de elektrische
auto voor de meeste particulieren
uit zijn utopische hoekje halen.
Carlos Tavares is het allemaal zeer
genegen. ■
APRIL 2023

REFLEXIE
13
Kroniek
En hoe zit het
met Azië?
Door CINDY LEGROS
Heb je al gehoord van bubbelthee? Een drankje gemaakt
van groene of zwarte thee, melk en tapiocaparels. Het wordt
voor een speels effect gedronken met een groot rietje. En
onze jongeren zijn er gek op! Zozeer zelfs dat de Fransen
vorig jaar meer bubbelthee dronken dan koffie!
Een andere ‘existentiële’ vraag: heb je ‘Squid game’ gezien? Het is
een fenomeen! De meest bekeken serie op Netflix in 2022. Alleen al
in het eerste seizoen bracht ze honderden miljoenen euro’s op. Ze
maakte een onverwachte buzz los, in een tijd dat films en cinema
volop worstelen om de massa aan te spreken!
Nieuwe codes
In dezelfde geest: ben jij een van degenen die in 2007 of 2008 zijn
schuchtere passen op Facebook zette? Wel, ik heb ‘slecht’ nieuws:
Facebook is passé! Vandaag is TikTok het sociale netwerk met de
grootste gemeenschap ter wereld. In kleine video’s van negentig
seconden, zogeheten reels, worden alle onderwerpen in scène gezet.
Maar wat hebben bubbelthee, ‘Squid game’ en TikTok gemeen?
Wel, ze komen alle drie uit Azië! Waar de naoorlogse wereld zich
richtte op de VS en de Amerikaanse droom, is de huidige generatie
eerder geïnspireerd door Azië. En dus hebben we via gastronomie,
cultuur alsook technologie en de zakenwereld nieuwe codes
geïntegreerd.
Echte doorbraak
Maar hoe zit het met onze mobiliteit? Er is duidelijk sprake van een
Chinese golf. Bijna twintig jaar lang hebben verschillende merken
geprobeerd zich op ons continent te vestigen, maar vaak zakten ze
voor de Euro NCAP-tests. De trend keerde in 2010, toen Geely Volvo
verwierf. De elektrificatie van de markt stak alles nog dieper in
een stroomversnelling, omdat de Chinezen in een ideale positie
zitten voor de productie van batterijen. Kijken we naar de top 10
van de verkoop van elektrische auto’s in de wereld, dan worden
de eerste twee plaatsen ingenomen door het Amerikaanse Tesla
en staat het Duitse Volkswagen op de negende plaats. De rest is...
Chinees! In Europa wordt ongeveer 20% van de verkochte elektrische
voertuigen geproduceerd in de Volksrepubliek, waardoor het
na Duitsland de grootste leverancier van BEV’s is.
Naar een stedelijke mobiliteit XXS
In eigen land hadden in januari niet minder dan zes Chinese merken
hun intrek genomen op het Autosalon van Brussel. Op een
moment dat wij nog steeds proberen het vraagstuk op te lossen
van een elektrische SUV met genoeg autonomie en een redelijke
prijs, probeert Azië de mobiliteit in zijn steeds dichter bevolkte
steden te organiseren. Bijna de helft van de bevolking leeft er
in stedelijke gebieden. De Verenigde Naties schatten dat twee
derden zal worden bereikt tegen 2030. Met zulke cijfers krijgt
stedelijke mobiliteit een heel nieuw gezicht. Daarom denk ik dat
elektrische micromobiliteit een hoge vlucht moet nemen, en Azië
zal zeker op deze kar springen. Op zijn grondgebied is het er al
mee bezig. Maar ook buiten zijn grenzen zal het er onverwijld mee
beginnen. Dus, lijkt dit nu nog marginaal, verlies het niet uit het
oog, want de trend is bezig. Ze zou zich snel moeten ontwikkelen
en kan enkele verrassingen meebrengen, vooral wat betreft de
gebruikte energievorm. Met vederlichte mini-auto’s ligt een waaier
aan mogelijkheden open. ■
Chinese micromobiliteit met deze Wuling Mini EV: een kleine, volledig elektrische
stadsauto. Hij haalt 100 km/u en wordt verkocht voor minder dan 4.000 euro... maar
export is niet aan de orde. Jammer!
In de top 10 van de verkoop
van elektrische auto’s in de
wereld worden de eerste twee
plaatsen ingenomen door
Tesla. VW komt op de negende
plaats. De rest is... Chinees!

14
E-PLANET
Overview
DE TERUGKEER
VAN DE
DRIEMASTER
De zeevaart staat voor een revolutie. Een milieurevolutie... die het zeilen in
ere herstelt. Een voorbeeld: de hotelgroep Accor is begonnen met de bouw
van twee lijnboten, elk uitgerust met drie enorme zeilen. Dit zijn schepen
van meer dan 200 meter lang bedoeld om passagiers te vervoeren. Maar
ook in het goederenvervoer verovert windkracht opnieuw de positie die
zij leek verloren te hebben. Dat mag blijken uit het vrachtschip van 125
meter met vier masten dat wordt gebruikt om de trappen van de Arianeraket
te vervoeren: geen geringe prestatie! En natuurlijk wordt er ook
gewerkt aan elektrische aandrijving. De Compagnie du Ponant heeft
de ‘Commandant Charcot’ in gebruik genomen voor haar cruises in
poolwateren. Het is een van de eerste hybride ijsbrekers, die twee propere
energieën combineert om zich voort te bewegen: elektriciteit en vloeibaar
aardgas. En laten we ook de grote rivierboten niet vergeten die toeristen
meenemen op de Rijn, de Seine of de Theems. Sommige daarvan zijn echte
voorlopers in elektrische aandrijving. In het begin van de eeuw waren ze
uitgerust met loodaccu’s, die erg zwaar waren met een kleine capaciteit.
Maar nu gebruiken hun batterijen lithium, en zijn ze dus lichter, waardoor ze
een goede honderd passagiers kunnen vervoeren voor zeer ecologische -
en zeer stille - tochten van drie of vier uur. Zo is ook het geval met een door
Batorama gebouwde boot in Straatsburg.
Een ecologische revolutie die ons
terugbrengt naar... het varen!
Een varend hotel
met zeilen: de Orient
Express Silenseas,
een creatie van de
Accor-groep, wordt in
2026 werkelijkheid.
Mosselen of rijst?
Goodyear werkt
zeer toegewijd
aan zijn project
voor volledig
recycleerbare
duurzame
banden.
Laten we onze voeten nog niet uit het water halen want er speelt zich ook een
koerswijziging af in de gebruikte materialen. Het idee leeft om polyester te vervangen,
dat (te!) veel wordt gebruikt in de jachtbouw. We weten dat dit onderdeel zeer moeilijk
te recycleren is. Daarom kijken onderzoekers in de richting van oplossingen op basis
van vlas en zelfs mosselen! Ja, omdat mosselen byssus afscheiden om zich aan rotsen
vast te klampen. En we hebben ontdekt dat dit byssus, dat tot nu toe nutteloos was,
kan worden omgezet in vezels. Zeer sterke en waterdichte vezels die zich perfect
lenen om de romp van zeilboten te fabriceren. Zo belanden we in de circulaire
economie! Laten we hiermee de brug maken naar een nog andere toepassing van
een nieuwe grondstof, zij het niet eetbaar, dan toch plantaardig: Goodyear wil tegen
2030 overschakelen op 100% hernieuwbare banden. Het bedrijf zit op de goede
weg en ontwikkelt nu al een band op basis van sojaolie, rijstkaf en dennenhars ter
vervanging van de traditionele aardolieproducten. Voorlopig gaat het nog niet om een
productierijpe band, maar dat zou binnenkort helemaal anders moeten worden.
Maak plaats voor de
grootste zonnecarport
De parking van Pairi Daiza in Cambron-
Casteau is een rolmodel in zijn soort. In 2019
installeerde Perpetum Energy er een gigantische
fotovoltaïsche installatie: zo’n 62.750 panelen
verspreid over iets meer dan 104.000 m².
Sindsdien is de uitbreiding voortgezet, met als
doel tegen juli 2023 alle energiebehoeften van
het dierenpark te dekken.
APRIL 2023

15
Poppy slaat
twee vliegen in
één klap
Naar het voorbeeld van andere grote
steden zoals Brussel, Antwerpen,
Mechelen en Gent (alsook de
Belgische luchthavens) breidt Poppy
zijn actieterrein uit naar Luik. En
omdat de vraag gestaag groeit, heeft
de start-up van de groep D’Ieteren
Automotive besloten zijn vloot van
deelauto’s te verdrievoudigen in 2023.
Van station naar
Staytion
Espaces-Mobilités, Labolobo,
Le Rayon Vert en Shop1090
hebben een nieuwe
uitwisselingsplaats gecreëerd
die gewijd is aan de evolutie van
het vervoer en de harmonisatie
van het reizen in stedelijke
gebieden. De locatie lijkt
bijzonder goed gekozen, want
het gaat om het station Jette
in Brussel omgedoopt tot
‘Staytion’. We vertellen er meer
over in ons mei-nummer.
Dubbeldekkerbus bij de halte Reichstag. Zijn dieselmotor gaat verdwijnen,
want Berlijn wil tegen 2030 een volledig emissieloos openbaar vervoer.
Berlijn, voluit voor de
transitie
Terwijl de Brusselse autoriteiten worstelen met hun vergroeningsprogramma
- vooral met het controversiële plan ‘Good Move’ -voor een properdere
mobiliteit, is het interessant te kijken naar de maatregelen die de Duitse
hoofdstad neemt ten behoeve van het milieu. Degenen die er onlangs zijn
geweest, zullen gemerkt hebben dat Berlijn een uitstekend netwerk voor
het openbaar vervoer heeft. Zowaar een van de beste ter wereld. Er rijden
momenteel 230 elektrische bussen in de stad. En het bestuur heeft verklaard
dat in 2030 de hele busvloot nulemissie zal zijn. Het gaat om batterijelektrische
modellen en brandstofcelmotoren, ofwel aangedreven door
waterstof. Deze H2-bussen zullen geleidelijk de dieselbussen vervangen
en op termijn de meerderheid vormen. Maar de stad die bekendstaat als
de “Graue Stadt” (maar toch niet zo grijs is!) stelt zich niet tevreden met het
omvormen van het openbaar vervoer. Er zijn vele andere initiatieven. Elektrisch
autodelen, bijvoorbeeld. In Berlijn is het mogelijk -in feite heel gemakkelijk- om
elektrische deelauto’s te huren. En deze auto’s kunnen worden opgeladen aan
openbare ‘lantaarnpalen’, want de beheerder van de openbare ruimte had het
illustere idee om de bestaande infrastructuur in te zetten om de auto’s van
hun elektriciteit te voorzien. Zo zijn er al 200 straatlantaarns omgebouwd tot
oplaadpunten. En op termijn kunnen dat er meer dan duizend worden.
FIETSEN?
GEVAAR!
De statistieken liegen er niet om: steeds meer ernstige
ongevallen gebeuren met de fiets. Het is een Europees
fenomeen dat helaas hand in hand gaat met de groei
van de zachte mobiliteit. Maar toch... de toename van
het aantal ongevallen lijkt te groot, en er moeten echt
maatregelen worden genomen om de cijfers omlaag
te brengen. Wat zeggen deze cijfers? Het Belgische
verkeersveiligheidsinstituut VIAS telde 326 verkeersdoden in
de eerste negen maanden van 2022. En daarvan was meer
dan één op vier te voet of op de fiets. In totaal verloren
49 fietsers het leven, tegenover 31 in 2021 in dezelfde
periode. Ook het aantal ongevallen met e-steps zit in de lift.
Tussen januari en september 2022 waren er 1.305. Dat zijn
er... vijf per dag! Dezelfde trend is te zien in onze buurlanden:
in Frankrijk zijn vorig jaar (cijfers voor een volledig 2022)
244 fietsers om het leven gekomen. Dat is een stijging van
30%. En in Frankrijk vielen in 2022 34 doden op steps en
600 zwaargewonden. Er is dringend een reactie nodig om
het gedrag van alle betrokken partijen beter monitoren
controleren, te beginnen met een strikte naleving van de
verkeersregels. Maar dat is niet voldoende, we moeten ook
evolueren naar meer veiligheidsuitrusting op fietsen en
steps (de bel en het gebruik ervan, doeltreffende voor- en
achterverlichting, eventueel het dragen van een helm),
terwijl het netwerk van fietspaden uitgebreid moet worden
met een verhoogde bescherming tegen andere gebruikers,
auto’s, bussen, trams, enzovoort. Daarnaast zou een initiatie
welkom zijn om het bewustzijn voor de gevaren te vergroten.
Dat is vooral nuttig wanneer je een beginnende fietser bent
of wanneer je na een lange pauze weer in het zadel kruipt.
Verenigingen zoals de Fietsersbond kunnen hierin voorzien.
Aarzel niet om met hen contact op te nemen, het levert
doorgaans wel iets op.
Openbare lantaarnpalen gebruiken
als oplaadpunten: een goed
idee van het Berlijnse bestuur dat
zo de bestaande infrastructuur
gebruikt om voertuigen
van elektriciteit te voorzien.

16
ECO-TIPS
Kroniek
Deelsteps
Verbieden? Neen. Reguleren? Ja.
Door GUILLAUME SERVONNAT, ESPACES-MOBILITÉS & MAESTRO MOBILE
Deelsteps zitten volop in het nieuws sinds
hun introductie vijf jaar geleden in de
straten van Brussel, Antwerpen en Luik.
Jongeren omarmden ze snel vanwege hun
plezier en praktische bruikbaarheid, maar
ze werden ook verguisd vanwege hun
gevaar, hun dubieuze constructie en hun
impact op de meest kwetsbare gebruikers,
in dit geval voetgangers.
A
ls aanvulling op het openbaar
vervoer vormt de deelstep een
geloofwaardig alternatief voor
de zogenaamde eerste en laatste
kilometer. Ritten die anders tot
15 procent met de eigen auto zouden
verlopen, worden erdoor vermeden.
De vaststelling dat de exploitanten,
ondanks kritiek, hun uitrusting hebben
verbeterd en nu veel betrouwbaardere
modellen aanbieden, uitgerust
met grote wielen, echte remmen
en verwijderbare batterijen, om de
veiligheid en de koolstofvoetafdruk
Wat je niet moet
doen…
↓
te verbeteren, is dan ook heuglijk
nieuws. Tegelijkertijd is de verkeerswetgeving
aangepast om het soms
buitenissige rijgedrag in te dammen
en het risico op ongevallen aan te
pakken: op trottoirs zoeven is verboden,
evenals met twee personen op
dezelfde machine rijden, en je moet
ook minstens zestien jaar oud zijn.
Welke strategieën?
Het enige wat nog geregeld moet
worden is het correct parkeren van
de steps, wat het grote nadeel van het
systeem blijft. Er blijft een waas van
straffeloosheid en anarchie hangen.
De bevolking ergert zich hieraan. Niet
verwonderlijk, het is volkomen legitiem.
Om dit te verhelpen, of althans
te proberen, hebben steden geleidelijk
‘no-gozones’ ingevoerd op de drukste
plaatsen. Steps mogen daar niet
parkeren en hun snelheid wordt drastisch
begrensd (8 km/u). Antwerpen
voert een nog duidelijker bewind: in
Constructievere en
minder begrenzende
opties voorstellen
voor een vervoermiddel
dat, mits goed beheerd,
écht interessant is.
de afgebakende secties zijn ze helemaal
verboden. Een andere strategie:
sommige gemeenteraadsleden
hebben verplichte parkeerplaatsen
ingevoerd: de beroemde ‘dropzones’,
die vruchtbare resultaten opleveren.
Het is waar dat hun geolocatie het
mogelijk maakt degenen die zich aan
de regels houden te scheiden van de
koppige weigeraars. Dan is er nog
de extreme houding. Deze ontzegt
steps de toegang en het parkeren op
gemeentelijk grondgebied volledig.
Dat is wat Ukkel doet, hoewel het
geen coherente en duurzame oplossing
is. Als voorstel zijn er ongetwijfeld
betere opties; constructievere
en minder begrenzende. Zeker voor
een vervoermiddel dat, mits goed
beheerd, écht interessant is.
Referendum voor of tegen
In 2019 werd in Brussel een verordening
uitgevaardigd met het oog
op regulering: exploitanten moeten
voortaan een exploitatievergunning
hebben, hun activiteiten controleren
en gebruiksgegevens delen met de
autoriteiten. Maar de tekst behandelt
de kwestie van het parkeren slechts in
de marge, met als enige instructie het
vermijden van overlast... De exploitanten
hebben de bijsturing begeleid,
waarbij boetes werden voorzien voor
slecht geparkeerde steps. Maar het
effect blijft uit, terwijl het onderwerp
de gemoederen nog steeds verhit. En
niet alleen in Frankrijk, waar in Parijs
een referendum moet beslissen over
APRIL 2023

17
het al dan niet afschaffen van de
dienst. Voorafgaand aan deze keuze,
had de gemeente al maatregelen genomen
om het aantal steps te beperken
en enkele duizenden parkeerplaatsen
vrij te maken. Het probleem bleef.
↑
Minder
parkeerplaatsen
voor auto’s lijkt
essentieel om andere
transportmiddelen
aan te moedigen.
Verlies van inkomsten
Zich bewust van deze kwesties, maar
vaak overrompeld door de gebeurtenissen,
proberen de autoriteiten een
evenwicht te vinden door deelsteps te
handhaven en tegelijk de sancties aan
te scherpen. De Brusselse verordening
wordt momenteel herzien met onder
meer verplichte parkeerplaatsen. Het
is de bedoeling enkele duizenden
dropzones op straat aan te leggen,
door parkeerplaatsen voor auto’s te
herbestemmen, en zo overvolle trottoirs
vrij te maken. De gemeenten
hebben snel gereageerd. Ze beroepen
zich op de inkomstenderving die het
gevolg zou zijn van het schrappen
van parkeerplaatsen (betaalplaatsen
bij parkeermeters, zoals je zal hebben
begrepen). De vermindering van
het aantal parkeerplaatsen is echter
een van de regionale doelstellingen
HET AANTAL
PARKEER-
PLAATSEN
VERMINDEREN
LIJKT EEN
NOODZAKELIJKE
HEFBOOM
OM HET GEBRUIK
VAN ALTERNA-
TIEVEN VOOR
DE AUTO AAN TE
MOEDIGEN.
van het plan ‘Good Move’ en lijkt
een noodzakelijke hefboom om het
gebruik van alternatieven voor de
auto aan te moedigen.
Wat moeten we hieruit concluderen?
Naast de werkelijke gevolgen en
ongemakken van steps, illustreert hun
situatie in het stadslandschap hoe het
gebrek aan parkeerinfrastructuur een
probleem vormt en hoe moeilijk het
blijft om de openbare ruimte te delen
met de auto en andere vervoerswijzen.
■

18
Prijs auto’s* met
alternatieve aandrijving
AFKORTINGEN
AIXAM
e-Bestseller : eCity (BEV)
BEV
vanaf
eCity Sport 17.790€
eCoupé 19.890€
eCrossover 20.690€
ALFA ROMEO
MHEV
vanaf
Tonale 41.000€
PHEV
vanaf
Tonale 51.000€
AUDI
e-Bestseller : Q4 e-tron (BEV)
PHEV
vanaf
A3 Sportback TFSI e 40.710€
A6 Berline TFSI e 65.370€
A6 Avant TFSi e 67.670€
A7 Sportback TFSi e 76.200€
A8 TFSI e 113.920€
A8 L TFSI e 119.960€
Q3 TFSI e 47.600€
Q3 Sportback TFSI e 49.100€
Q5 TFSI e 62.390€
Q5 Sportback TFSI e 64.490€
Q7 TFSI e 79.230€
Q8 TFSI e 87.350€
BEV
MHEV
HEV
PHEV
BEV
H2
CNG
LPG
vanaf
Q4 e-tron 56.970€
Q4 e-tron Sportback 59.020€
Q8 e-tron 76.500€
Q8 Sportback e-tron 78.500€
Mild Hybrid Vehicle (milde hybride of microhybride) op
benzinemotoren
Hybrid Vehicle (niet oplaadbare hybride) op benzinemotoren
Plug-in Hybrid Vehicle (oplaadbare hybride) op
benzinemotoren (ook diesel bij Mercedes)
Electric Vehicle (100% elektrisch)
Waterstof
Compressed Natural Gas (gecomprimeerd aardgas) op
benzinemotoren
Liquified Petroleum Gas
(*) Personenwagens (commerciële voertuigen en bestelwagens staat niet in deze lijst)
SQ8 e-tron
SQ8 Sportback e-tron
N.N.B.
N.N.B.
e-tron GT Quattro 107.810€
RS e-tron GT 149.960€
CNG
A3 Sportback g-tron
A4 Avant g-tron
A5 Sportback g-tron
BAIC
X35 (LPG)
LPG
vanaf
N.B.
N.B.
N.B.
vanaf
X35 24.290€
X55 CVT 29.750€
New X55 34.990€
BENTLEY
PHEV
vanaf
Bentayga Hybrid 210.276€
BMW
e-Bestseller : X5-45e (PHEV)
PHEV
S2 225e xDrive Active
Tourer
S2 230e xDrive Active
Tourer
vanaf
45.900€
48.900€
S3 320e Berline 53.600€
S3 320e Touring 55.250€
S3 320e xDrive Touring 58.000€
S3 330e xDrive Berline 58.850€
S3 330e Berline 56.150€
S3 330e Touring 57.850€
S3 330e xDrive Touring 60.550€
S5 530e Berline 66.250€
S5 530e Touring 68.750€
530e xDrive Berline 69.050€
530e xDrive Touring 71.650€
545e xDrive Berline 79.300€
S7 750e xDrive 119.950€
S7 M760e XDrive 141.600€
X1 xDrive25e 49 .900€
X1 xDrive30e 52.350€
X2 xDrive25e 50.000€
X3 xDrive30e 66.650€
X5 xDrive50e 92.250€
XM 173.900€
BEV
vanaf
i4 eDrive35 Gran Coupé 58.700€
i4 eDrive40 63.900€
i4 M50 79.750€
i7
N.N.B.
i7 xDrive60 137.900€
iX1 xDrive30 57.950€
iX3 72.450€
iX xDrive40 82.800€
iX xDrive50 107.000€
iX M60 140.600€
H2
iX5 Hydrogen
BYD
Atto3 (BEV)
BEV
vanaf
N.N.B.
vanaf
Atto 3 46.740€
Tang EV 72.140€
Han EV 72.140€
CITROËN
e-Bestseller : New Ë-C4 (BEV)
PHEV
New C5 Aircross Plug-in
Hybrid
vanaf
43.406€
C5 X Plug-in Hybrid 45.567€
BEV
vanaf
Ami Ëlectric 7.790€
Ë-C4 Ëlectric 37.441€
New Ë-C4 X Ëlectric 38.122€
Ë-Berlingo Ëlectric 38.849€
Ë-Spacetourer Ëlectric 54.490€
CUPRA
e-Bestseller : Formentor e-Hybrid (PHEV)
MHEV
vanaf
Leon 5D 38.902€
Leon Break 39.952€
PHEV
vanaf
Leon 5D e-Hybrid 48.192€
Leon Break e-Hybrid 49.182€
Formentor e-Hybrid 47.762€
BEV
vanaf
Born 48.527€
DACIA
e-Bestseller : Spring (BEV)
HEV
vanaf
Jogger Hybrid 140 24.790€
BEV
vanaf
Spring Electric 20.990€
LPG
vanaf
Sandero 15.090€
Sandero Stepway 16.590€
Duster 18.790€
Jogger 17.490€
DFSK
LPG
vanaf
Fengon 500 22.750€
Fengon 580 30.990€
Fengon 5 32.490€
Fengon 7 42.990€
DS
e-Bestseller : DS4 E-Tense (PHEV)
PHEV
vanaf
DS4 E-Tense 225 42.550€
DS7 E-Tense 225 51.100€
DS7 E-Tense 4x4 360 73.550€
DS9 E-Tense 250 62.050€
DS9 E-Tense 4x4 360 71.400€
BEV
vanaf
DS3 E-Tense 41.500€
APRIL 2023

19
FERRARI
FOX-em
JAGUAR
LAND ROVER
SF90 Stradale
E-Pace (PHEV)
Evoque (PHEV)
PHEV
vanaf
SF90 Stradale 443.513€
296 GTB 269.000€
FIAT
e-Bestseller : 500e (BEV)
MHEV
vanaf
500 1.0L Hybrid 14.949€
500C 1.0L Hybrid 17.949€
500X Hatchback Hybrid 26.539€
Panda 1.0L Hybrid 13.289€
Tipo Hatchback Hybrid 24.298€
Tipo Station Wagon
Hybrid
BEV
25.498€
vanaf
500 BEV Hatchback 28.289€
500 BEV Cabrio 34.289€
500 BEV 3+1 35.790€
e-Doblo Combi
CNG
Panda Natural Power
FORD
N.N.B.
vanaf
OP AANVRAAG
e-Bestseller : New Kuga (HEV & PHEV)
MHEV
vanaf
New Fiesta 25.660€
Puma 27.100€
New Focus 32.980€
New Focus Clipper 33.980€
Tourneo Custom
HEV
N.B.
vanaf
New Kuga 40.800€
Transit Custom
PHEV
N.N.B.
vanaf
New Kuga 43.970€
Explorer PHEV 89.750€
Tourneo Custom
BEV
N.B.
vanaf
Mustang Mach-E 61.700€
E-Tourneo Custom
N.N.B.
BEV
vanaf
MIA 1.0
N.N.B.
MIA 2.0 4x4
N.N.B.
HONDA
e-Bestseller : HR-V (HEV)
HEV
vanaf
New Jazz e-HEV
N.N.B.
New Civic e:HEV 32.740€
CR-V 39.995€
HR-V 32.815€
BEV
vanaf
e 40.160€
HYUNDAI
e-Bestseller : Tucson (HEV/PHEV)
MHEV
vanaf
i20 48V 22.549€
All New Bayon 48V 25.399€
i30 48V 23.149€
i30 Fastback 48V 27.099€
i30 Wagon 48V 24.099€
Kona 26.299€
Tucson 36.449€
Staria 46.999€
HEV
vanaf
New Kona Hybrid
N.B.
Tuscon Hybrid 37.699€
Santa Fe Hybrid
N.B.
PHEV
vanaf
Tucson Plug-in 51.499€
Santa Fe Plug-in
N.B.
BEV
vanaf
Ioniq 5 52.499€
Ioniq 6 50.499€
New Kona Electric 36.499€
H2
vanaf
Nexo 73.999€
JAC
MHEV
vanaf
XE (diesel) 53.000€
XF (diesel) 62.100€
XF Sportbrake (diesel) 70.600€
E-Pace (benzine ou
diesel)
51.200€
F-Pace (diesel) 66.900€
PHEV
vanaf
E-Pace (benzine) 63.200€
F-Pace (benzine) 85.100€
BEV
vanaf
I-Pace 93.900€
JEEP
e-Bestseller : Compass 4xe (PHEV)
HEV
vanaf
Renegade e-Hybrid 30.800€
Compass e-Hybrid 38.130€
PHEV
vanaf
Renegade 4xe 42.000€
Compass 4xe 48.070€
Wrangler 4xe 80.500€
Grand cherokee 4xe 87.000€
BEV
vanaf
Avenger 36.000€
KIA
e-Bestseller : Sportage (PHEV)
MHEV
vanaf
Stonic 28.390€
Ceed 28.990€
Ceed SW 30.490€
HEV
vanaf
Niro Hybrid 30.990€
Sorento Hybrid 55.290€
Sportage Hybrid 40.690€
PHEV
vanaf
Niro PHEV 38.790€
Ceed SW PHEV 38.290€
XCeed PHEV 37.990€
Sportage PHEV 47.690€
MHEV
vanaf
Range Sport (diesel) 97.116€
New Range Classic
(diesel & benzine)
Range Velar (diesel &
benzine)
Range Evoque (diesel &
benzine)
Discovery Sport (diesel &
benzine)
Discovery (diesel &
benzine)
Defender 90 (diesel &
benzine)
Defender 110 (diesel &
benzine)
PHEV
128 .581€
71.050€
48.230€
52.230€
67.300€
63.300€
67.200€
vanaf
Range Sport (benzine) 104.516€
New Range Classic
(benzine)
140.589€
Range Evoque (benzine) 60.460€
Range Velar (benzine) 82.280€
Discovery Sport (benzine) 58.900€
Defender 110 (benzine) 79.400€
LEXUS
e-Bestseller : NX (HEV)
HEV
vanaf
ES 300h 55.700€
LC 500h 119.520€
LS 500h 105.580€
LS 500h AWD 127.230€
New NX 350h FWD 55.850€
New NX 350h AWD 63.450€
New RX 350h AWD 70.130€
New RX 450h AWD 85.300€
New RX 500h AWD 96.950€
UX 250h 42.590€
UX 250h AWD 53.610€
PHEV
vanaf
New NX 450h+ AWD 74.650€
BEV
vanaf
RZ 450e 74.750€
LOTUS
LPG
vanaf
T8 Pro 35.340€
BEV
vanaf
e-Soul 43.090€
e-Niro 45.490€
EV6 58.990€
EV6 GT 72.990€
BEV
vanaf
Eletre 98.690€

20
MASERATI
e-Bestseller : Levante GT Hybrid (MHEV)
MHEV
vanaf
Grecale GT 77.350€
Ghibli GT 92.750€
Levante GT 98.550€
BEV
Grecale
GranTurismo Folgore
MAXUS
BEV
Mifa 9
MAZDA
e-Bestseller : MX-30 (BEV)
MHEV
vanaf
N.N.B.
N.N.B.
vanaf
N.N.B.
vanaf
Mazda2 19.690€
Mazda3 Sedan 27.990€
Mazda3 Hatchback 25.890€
CX-30 28.190€
HEV
vanaf
Mazda2 Hybrid 25.490€
PHEV
vanaf
CX-60 50.890€
CX-80
BEV
N.N.B.
vanaf
MX-30 R-EV 37.070€
MX-30 37.070€
MERCEDES
e-Bestseller : EQA (BEV)
PHEV
A-Klasse Hatchback
(benzine)
A-Klasse Berline
(benzine)
vanaf
49.610€
50.820€
B-Klasse 50.699€
C-Klasse Berline
(benzine)
C-Klasse Break
(benzine)
E-Klasse Berline
(benzine of diesel)
E-Klasse Berline 4Matic
(benzine of diesel)
60.258€
61.710€
68.970€
76.230€
E-Klasse Break (benzine 71.390€ MINI
Standard Edition 14.990€ TBC New Astra Sports Tourer
N.N.B.
of diesel)
E-Klasse Break 4Matic 80.465€
e-Bestseller : Mini SE (BEV)
(diesel)
S-Klasse Berline
128.502€
(benzine)
S-Klasse Berline 4Matric 141.570€
(benzine)
S-Klasse Berline longue 132.374€
PHEV
vanaf
(benzine)
SE Countryman All4 43.600€
S-Klasse Berline longue 145.926€ BEV
vanaf
4Matric (benzine)
Mini SE 36.500€
CLA Shooting Brake 52.030€
CLA Coupé 50.820€ NIO
GLA SUV 54.571€
GLC SUV (benzine)
72.358€
4Matic
GLC Coupé (benzine of
N.B.
diesel) 4Matic
GLE SUV (benzine ou 91.839€
diesel) 4Matic
BEV
vanaf
GLE Coupé (benzine ou 106.964€
ET7 1.300€/
diesel) 4Matic
mois TBC
BEV
vanaf
NISSAN
EQA 58.443€
e-Bestseller : Leaf
EQA 4Matic 63.767€
EQB 60.863€
EQB 4Matic 66.187€
EQC 4Matic 77.440€
EQV
70.205€ HTVA
EQS Berline 107.690€ MHEV
vanaf
EQS SUV 119.427€ Qashqai 32.440€
EQS SUV 4Matic 125.598€ Qashqai 4WD 42.540€
EQT
N.N.B. X-Trail 43.300€
EQE 70.180€ HEV
vanaf
EQE SUV 90.508€ Juke 32.500€
eVito Tourer
62.075€ HTVA Qashqai e-Power 41.990€
X-Trail e-Power 47.800€
MG
X-Trail e-Power 4WD 50.600€
e-Bestseller : EHS (PHEV)
BEV
vanaf
Leaf 36.550€
Ariya 60.600€
Townnstar Combi
N.N.B.
OPEL
PHEV
vanaf
e-Bestseller : New Grandland Hybrid
EHS 37.385€ (PHEV)
BEV
vanaf
MG4 Electric 30.785€
ZS EV 35.885€
Marvel R Electric 49.785€
MG5 Electric 35.885€
PHEV
vanaf
MICROLINO
New Grandland Hybrid 46.092€
New Grandland GSe 56.526€
New Astra Hybrid
38.841€
Hatchback
New Astra Hatchback
GSe
47.183€
BEV
vanaf
New Astra Sports Tourer 40.296€
Hybrid
GSe
BEV
vanaf
Corsa-e 33.060€
Astra-e
N.N.B.
Mokka-e 39.398€
Zafira-e Life 60.090€
Combo-e Life 41.060€
Vivaro-e Combi 48.407€
PEUGEOT
e-Bestseller : 3008 Hybrid (PHEV)
PHEV
vanaf
3008 Hybrid 180 49.148€
3008 Hybrid 225 50.587€
3008 Hybrid4 300 57.787€
308 Hybrid 180 38.994€
308 Hybrid 225 44.960€
308 SW Hybrid 180 39.965€
308 SW Hybrid 225 45.929€
New 408 Hybrid 180 42.048€
New 408 Hybrid 225 44.640€
508 Hybrid 225 53.120€
508 SW Hybrid 225 54.829€
508 PSE (Peugeot Sport
Engineered)
508 PSE SW (Peugeot
Sport Engineered)
BEV
71.407€
73.287€
vanaf
e-208 36.347€
e-2008 40.883€
e-Rifter 39.917€
e-Traveller 56.426€
e-Expert Combi 52.037€
POLESTAR
e-Bestseller : P 2 Berline (BEV)
BEV
vanaf
P 2 Berline 49.990€
P 3 SUV 89.900€
PORSCHE
e-Bestseller : Taycan (BEV)
PHEV
vanaf
Panamera 4E-Hybrid 122.956€
Panamera 4E-Hybrid
Sport Turismo
126.065€
Panamera 4S E-Hybrid 141.275€
Panamera 4S E-Hybrid
Sport Turismo
Panamera Turbo S
E-Hybrid
Panamera Turbo S
E-Hybrid Sport Turismo
144.883€
205.862€
210.475€
Cayenne E-Hybrid 103.378€
Cayenne E-Hybrid
Coupé
107.935€
APRIL 2023

21
Cayenne Turbo S
E-Hybrid
Cayenne Turbo S
E-Hybrid Coupé
192.037€
196.039€
SILENCE
SUZUKI
e-Bestseller : Swace (HEV)
PHEV
vanaf
NEW Prius Plug-in
N.N.B.
RAV4 Plug-in AWD 56.600€
BEV
vanaf
Taycan 92.689€
Taycan 4 Cross Turismo 104.188€
Taycan Sport Turismo 94.217€
Taycan 4S 116.267€
Taycan 4S Cross
Turismo
Taycan 4S Sport
Turismo
122.295€
116.309€
BEV
vanaf
S04 16.285€
ŠKODA
e-Bestseller : Enyaq iV 80 (BEV)
MHEV
vanaf
Ignis 12V 21.099€
Ignis 12V 4x4 24.199€
Swift 12V 21.299€
Swift 12V 4x4 25.399€
BEV
vanaf
bZ4X 52.820€
bZ4X 4x4 63.380€
Proace City Verso
N.N.B.
H2
vanaf
New Mirai 68.600€
Taycan GTS 142.302€
Swift Sport 48V 28.299€
Taycan GTS Sport
Turismo
143.241€
Taycan Turbo 165.173€
Taycan Turbo Cross
Turismo
Taycan Turbo Sport
Turismo
168.234€
165.810€
Taycan Turbo S 199.585€
Taycan Turbo S Cross
Turismo
Taycan Turbo S Sport
Turismo
RENAULT
202.141€
201.119€
HEV
vanaf
Octavia Combi 1.0 TSi 37.100€
PHEV
vanaf
Octavia iV Combi
N.B.
Superb iV
N.B.
Superb iV Combi
N.B.
BEV
vanaf
Enyaq iV 45.235€
Enyaq iV 4x4 55.435€
Enyaq iV Coupé 48.465€
S-Cross 48V 26.199€
S-Cross 48V 4x4 31.099€
Vitara 48V 24.799€
Vitara 48V 4x4 28.749€
HEV
vanaf
Swace 33.499€
Vitara 30.349€
Vitara 4x4 33.849€
PHEV
vanaf
Across 4x4 62.994€
SWM
e-Bestseller : Arkana E-Tech Hybrid (HEV)
Enyaq iV Coupé 4x4 57.965€
SMART
#1 (BEV)
VOLKSWAGEN
e-Bestseller : Tiguan eHybrid (PHEV)
LPG
vanaf
MHEV
vanaf
Captur 1.3 TCe 140 EDC 28.350€
Arkana 1.3 TCe 140 EDC 31.150€
Grand Scenic TCe 140
EDC
34.275€
Koleos TCe 160 EDC 41.500€
Austral Advanced 130 31.800€
HEV
vanaf
Clio E-Tech Hybrid 24.950€
Captur E-Tech Hybrid 29.850€
Arkana E-Tech Hybrid 33.350€
Austral E-Tech Hybrid 38.700€
PHEV
Captur E-Tech Plug-in
Hybrid
Mégane Berline E-Tech
Plug-in Hybrid
Mégane Grandtour
E-Tech Plug-in Hybrid
BEV
vanaf
34.550€
37.275€
38.275€
vanaf
Twingo E-Tech Electric 23.250€
BEV
vanaf
EQ Fortwo 25.894€
EQ Fortwo Cabrio 28.919€
#1 40.495€
SSANGYONG
BEV
vanaf
Korando e-Motion 41.240€
SUBARU
Solterra
G01
TESLA
BEV
Model 3 RW
Model 3 Dual-motor
Model Y Dual-motor
Model Y Dual-motor
RWD
Model S Dual-motor
Model S Tri-motor
(integral) Plaid
Model X Dual-motor
Model X Tri-motor
(integral)
Roadster
Cybertruck
TOYOTA
N.N.B.
vanaf
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
OP AANVRAAG
N.N.B.
N.N.B.
e-Bestseller : Corolla Touring Sports (HEV)
PHEV
vanaf
Golf eHybrid 47.210€
Golf GTE 48.945€
Passat GTE Variant 57.070€
Arteon Fastback
eHybrid
Arteon Fastback
Shooting Brake eHybrid
Tiguan eHybrid
59.475€
60.520€
N.B.
Multivan eHybrid 63.605€
BEV
vanaf
ID.3 47.155€
ID.4 46.260€
ID.4 4x4 56.635€
ID.5 55.375€
ID.5 4x4 64.330€
ID.Buzz 68.607€
Zoé E-Tech Electric 38.125€
Mégane E-Tech Electric 37.350€
Kangoo E-Tech Electric 38.990€
SERES
Seres 3
MHEV
vanaf
XV e-Boxer 36.695€
Forester e-Boxer 36.795€
BEV
vanaf
Solterra 65.545€
HEV
vanaf
Yaris 5P 28.950€
Yaris Cross 35.480€
Corolla Hatchback 29.210€
Corolla Touring Sports 30.330€
Corolla Cross 36.880€
Camry 45.040€
CNG
Eco Up!
Polo TGI
New Golf TGI
Golf Variant TGI
vanaf
N.B.
N.B.
N.B.
N.B.
C-HR 30.820€
RAV4 2WD 40.900€
BEV
vanaf
Seres 3 39.990€
RAV4 AWD 50.990€
Highlander 70.770€
Seres 5
N.N.B.

22
VOLVO
e-Bestseller : XC40
(version Recharge › PHEV)
MHEV
vanaf
S60 (benzine) 50.300€
S90 (benzine) 62.250€
V60 (benzine & diesel) 44.400€
V90 (benzine & diesel) 62.050€
XC40 (benzine) 40.550€
XC60 (benzine & diesel) 55.300€
XC90 (benzine & diesel) 78.190€
PHEV
vanaf
S60 Recharge (benzine) 65.200€
S90 Recharge (benzine) 77.590€
V60 Recharge (benzine) 60.480€
V90 Recharge (benzine) 72.350€
XC40 Plug-in (benzine) 53.850€
XC60 Recharge (benzine) 65.950€
XC90 Recharge (benzine) 91.440€
BEV
XC40 Recharge Pure
electric
vanaf
50.650€
C40 Recharge 52 150€
EX90 103.500€
Prijs motorfietsen & Scooters
Gemotoriseerde 2-wielers gaan op hun beurt voor
elektromobiliteit. Veel merken hebben nu motoren of scooters
met nul-emissie in hun assortiment. Raadpleeg de website
van deze fabrikanten die hun blik gericht hebben op de nieuwe
mobiliteit. Je vindt dan ongetwijfeld het model dat je in alle
stilte naar je bestemming kan brengen…
BETA
BMW
ECCITY
ELECTRIC MOTION
ERIDER
HARLEY-DAVIDSON
HORWIN
KSR MOTO
KTM
KUMPAN
LIFAN
NIU
QOODER
SKYTEAM
STIGO
SUPER SOCO
VESPA
ZAPP
ZERO MOTORCYCLES
www.betamotor.com
www.bmw-motorrad.be
www.eccity-motocycles.com
www.electric-motion.fr
www.erider.be
www.harley-davidson.com
www.horwin.eu
www.ksr-moto.com
www.ktm.com
www.kumpan-electric.com
www.lifanmotos.net
www.niu.com
www.qooder.com
www.skyteammotor.com
https://stigobike.com
https://rijwielendemeester.be
www.vespa.com
https://zappscooter.com
www.zeromotorcycles.com
XEV
Yoyo (BEV)
BEV
vanaf
Kitty
N.N.B.
Yoyo 15.770€
APRIL 2023

2 SITES IN ONE
> De nieuwe website autotrends.be
is online !
> Als gevolg van de fusie tussen
autotrends.be en autokkazie.be !
> Het meest actuele autonieuws +
duizenden tweedehandswagens !

DE ATTO 3
1 0 0 % E L E K T R I S C H
0,0 L/100 KM | 0 G/KM CO 2
| 420 KM WLTP
Inchcape Retail Belgium NV, Industrielaan 198
Milieu-informatie (KB 19/03/2004) bydauto.be